खोज

नेपाली राजनीतिका शिखर पुरुष स्व. बीपी कोइराला र पुष्पलाल श्रेष्ठको स्मृति दिवस क्रमशः शनिवार र आईतवार परेको छ । बीपी कोइरालाको ४१ औं स्मृति दिवस शनिवार विविध कार्यक्रमको आयोजना गरि मनाईयो भने पुष्पलालको स्मृति दिवस आईतवार मनाईदैछ ।

संयोग कस्तो छ भने वीपीको स्मृति दिवस साउन ६ गते पर्दछ भने पुष्पलालको साउन ७ गते । २०३९ साल साउन ६ गते निधन हुनुभएका वीपी कोइराला अहिले पनि नेपाली राजनीतिका सर्वाधिक चर्चित, स्मरणीय र चिरकाल पर्यन्त नर्विसिने महापुरुष हुनुहुन्छ । एकतन्त्रीय राणा शासन अन्त्य गरी मुलुकमा प्रजातान्त्रिक आन्दोलनलाई संस्थागत ढंगले अघि बढाएर नेपाली काँग्रेसलाई प्रभावशाली राजनीतिक दलको रूपमा स्थापित गराउनमा बीपी कोइरालाले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्नुभएको थियो । बीपीको ठूलो सपना थियो । दूरदर्शी राजनीतिज्ञको हैसियतले उहाँले देख्नुभएको सपना अझै पूरा हुन सकेको छैन ।

अर्कोतर्फ नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीका संस्थापक नेता पुष्पलाल श्रेष्ठको स्मृति दिवस साउन ७ अर्थात आज आईतवारको दिन परेको छ । उहाँ दुवै नेता नेपालको राजनैतिक इतिहासमा सदा सदाका लागि अविष्मरणीय हुनुहुन्छ । त्यतिमात्र होइन नेपालको राजनीतिक इतिहासमा दुई मूर्धन्य नेता बीपी र पुष्पलाल सर्वाधिक लोकप्रिय नेता हुन् भन्दा अत्युक्ति हुँदैन । नेपालको प्रजातान्त्रिक आन्दोलन र त्यसको जग बसाल्न उहाँहरूले पु¥याएको ऐतिहासिक योगदानको चर्चा जति गरेपनि कम नै हुन्छ ।

पुष्पलालको नेतृत्वमा २००६ सालमा स्थापित कम्युनिष्ट पार्टी विभिन्न चिरामा विभक्त भएपनि आज मुलुकको नेतृत्व कम्युनिष्ट पार्टीकै नेताले गरिरहनु भएको छ । बीपीले नेपाली काँग्रेस र पुष्पलालले कम्युनिष्ट पार्टीलाई मलजल नगरेको भए यी दुई शक्ति अहिलेको अवस्थामा आउने थिए वा थिएनन् ? नेपालको प्रजातान्त्रिक आन्दोलनले यो उचाई प्राप्त गर्न सक्थ्यो वा सक्थेन ? निश्चय पनि यसको उत्तर दिन सहज छैन ।

इतिहास पढ्ने जो कोहीले पनि संयुक्त जनआन्दोलनको नीति पुष्पलालले कार्यनीतिकै रूपमा तय गर्नुभएको बुझ्न सक्छ । अहिले मुलुकमा गणतन्त्र संस्थागत भएको छ तर दुर्भाग्य बीपी र पुष्पलालले देखेको सपना अझै पूरा भएको छैन । हाम्रा राजनेताहरूको काँधमा ती दुई नेताले कल्पना गरेको नेपालको सपना पूरा गर्ने जिम्मेवारी छ तर नेताहरूको पदलोलुपताका कारण नेताहरूले छाडेर गएको ती ऐतिहासिक कार्यभार पूरा हुन सकेको छैन । आज पुष्पलालको स्मृति दिवस परेकोले पुष्पलालप्रति श्रद्धाञ्जलीका अनेक समारोह हुनेछन ।

पुष्पलालले कल्पना गर्नुभएको कम्युनिष्ट पार्टीको बिषयमा चर्चा पनि हुनेछ तर दुःखका साथ भन्नुपर्दछ– पुष्पलालले जसरी र जुन उद्देश्य र कल्पनाका साथ कम्युनिष्ट पार्टीको स्थापना गर्नुभएको थियो– उहाँको त्यो सपना अझै अधुरै छ । आज कम्युनिष्टका नाममा दर्जन बढी पार्टी सकृय छन । कम्युनिष्टहरू जुटने र फुटने क्रम जारी छ । पछिल्लोसमय नेकपा ब्युँताउने प्रयास पनि जारी छ तर जबसम्म सत्ता स्वार्थको लागि लडाई हाबी भैरहन्छ तबसम्म कम्युनिष्ट पार्टी एक भएपनि त्यसको अन्तिम विन्दु भनेको बिभाजन नै हो । हामीले विगतमा धेरै कम्युनिष्ट पार्टीको एकता र विभाजन देखे भोगेकै हो । तसर्थ आज पुष्पलालको स्मृति दिवसमा कम्युनिष्टहरूले बाचा गर्नुपर्ने भएको छ । पुष्पलालको सपना पूरा गर्ने संकल्प गरेरमात्र होइन, साँचो अर्थमा उहाँले छाडेर गएको नेकपालाई शक्तिशाली बनाउँदामात्र उहाँप्रति सच्चा श्रद्धाञ्जली हुनेछ ।