खोज

लघुवित्त तथा सहकारी क्षेत्रमा देखिएका समस्या समाधानमा सरकारले बेवास्ता गर्दा लामो समयदेखि यो समस्याले चुनौति सिर्जना गरिरहेको छ । लघुबित्त, सहकारी र मिटरब्याज पीडितहरूले विगत एक बर्ष बढी समयदेखि सरकारसंग समस्या समाधानको लागि दवावमूलक कार्यक्रम गर्दै आएका छन । तर, सरकारले सुनेपनि उनीहरूको समस्या नसुनेको जस्तै गरिरहेको छ । पछिल्लोसमय पीडितहरू काठमाण्डौं केन्द्रित हुन थालेपछि र आन्दोलनको राप बालुवाटार र सिंहदरवार क्षेत्रमा केन्द्रित गर्न थालेपछि बाध्य भएर प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले यो समस्या समाधानमा आवश्यक पहल गरिरहेको बताएका छन् । लघुवित्त र सहकारी पीडितका प्रतिनिधिलाई सिंहदबारमा बोलाएर छलफल गर्दै प्रधानमन्त्रीले चाँडै लघुवित्त र सहकारी समस्या समाधान गरिने विश्वास दिलाएका छन । विगतमा ग्रामीण र विपन्न वर्गका नागरिकको सेवा प्रवाहमा यो क्षेत्रले राम्रो काम गर्दै आएको हो तर पछिल्लो समय यो ठूलो समस्याका रूपमा बढ्दै गएको छ । लघुवित्त र सहकारी क्षेत्रले विगतमा ग्रामीण तथा विपन्न वर्गका नागरिकका लागि कर्जा प्रवाह र व्यवसाय सञ्चालनमा सहयोग गरेको भएपनि पछिल्लोसमय यो क्षेत्र संकटग्रस्त हुँदै गएको छ । प्रधानमन्त्रीसंगको छलफलमा पीडित पक्षका प्रतिनिधिले सहकारी र लघुवित्तका समस्या सम्बोधनका लागि सरकारका तर्फबाट भइरहेको पहलमा ढिलाई भएको गुनासो गरेका छन । मिटरव्याज र लघुवित्त पीडितहरू हिँडेर काठमाण्डौं प्रवेश गरेका छन । यो उनीहरूको रहरभन्दा पनि बाध्यता हो । सरकारले समस्या समाधानका लागि भन्दै विगतमा छानविन समिति गठन ग¥यो तर त्यो समितिले पीडितहरूको माग सम्बोधन गर्न सकेन । अन्ततः काठमाडौं आइपुगेका पीडितहरू माग पूरा नभएसम्म घर नफर्किने अडानमा छन् ।

नेपालका लघुबित्तहरूले सोझा महिलालाई अनेक प्रलोभन र प्रभावमा पारेर ऋण लगानी गर्ने अनि त्यही ऋणलाई माध्यम बनाउँदै ऋणीहरूको जीवन नै समाप्त गरिदिने गरेको घटना पछिल्लोसमय बढ्दै गएको छ । बर्षौदेखि लघुबित्त क्षेत्रमा रहेको बिकृति र बिसंगति अहिले अति भएपछि सतहमा आएको हो । लघुवित्तको ऋणकै कारण कति ऋणीले आत्महत्या गर्नुपरेको रोदन सुनिएको छ । कतिपयको घर खेत नै लिलाम भएको छ । जति ऋण लिएको हो, त्यसको ब्याज, किस्ता र सावाँ तिर्दा समेत लघुवित्तले उन्मुक्ति नदिएको उदाहरण महिलाका पीडा र बेदनाबाट थाहा भएकै छन । कतै लघुवित्तले महिलाबाट उठाएको पैसा नै बेपत्ता वनाएको घटना सार्वजनिक भएका छन । लघुवित्तले महिलामाथि अन्याय गरेका छन । यद्यपि सवै लघुवित्त त्यही प्रकृतिका छन भन्ने होइन । लघुबित्तबाट ऋण लिएका अधिकांश महिलाहरू नै किन लिलामीमा परिरहेका छन ? काठमाण्डौं आएका लघुबित्त पीडितमध्ये अधिकांश महिला छन । उनीहरूको कुरा सुन्दा लघुबित्तहरूले तराईमा ठूलो शोषण गरेको छरपष्ट हुन्छ । उनीहरूमध्ये अधिकांशको घरखेत भएको छ । लघुवित्तको ऋणकै कारण कपिलवस्तुमा आत्महत्या गर्न बाध्य भएको घटना गत बर्ष नै बाहिर आएको थियो । यो क्रम अहिलेपनि जारी रहेको र महिलाहरू घरबारविहीनको अवस्थामा पुगेको उनीहरूको गुनासो छ । अन्ततः प्रधानमन्त्रीले यो समस्या सम्बोधन गर्ने आश्वासन दिएका छन । अव आश्वासनले मात्रै पुग्ने अवस्था छैन । यो समस्यालाई अन्तिम किनारा लगाउनेतर्फ सरकारको ध्यान जाओस् ।