© २०२३
बुटवल, ९ पुस ।
तिलोत्तमा नगरपालिकाको धार्मिक तथा सांस्कृतिक पहिचानका रुपमा परिचित श्री दुर्गा वैदिक संस्कृत विद्यापीठमा अध्ययनरत छात्र बटुकहरु पुसको जाडोमा पनि दैनिक सबेरै उठेर आफ्नो नित्य कर्म गर्दै अध्ययनमा लागिरहेका छन् । जाडोको मौसममा पनि दैनिक स्नान गरी ध्यान, पूजा पाठ, हवन लगायत अन्य काममा आफै जुटिरहेका हुन्छन् । आफ्नो काम आफै गर्नुपर्छ, असल सभ्य व्यक्ति बन्नुपर्छ भन्ने उद्देश्यले संस्कृत शिक्षा लिईरहेका यी बटुकहरुले आफ्नो गुरुकुलको सुन्दर, शान्त र रमणीय वातावरण रहेको र यहाँका शिक्षकहरुबाट संस्कृत शिक्षा लिन पाउँदा अत्यन्तै खुसी रहेको बताएका छन् । यहाँ पढ्न चाहनेले ढुक्कसँग आएर पढ्न समेत गुरुकुलका छात्र बटुक प्रवीण पाण्डेले आग्रह गरे ।
तिलोत्तमा नगरपालिका वडा नं. १ देविस्थान नयाँमिलमा रहेको श्री दुर्गा वैदिक संस्कृत विद्यापीठमा संस्कृ्त शिक्षा पढ्ने विद्यार्थी बटुकहरुको संख्या बढ्दै गईरहेको छ । यो गुरुकुल संस्कृत शिक्षा लिन चाहने देशभरका विद्यार्थी बटुकहरुको पहिलो रोजाइ बनेको छ । विद्यालयको शान्त र रमणीय वातावरणमा रमाउँदै संस्कृत विषय अध्ययन गरिरहेका बटुक अमृत बगालेले संस्कृत पढ्न चाहनेहरुका लागि एकदमै राम्रो रहेको बताए । पछिल्लो समय समाजमा विकृती, विसङ्गति मौलाउदै जाँदा सभ्यता र संस्कृति समेत हराउँदै गईरहेको छ ।
समाजमा आपसी समझदारी, सद्भाव, जातिय समानता, स्वतन्त्रता, धार्मिक सहिष्णुता कायम गर्न आधुनिक शिक्षासँगै संस्कृत शिक्षाले निकै महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्दै आएको श्री दुर्गा वैदिक, संस्कृत विद्यापीठका कर्मकाण्ड विषय अध्यापन गराउँदै आएका गुरु नारायण प्रसाद भण्डारीले बताए । उनले संस्कृत, संस्कार र संस्कृतिको जगेर्ना र संरक्षण सँगै विद्यार्थी वटुकहरुलाई देशको सभ्य नागरिक बनाउने र सुन्दर, शान्त, समृद्ध र सभ्य समाजको निर्माण गर्ने उद्देश्यले वि.सं. २०५३ सालमा यस विद्यापिठको स्थापना गरी गुरुकुल सन्चालन गरिएको बताए ।
उनले यो विद्यापीठमा हाल कक्षा ६ देखि १२ सम्म अध्ययन अध्यापन चलिरहेको जानकारी दिए । श्री नर्मदेश्वर शिवालय मन्दिर, श्री दुर्गा वैदिक परमानन्द सन्यास आश्रम, श्री वैदिक धर्म परिषदको केन्द्रीय कार्यलय सहित यो श्री दुर्गा वैदिक संस्कृत विद्यापीठ १४ कठ्ठा क्षेत्रफलमा रहेको छ । यो विद्यापीठमा हालसम्म गुल्मी, स्याङ्जा, रुपन्देही, पाल्पा, अर्घाखाँची, कपिलवस्तु, दाङ, प्यूठान, पर्वत, कास्की, तनहुँ, नवलपरासी, नवलपूर, बाँके, सुर्खेत, चितवन लगायतका जिल्लाहरुबाट कुल १३५ छात्र बटु हरु आएर निःशुल्क आवासीय भोजनसहित संस्कृत विषयसँगै कम्प्यूटर, नेपाली, अङ्ग्रेजी, सामाजिक, गणित विषयहरु पढिरहेको विद्यापीठका प्राचार्य श्याम प्रसाद अर्यालले बताए ।
उनले यो विद्यापीठ, अक्षयकोष, संस्कृत शिक्षाप्रेमी दानदाता र मुष्टिदाताको सहयोगले बिभिन्न समस्यासँगै उतार चढाव पार गर्दै वर्तमानसम्म सन्चालन हुँदै आईरहेको बताए। उनले विद्यार्थीहरुलाई अझै सहज र व्यवस्थित तरिकाले राख्न नसकिएको बताए । डेक्स बेन्चको अभावले गर्दा विद्यार्थी वटुकहरुलाई भुईमा नै राखेर पढाउनुपर्ने वाध्यताले गर्दा वटुकहरुको स्वास्थ्यमा समस्या आउने गरेको उनले बताए ।
उनले विद्यालयको भौतिक र शैक्षिक सुधारसँगै संरक्षणमा कुनै पनि सम्बन्धित निकायले ध्यान नदिएको गुनासो गरे । उनले गुरुकुललाई संस्कृत शिक्षाको हव वनाउने र यहाँका विद्यार्थीलाई प्रविधीसंग परिचित गराउने र संस्कृत शिक्षाको साथमा अंग्रेजी र कम्प्युटरमा समेत विज्ञ बनाउने योजना रहेकाले बुद्धिजीवी, समाजसेवी, स्थानीय निकाय, प्रदेश सरकार सँगै केन्द्र सरकार सबैलाई सहयोग गर्न आग्रह गरे ।
यो विद्यापीठको भौतिक तथा शैक्षिक संरक्षण तथा सुधारमा तिलोत्तमा नगरपालिका सधैं लागि परिरहेको तिलोत्तमा नगरपालिकाका नगरप्रमुख रामकृष्ण खाँडले बताए ।