खोज

पाल्पा, २६ कात्तिक ।

पर्वत जिल्लाको धार्मिक तथा पर्यटकीय क्षेत्र सेतीवेनीका खिमानन्द खनालले पसलको सामान ढुवानी गर्दा मिर्मीबाट ¥याफ्टिङ प्रयोग गर्थे । शिला शालिग्राम भनेर ख्याती कमाएको सेतीबेनी सम्म पुग्ने तिर्थालुले समेत कालीगण्डकी जलविद्युत परियोजनाको ड्याम बाट ¥याफ्टिङ जलयात्रा गरी पुग्थे ।

गुल्मी, पर्वत, स्याङ्जाको संगमस्थल मिर्मीमा कालीगण्डकी जलविद्युत परियोजनाद्वारा निर्मित ड्यामका कारण यस क्षेत्रको विकासमा ठुलो सहयोग पुगेको थियो । यातायात संजालले जोडिनु पुर्व जलयात्राको बलियो माध्यम बनेको थियो ¥याफ्टिङ । स्थानीयको लगानीमा ¥याफ्टिङ सञ्चालन भएपछि स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकहरुको भिड लाग्थ्यो । स्थानीय हेमराज राना यातायातको भरपर्दो माध्यम नहुँदा व्यापारीहरुले ¥याफ्टिङको प्रयोग गरेको बताउँछन् ।

स्थानीय व्यवसायीहरुलाई हिउँद लागेपछि भ्याइ नभ्याइ हुन्थ्यो । २० वटा ¥याफ्टिङ सेवा उपलब्ध गराएपछि होटल व्यवसायीलाई समेत राम्रो र बलियो आय आर्जनको बाटो भएको थियो । २० वटा ¥याफ्टिङ सेवा दिंदा यस क्षेत्रको छुट्टै पहिचान बनेको थियो । अब यस्ता पुराना दिनहरु एकादेशको कथा जस्तै भएको ¥याफ्टिङ व्यावसायी अर्जुन कार्की बताउँछन् ।

२०५८ सालअघि यस क्षेत्रका जनताले बडो कठिन तवरले गोरेटो बाटो नै प्रयोग गर्नु पर्ने बाध्यता थियो । कालीगण्डकी गाउँपालिका मिर्मी ७ सेतीबेनी देखि जब जलयात्रा सुरु भयो सबैलाई सहज भयो । यसैका कारण सेतीबेनीको महत्व र गरिमा बढेको हो । जलयात्रा सुरु हुनुभन्दा पहिले एक दिनको पैदल यात्रा गर्नु पर्ने बाध्यता थियो । जलयात्रा सुरु भएपछि एक दिनको पैदल यात्रा ४५ मिनेटमा सकिने भयो । आवतजावत भन्दा सामान ढुवानीको राम्रो माध्यम बनेको थियो । शिला तथा सबैभन्दा ठुलो शालिक ग्राम दर्शनको लागि धार्मिक पर्यटकको भिड लाग्न थाल्यो । कुनै कुनै समयमा ५ हजार भन्दा बढी तिर्थालुहरुको भिड लाग्थ्यो । झण्डै २० वर्ष सम्म ¥याफ्टिङ संचालन हुँदा यसबाट राम्रो सेवा पुगेका दिनहरु अब कथा जस्तै भएको व्यावसायी दुर्गा कार्की बताउँछन् ।

पछिल्लो समयमा कालीगण्डकी करिडोर निर्माण भई संचालनमा आएपछि ¥याफ्टिङ व्यवसायीले हातै धुने गरी विस्थापित हुन पुगेका छन् । करिडोरसंगै गाउँ बस्तीका टोल टोलमा सडक सञ्जाल पुगेपछि ¥याफ्टिङ विस्थापित नै हुन पुग्यो ।

¥याफ्टिङका कारण यहाँ साना ठुला गरी झण्डै ५० वटा होटलहरु संचालन भएका थिए । बिहानैदेखि बेलुका सम्म व्यवसायीलाई खाना खाने फुर्सद पनि हँुदैनथ्यो । व्यापार व्यवसाय राम्रो नै चलेको थियो । यहाँ व्यवसाय गरेका कतिले त पोखरा, बुटवल, चितवनमा घर जग्गा पनि जोडे । आर्थिक क्षेत्रमा त एक समयमा फड्को नै मारेको थियो । होटल व्यवसायी कपिल थापा बताउँछन् ।

¥याफ्टिङ चल्न छाडेपछि व्यवसाय नै लथालिङ्ग भएको व्यवसायीहरु बताउँछन् । २० वर्ष जति यहाँको व्यापार साह्रै राम्रो भयो । पछि विस्थापित हुनुपर्ला भन्ने कल्पना नै थिएन । होटल चलाउने मध्ये विस्थापित मात्र होइन व्यवहार नै चौपट बनाएको स्थानीय वसन्ती थापा बताउँछिन् ।