खोज

सरकारले एक बर्ष नहुँदै फेरी दुधको मूल्य बृद्धि गर्ने आन्तरिक तयारी गरेको छ । किसानले दुधको मूल्य बढाउन दवाव दिदै आएको सन्दर्भमा सरकारले किसानको मर्का सुन्न जायज छ तर दुधको मूल्य बृद्धिको विकल्प नखोजी मूल्यमात्रै बृद्धि गर्नु राम्रो होइन । किसानले भनेकै छन– कि दुधको मूल्य बढाउ, होइन भने किसानलाई राहत दिएर मूल्यबृद्धिको बिकल्प खोज् । सरकारले उपभोक्तालाई थोरै भएपनि राहत दिने हो भने दुध किसानलाई राहतमा जोडेर मूल्य बृद्धिको विकल्प खोज्न सक्छ । अहिले सरकारले किसानलाई मल, दाना, चोकर, ब्राउन लगायत कच्चा पदार्थमा राहत दिने हो भने दुधको मूल्य अझै दुई बर्ष बढाउनु पर्दैन । तर, दुध किसान यिनै वस्तुको भारी बृद्धिका कारण समस्यामा छन । सरकारले दानाको मूल्यमा मात्रै राहत दिन सक्ने हो भनेपनि मूल्यबृद्धि गर्नुपर्दैन । तर, सरकार यो विषयमा सुन्दैन । त्यसैपनि किसान मूल्यबृद्धिको बढ्दो भारले पछिल्लोसमय समस्यामा गर्दै गएका छन । आफूले उत्पादन गरेको बस्तुभन्दा उत्पादन लागत नै बढी परेपछि किसानहरु अहिले बढ्दो मूल्यको चुनौति सामना गर्दैछन् । यद्यपि पछिल्लो समय पशुपालन ब्यवसायप्रति आकर्षण बढेजस्तो देखिएपनि यो व्यवसायवाट किसानले सोचेजस्तो आम्दानी लिन सकिरहेका छैनन् । एकातर्फ पशु आहाराको मूल्य आकासिएको छ भने अर्कोतर्फ कामदार पाउन मुस्किल छ । जसका कारण किसानको आम्दानी घटेको छ । राज्यले पशुपालक किसानलाई प्रोत्साहन गर्ने खालको नीति ल्याउन नसकेका कारण व्यवसायिक रुपमा पशुपालन ब्यवसायमा लागेका किसानहरुले यो व्यवसायवाट सोंचे अनुरुप आम्दानी र प्रतिफल पाउन नसकेका हुन् । राज्यले यस्ता किसानलाई प्रोत्साहन पनि नगर्ने र पशु आहारमा भैरहेको चर्को मूल्यवृद्धि नियन्त्रण तर्फपनि ध्यान नदिंदा ब्यावसायिक पशुपालनमा लागेका कतिपय किसान फर्म नै बन्द गरेर वसेको प्रसस्त उदाहरण छन् । सरकारले पशु आहारमा भएको अत्यधिक मूल्य वृद्धिबाट किसानलाई राहत दिनेतर्फ ध्यान देओस् । सरकारले समेत किसानको समस्या नसुन्दा मूल्यबृद्धि लगायतका कारणले एकातर्फ पशुपालन व्यवसाय राम्रोसंग अगाडी बढ्न सकिरहेको छैन भने अर्कोतर्फ उत्पादित बस्तुले बजार नपाउँदा पशुपालक कृषकहरु थप समस्यामा परेका छन् ।

त्यसकारण सरकारका सामु धेरै विकल्प छन् । सरकारले मूल्यबृद्धि गरेर आम उपभोक्तालाई महंगीको भार थोपर्नुभन्दा किसानलाई राहत दिएर मूल्य नियन्त्रण गर्नु बुद्धिमानी हुनेछ । दुध उत्पादक किसानले भनेकै छन– सरकारले राहत दिनुप¥यो । दुधको मूल्यको विषयमा सोच्न सकिन्छ । तसर्थ सरकारले समस्याभित्र छिरेर किसानको अन्तरबस्तु बुझेर दुधको मूल्य बृद्धिको माग सम्वोधन गरोस् । मूल्यमा बृद्धिमात्र समस्या समाधान होइन । राज्यले पशुपालक किसानलाई प्रोत्साहन गर्ने खालको नीति ल्याउन नसकेका कारण व्यवसायिक रुपमा पशुपालन गरिरहेका किसानहरुले यो व्यवसायवाट सोंचे अनुरुप आम्दानी र प्रतिफल पाउन नसकेको यथार्थ हो । राज्यले यस्ता किसानलाई प्रोत्साहन पनि नगर्ने र पशु आहारमा भैरहेको चर्को मूल्यवृद्धि नियन्त्रण तर्फ पनि ध्यान नदिंदा ब्यवसायिक पशुपालनमा लागेका कतिपय किसान फर्म नै बन्द गरेर वसेको प्रसस्त उदाहरण छन् । तसर्थ अब सरकारले दाना, चोकर र घाँसमा आधारित पशुपालनलाई प्रोत्साहन गर्न जरुरी छ । दुधमा मूल्यबृद्धि गर्ने तयारी भैरहेको बेला सरकारले दुध किसानलाई अनुदान, राहत, हौसला र उत्साहबद्र्धक किसानमैत्री नीति ल्याओस् । जसबाट दुधको मूल्य पनि नबढोस् र किसानलाई राहत पनि मिलोस् ।