© २०२३
केही समय पहिला देखि व्यवसायिक रूपमा च्याउ खेती गर्दै आएका युवा किसानहरूको सक्रियतामा रूपन्देहीको देवदह नगरपालिका –१० भलुहीमा च्याउ फर्म सञ्चालनमा आएको छ । च्याउको फर्मको भिडमा ७ जना युवा उद्यमीहरूको लगानीमा रूपन्देहीकै देवदह नगरपालिका–१० भलुहिमा च्याउ फर्म स्थापना गरी गरी उत्पादन बिक्री हुँदै आएको छ ।
५÷६ बर्ष देखि नै च्याउको खेती, बजारीकरण गर्दै आएका ७ जना युवा उद्यमीहरूले रूपन्देहीको देवदहमा व्यवसायिक रूपमा सबल च्याउ तथा कृषि उद्यमी समूह दर्ता गरी च्याउ उत्पादन कार्य सुरुवात गरेका हुन् ।
बुटवल उपमानगरपालिका १३ नयाँगाउँमा केही बर्षदेखि च्याउ खेती गर्दै आएका यिनै युवाहरूको केही समूहले अर्घाखाँची जिल्लाको सितगंगा नगरपालिका–२ मा पनि व्यवसायिक च्याउ खेती गर्दै आएका छन् । समूहले देवदहमा पनि च्याउ खेतीको सुरुवात गरेको हो । सबल च्याउ तथा कृषि उद्यमी समूह स्थापना गरी उनीहरूले अहिले दैनिक ५ क्विन्टल सम्म च्याउ बिक्री गर्दै आएका छन् ।
समूहका सञ्चालक ऋषव पोखरेल बर्ष भरी नै च्याउ खेती गरी रूपन्देही जिल्लालाई मात्रै आत्मनिर्भर नबनाई भारत तर्फ समेत निर्यात गर्ने लक्ष्य लिएको जनाउँछन् ।
उनका अनुसार ७ जना युवा उद्यमीहरू कृष्णराज पोखरेल, ऋषव पोखरेल, शोभा पोखरेल, राज कुमार कहार, जीवलाल न्यौपाने, विष्णु वल्लभ न्यौपाने, रेणखर खनाल को उक्त फर्ममा लगानी रहेको छ । १२ कठ्ठा क्षेत्रफलमा फैलिएको उनीहरूको फर्मले प्रति बर्ष १ लाख रूपैयाँ जग्गाको भाडा बुझाउने गरी सम्झौता गरेको छ ।
हाल सम्म कुल १२ लाख लगानी गरेका उनीहरूले बर्षभरी नै च्याउ उत्पादन गर्ने लक्ष्य लिएका छन् । १२ लाख कुल लगानी भएको फर्ममा ७ लाख रूपैयाँ युवा तथा साना व्यवसायी स्वरोजगार कोष मार्फत बुटवलमा रहेको श्री सशक्त बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाले लगानी गरेको छ । सहकारीका अध्यक्ष कृष्ण चौहान क्षेत्रीले युवा उद्यमीहरूको जोस र जागरको कारण आफूहरूले लगानी गरेको बताउँछन् । उनले किसानहरूलाई लगानी गर्न स्थान खोजिरहेको बेला मिहेनती किसानहरूले आवेदन दिएपछि सोही अनुसारको लगानी गरेको बताउँछन् । उनले भने–‘युवा किसानहरूको उत्साहले हामीलाई लगानी गर्नको लागि कुनै पनि अफ्ठारो परेन, किसानहरूको आग्रहमा लगानी गरेका छांै, जसको प्रतिफल राम्रो छ ।’ युवा तथा स्वरोजगार कोष मार्फत सहुलियत दरमा ऋण ल्याएर लगानी गरेको अध्यक्ष चौहान क्षेत्रीको भनाई रहेको छ ।
सबल च्याउ तथा कृषि उद्यमी समूह, देवदह रूपन्देहीका अध्यक्ष कृष्णराज पोख्रेलले तराईमा मौसम अनुकुल हुँदा तराई र पहाडमा अनुकुल हुँदा पहाडमा च्याउ खेती गर्ने गरी अगाडी बढेको बताउँछन् । जसको लागि सहकारी मार्फत ५ प्रतिशत सहुलियत दरमा ऋण प्राप्त गर्दा आफूहरू थप लगानीको लागि हौसिएको बताउँछन् ।
समूहका सञ्चालक रेणुखर खनालका अनुसार पहिला बंगुर फर्म रहेको स्थानलाई किसानहरूले लिएर च्याउ फर्म बनाएका हुन् । अहिले फर्ममा करिब ६ हजार ५ सय भन्दा बढि च्याउका वल्भ रहेका छन् । जसले उत्पादन दिन सुरु गरेको छ । हाल दैनिक डेढ क्विन्टल सम्म उत्पादन हँुदै गएको उनको भनाइ रहेको छ । रूपन्देही जिल्ला च्याउ खेतीको लागि संभावना बोकेको जिल्ला हो । जिल्लामा हाल साना ठूला गरी एक दर्जन भन्दा बढि च्याउ फर्महरूले व्यवसायिक रूपमा च्याउ खेती गरी उत्पादन बिक्री गर्दै आएका छन् ।
अहिले ७ जना युवा उद्यमीहरू आफैले नै च्याउको उत्पादन, बिक्री तथा प्रवद्र्धन गर्दै आएका छन् । च्याउ खेतीमा पनि उनीहरूले आफैले नै सामूहिक रूपमा गर्ने गर्दछन् । च्याउ उत्पादन रेखदेख देखि लिएर बजारीकरणमा पनि सामूहिक एकता रहेको छ । जसको कारणले पनि उनीहरूलाई सहज भएको छ । à