खोज

बुटवल, २६ कात्तिक ।

लुम्बिनी विकासका लागि अन्तर्राष्ट्रिय समिति करिब चार दशक यता निष्कृय अवस्थामा छ ।

रुपन्देहीको लुम्बिनीमा अवस्थीत शाक्य मुनी बुद्धको जन्मस्थललाई बौद्ध धर्मावलम्बीको अन्तर्राष्ट्रिय तिर्थस्थल एवं अतर्राष्ट्रिय शान्ती क्षेत्रको रुपमा विकास र प्रबर्धन गर्न सहयोग गर्ने उद्देश्यले सन् १९७० मा उक्त समिति गठन भएको थियो ।

सन् १९७८ मा लुम्बिनी गुरुयोजना निर्माण गर्न आर्थिक र प्राविधिक सहयोग जुटाउन महत्वपूर्ण योगदान दिएको उक्त समितिलाई गुरुयोजना कार्यान्वयन गरी सम्पन्न गराउन पनि पुनः सकृय गराउनुपर्ने आवश्यक देखिएको छ । उक्त समिति निष्कृय भएपछि लुम्बिनी विकासको गुरुयोजना कार्यान्वयनले गति पक्रन सकेको छैन ।

लुम्बिनी विकास कोषका प्रमुख सूचना अधिकृत डा. हरिध्वज राईका अनुसार अमेरिकाको न्यूयोर्कस्थित संयुक्त राष्ट्र संघको मुख्यालयमा नेपालको स्थायी प्रतिनिधीले उक्त समितिको अध्यक्षता गर्ने व्यवस्था छ । धेरै वर्ष यता संयुक्त राष्ट्रसंघमा नेपालको स्थायी प्रतिनिधि नियुक्ति रोकिएको छ ।

उक्त समितिमा नेपाल, भारत, श्रीलंका, थाइल्याण्ड, चिन, जापान, दक्षिण कोरिया, म्यानमार, कम्बोडिया, बंगलादेश, भुटान, पाकिस्तान, अफगानिस्तान आदि १६ देश सदस्य रहेका छन् ।

संयुक्त राष्ट्र संघका तात्कालिन महासचिव उ थान्तको अगुवाई र नेपालका तात्कालिन राजा महेन्द्रको सहमतिमा ५४ वर्ष अघि उक्त समिति गठन भएको थियो ।

उक्त समिति लुम्बिनी विकासकोलागि कोसे ढुङ्गा सावित भएको थियो । सो समितिको सकृयतामा सन् १९७८ मा लुम्बिनी गुरुयोजना निर्माण भएको थियो । प्रारम्भमा उक्त समिति सकृय थियो । समितिको धेरै पटक बैंठक बसेको थियो । गुरुयोजना निर्माण गर्न संयुक्त राष्ट्र संघले १७ लाख ५० हजार डलर सहयोग उपलब्ध गराएको तथ्याङ्क लुम्बिनी विकास कोषसँग छ ।

लुम्बिनी विकासकोलागि आर्थिक र प्राविधिक सहयोग जुटाउने, लुम्बिनी गुरुयोजना कार्यान्वयन गर्ने, साँस्कृतिक आदान प्रदान कार्यक्रम गर्ने र कुटनीतिक सहयोग जुटाउने उद्देश्य उक्त समितिको रहेको छ ।

लुम्बिनी गुरुयोजनाको अझै करिब ३० प्रतिशत कार्य सम्पन्न गर्न बाँकी रहेको लुम्बिनी विकास कोषका प्रमुख सूचना अधिकृत डा. हरिध्वज राईको भनाई छ । गुरुयोजनाको मुख्य काम नयाँ भव्य मायादेवीको मन्दिर निर्माणको काम बाँकी छ । लुम्बिनी गुरुयोजना कार्यान्वयनकोलागि आर्थिक स्रोतको व्यवस्था मुख्य समस्या हो । आर्थिक स्रोत जुटाउन अन्तर्राष्ट्रिय समितिलाई पुनः सकृय तुल्याउने हो भने टेवा मिल्न सक्छ ।

लुम्बिनी विकास कोषका पूर्व सदस्य सचिव विमल बहादुर शाक्यले लुम्बिनीको द्रुततर र चौतर्फी विकासकोलागि अन्तर्राष्ट्रिय समिति बनाईएको चर्चा गर्दै यसलाई पुनः सकृय बनाउनु आवश्यक रहेको बताए ।

लुम्बिनी विकास कोषका उपाध्यक्ष ल्हारक्याल लामाले लुम्बिनी विकासका लागि अन्तर्राष्ट्रिय समिति पुनः सकृय बनाउन पहल गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे । यसका लागि नेपाल सरकारको परराष्ट्र मन्त्रालयसँग कुराकानी गर्ने अठोट पनि उनले व्यक्त गरे ।