खोज

व्यावसायिक टिमुरको खेतीबाट राम्रो आम्दानी हुन थालेपछि दाङको पहाडी भेगमा टिमुरको खेती विस्तार गरिएको छ । टिमुरबाट बर्षेनी उत्पादन बढ्दै गएको डिभिजन वन कार्यालय दाङको भनाई छ । जंगली जनावरका कारण मकै लगायतका खेती गर्न नसकेका यहाँका किसानहरूले टिमुरको व्यावसायिक खेती गर्न लागेका हुन् ।

टिमुर खेतीसँगै उत्पादन समेत बढ्दै गएको छ । डिभिजन वन कार्यालय दाङकाअनुसार गतवर्ष जिल्लाबाट एक लाख ७७ हजार पाँच सय किलो टिमुर निर्यात भएको छ । सो मध्ये एक लाख ३७ हजार किलो निजीवन र राष्ट्रिय वनबाट ४० हजार पाँच सय किलो टिमुर जिल्ला बाहिर निकासी भएको डिभिजन वन कार्यालय दाङका सहायक वन अधिकृत भक्तबहादुर चौधरीले जानकारी दिएका छन् । उनकाअनुसार आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ मा टिमुर ९६ हजार सात सय ४५ केजी निर्यात भएको थियो । उक्त तुलनामा गतवर्ष जिल्लामा करिब–करिब दोब्बर ८० हजार केजी टिमुर वृद्धि भएको कार्यालयले जनाएको छ । विगतको तुलनामा जिल्लामा टिमुरको उत्पादन बढेसँगै निर्यात समेत बढ्दै गएको कार्यालयले जनाएको छ । टिमुर उत्पादनको दृष्टिले दाङको पहाडी क्षेत्र सम्भावनायुक्त क्षेत्र भएको भन्दै डिभिजन वन कार्यालय दाङले बंगलाचुली गाउँ पालिकासँगै घोराही उपमहानगरपालिकाको १८ र १९ नम्बर वडालाई गतवर्ष पकेट क्षेत्र समेत घोषणा गरेको छ ।

पकेट क्षेत्रमा टिमुरसँगै माला गेडी र दालचिनीका एक लाख ८४ हजार विरूवा दुई वर्षको अवधिमा रोपिएको वन कार्यालयले जनाएको छ । जसमा करिब एक लाख बढी विरूवा टिमुरका मात्रै रहेका छन् । “पहाडी क्षेत्रमा थोरै–थोरै बोट प्रायः सवै किसानका घरहरूमा छन्, त्यसले मात्र किसानको जीवन स्तरमा परिवर्तन हुन सक्दैन, जडिबुटीका माध्यमबाट किसानको जीवनस्तरमा परिवर्तन ल्याउनकालागि ठूलो स्केलमा जुडिबुटी खेती गर्नु पर्छ भनेर अहिले बढाउँदै लगेका छौँ, जसले गर्दा अहिले धेरै किसानहरूले विरूवा रोप्न थाल्नुभएको छ” सहायक वन अधिकृत चौधरीले भने ।

कार्यालयकाअनुसार टिमुरसँगै अन्य जडि बुटीहरूको समेत जिल्लाबाट निर्यात बढेको छ । जसअनुसार मालगेडी ६० हजार केजी, रिठा ३५ हजार पाँच सय ८० केजी, अमला ११ हजार दुई सय केजी, काउलोको बोक्रा ५२ हजार एक सय ५० केजी, तेजपात ६७ हजार तीन सय केजी, लहरे गुर्जाे एक हजार तीन सय केजी, टिगडी ५ हजार चार सय ५० केजी जिल्ला बाहिर निर्यात भएको सहायक वन अधिकृत चौधरीले बताए । उनका अनुसार अन्य अल्लोको बोक्रा दुई सय केजी, पाखनवेद ९ हजार केजी, सुगन्धवा पाँच सय केजी, गत्रो सात हजार १५ केजी, बर्रो ५ हजार केजी, हर्राे ४ हजार केजी, धाइराको पूmल एक हजार पाँच सय केजी, भृगराज एक हजार पाँच सय, दूधे लहरो एक हजार पाँच सय, ब्राह्मी एक हजार पाँच सय, बेलचना तीन हजार केजी र चत्रोको बोक्रा पाँचहजार केजी निर्यात हुँदा सातलाख १७ हजार दुई सय ५० रूपैयाँ राजश्व संकलन भएको बताए ।

वन कार्यालयले राष्ट्रिय वनबाट संकलित जडि बुटीहरूको निर्यातमा राजश्व लिने गरेको छ भने निजी वनबाट संकलित जडिबुटीमा राजश्वनलिने गरेको सहायक वन अधिकृत चौधरीले बताए । जिल्लामा ८९ हजार चार सय १७ हेक्टर वनमध्ये एक सय ६० हेक्टर वन क्षेत्रमा जडिबुटी खेतीहुने गरेको छ ।

जिल्लामा आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा७१ हजार बढी जडिबुटीका विरूवा रोपिएको छ । जिल्लाको बंगलाचुली गाउँ पालिकाको ५ वटा वडा तथा घोराही उपमहानगरपालिका २ वटा वडामा गरेर ७१ हजार ३० वटा जडिबुटीका विरूवा रोपिएको हो । सहकारीमार्फत पकेट क्षेत्रमा जडिबुटी क्षेत्र विस्तार कार्यक्रमअन्तर्गत सर्वोत्तम बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्था लिमिटेडको आयोजना तथा डिभिजन वन कार्यालय दाङ घोराहीको समन्यमा जडिवुटीका विरूवा रोपिएको हो ।

डिभिजन कार्यालय दाङको वार्षिक कार्यक्रम अन्तर्गत पहाडी क्षेत्रमा टिमुर, दाल चिनी र माला गिरीका विरूवा रोपिएको सहकारीले जनाएको छ । सहकारीले विरूवा रोप्ने कृषकको तथ्यांक संकलन गरेर कृषकहरूको घरसम्म विरूवा पु¥याइदिएको उनले बताए । कृषकको माग ८९ हजार ८ सय ९० भएपनि ७१ हजार ३० वटा विरूवा मात्र वितरण गरिएको छ ।