खोज

कपिलवस्तु,  बैशाख- संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्यनमन्त्री सुदन किरातीले कपिलवस्तुका बुद्धस्थलहरूको अवलोकन भ्रमण गरेका छन । २५६७ औं बुद्धजयन्ती समारोहको कार्यक्रमका लागी लुम्बिनी आएका मन्त्री किरातीले कपिलवस्तुको कुदान, गोटिहवा, तिलौराकोट लगायतका बुद्धस्थलको भ्रमण गरेका हुन ।
मन्त्री किरातीलाई लुम्बिनी बिकास कोषका परिषद सदस्य गोपी कृष्ण शर्मा, प्रसासकिय अधिकृत ज्ञानिन राई र सुचना अधिकारी हरिध्वज राई लगायतले ति पुरातात्विकस्थल बारेको जानकारी दिएका थिए । मन्त्री किरातीले सञ्चारकर्मीलाई प्रतिक्रिया दिदै बिगतमा कपिलवस्तुका बुद्धस्थलको बिकास एकिकृत ढंगले अगाडी बढ्न नसकेको बताए । आफुले हाल सम्म लुम्बिनी सँग जोडिएका बुद्धस्थलको भ्रमणको मौका नपाएको र अब निर्माणधिन गुरुयोजनाको आधारमा चौतर्फी लुम्बिनी क्षेत्र अर्थात बुद्ध सँग सम्बन्धित क्षेत्रको बिकास गर्न त्यहि रूपमा अगाडि बढिने स्पष्ट पारे ।
मन्त्री किरातीले लुम्बिनी बिकास कोषमा अथाह समस्याहरूको चाङमा बसेको स्पष्ट पार्दै ति बिसङतीको अन्त्य गर्नै पर्ने उनले बताए । “अब मुल्य मान्यता र ऐन भन्दा बाहिर जान दिईदैन ।” कोषको कार्य सम्पादनलाई लक्षित गर्दै मन्त्री किराँतीले भने ।
लुम्बिनीमा सभाहल चुहिएको बिषयमा जानकारी पाए लगत्तै मर्मत सम्हार गर्न लगाईएको र सो बारे बिस्तृत बुझने उनले प्रतिक्रिया दिए ।
भगवान गौतमले ज्ञान प्राप्त गरे पछि पहिलो पटक राजधानी कपिलवस्तु आउदा बुवा शुद्धोदनलाई भेटघाट गरेको स्थानको रूपमा कुदान परिचित छ । त्यस्तै श्रीमति यशोधरा, छोरा राहुल र प्रजापति लगायत ५ सय शाक्यहरूलाई चिवर (भिक्षुले लगाउने पहेलो कपडा) प्रदान गरेर बौद्ध संघमा सामेल गराइएको तथ्य पुस्तकहरूमा पाइन्छ । यहा देवदत्त र सिद्धार्थ बीच हाँसका बिषयलाई लिएर झगडा हुदा न्याय दिइएको हुनाले तत्कालिन न्यायलय पनि हुन सक्ने अनुमान विद्धानहरूले गरेका छन् । कुदान (निग्रोधाराम) पुरातत्वबिद् डा. ए फुयुररले पत्ता लगाएका थिए । त्यसै गरि क्रकुच्छन्द बुद्धको जन्म भएको स्थान गोटिहवा हो । क्रकुच्छन्द बुद्धको जन्म गोटिहवामा भएको कुरा गुरु उपगुप्तले शिष्य सम्राट अशोकलाई ऐतिहासिक तीर्थयात्रामा क्रममा बताए पछि त्यसको महत्व बढदै गएको हो । त्यस पछि गोटिहवामा सम्राट अशोकले स्तम्ब निर्माण गरे । कपिलवस्तु नगरपालिका भित्र पर्ने गोटिहवामा रहेको अशोक स्तम्भको उचाई १० फिट र परिधि ८ फीट ६ इञ्च छ । चिनियाँ पैदल यात्री फायहनले गोटिहवा भ्रमण गरेर त्यसको महत्व उजागर गरे । मन्त्री किरातीले भ्रमण गरेको प्राचीन कपिलवस्तु तिलौराकोट राजा शुद्धोदनको राजप्रासाद तथा भगवान गौतम बुद्धले २९ वर्षको युवा अवस्था बिताएको स्थलका रूपमा परिचित छ । तिलौराकोटमा विभिन्न समयमा गरिएका उत्खननबाट तीनवटा भग्नावशेष स्पष्ट रूपमा देखिन्छ । ति भग्नावशेषहरूमा पश्चिमी द्वार, पुर्वी द्वार र दरवार देखिन्छ ।