खोज

नेपालकै नमूना भनिंदै आएको बुटवलको अटो भिलेज परियोजनाबाट एशियाली विकास बैंकले हात झिकेपछि बुटवल उपमानगरपालिकाले आफै बनाउने भएको छ । एशियाली विकास बैंकले फिर्ता भएपछि बुटवल उपमानगरपालिकाले सार्वजनिक साझेदारी कार्यक्रम अन्र्तगत आफै बाउने भएको हो ।
स्थानीय व्यवसायीहरु विभाजित हुँदा एशियाली विकास बैंकले २७ करोड ३३ लाख रुपैयांँको परियोजनाबाट एशियाली विकास बैंकले हात झिकेको थियो ।
मझौला शहर एकीकृत वातावरणीय सुधार आयोजना अन्तर्गत बुटवल–२ मैनाबगरस्थित १४ बिघा क्षेत्रफलमा रहेको अटो भिलेजमा अटो भिलेज पूर्वाधार, संचालन तथा व्यवस्थापन परियोजना शुरु गर्न आधा दशक लामो पहल भएपनि व्यवसायीहरु एकमत नहुँदा स्थानीय सहभागिता सन्तोषजनक नभएको भन्दै दातृ निकाय एडीबीले हात झिकेको हो ।
बुटवल उपमहानगरपालिकामार्फत सार्बजानिक निजी साझेदारी मोडेलमा सम्पन्न गर्ने भनिएको आयोजनाका लागि कम्पनी गठन र दर्ता हुन नै लामो समय लागेको, कम्पनी दर्ता भएपनि लागत सहभागिता न्यून भएको र परियोजनाका लागि म्याद थप्दा पनि काम शुरुवात हुन नसकेपछि एडीबीले फिर्ता भएको हो ।
सार्वजनिक निजी साझेदारी अवधारणा अनुसार स्थानीय सहभागिता ३० प्रतिशत हुनुपर्ने र कम्पनीमार्फत किस्ता किस्तामा गरेर ८ करोड रकम उठ्नुपर्नेमा १ करोड २ लाख मात्र संकलन भएकाले परियोजना अघि बढ्न नसक्ने भएपछि एडिविले हात झिकेको थियो ।
सन् २०१५ मा पूरा गर्ने भनिएकोमा ५ वर्षसम्म काम शुरु नै हुन नसकेपछि उपमहानगरपालिकाले एशियाली विकास बैंकसंग अनुरोध गरी २ वर्ष समय थप गरेर परियोजना अघि बढाउन प्रयास गरेको थियो ।
परियोजना अन्तर्गत अटो भिलेजमा बहुउद्देश्यीय चारतले अटो सेवा केन्द्र भवन, सडक, ढल, पार्किङ, प्रवेश गेट, पेट्रोल पम्प, तालिम हल, विद्युत, फोहोरमैला व्यवस्थापन लगायतका कामहरु हुने भनिएको थियो ।
परियोजनाको कुल लागतमध्ये ५० प्रतिशत रकम एशियाली विकास बैंकको अनुदान, ३० प्रतिशत रकम नगर विकास कोषमार्फत ऋण र २० प्रतिशत लगानी व्यवसायीले गर्नुपर्ने प्रावधान थियो ।
एडिबि फिर्ता भएपछि बुटवल उपमानगरपालिकाले ६०–४० को अवधारणमा अटोभिलिेज बनाउने भएको छ । बुटवल उपमहानगरपालिकाका प्रमुख शिवराज सुवेदीका अनुसार अटो भिलीलमा एडिबिको योजनामा रहेको बहुउदेश्य भवनको अवधारणा हटाएर पहिलो चरणमा नाली, सडक, तथा अन्य आधारभुत पुर्वाधार निर्माण गरिने जानकारी दिए । उनले भने–‘व्यवसायीहरुको ६० प्रतिशत र बुटवल उपमानगरपालिकाको ४० प्रतिशत गरी योजना अव अगाडी बढ्छ । ’
आटो भिलिज कम्पनी निर्माण गरी एकिकृत रुपमा व्यवस्थित अटो व्यवसायको लागि यस्तो प्रकृतिको अवधारण आगाडी बढाइएको मेयर सुवेदीको भनाई रहेको छ ।
यता, बुटवल आटो ईन्जीनियर एशोसियसनका अध्यक्ष सन्तोष पाण्डेले अटो भिलेजमा भएको आम्दानीको ७० प्रतिशत अटो भिलेजकै विकासमा लागनी गर्ने गरी आएको अवधारणा राम्रो बताएको बताएका छन् ।
एशोसिएशनका निवर्तमान अध्यक्ष तथा मैनावगर अटो भिलेज संघर्ष समितिका अध्यक्ष विश्वराज गैरे ेले अटो भिलेजमा व्यवसायिको धेरै लगानी भएकाले लगानीको सुरक्षा हुनुपर्ने बताए । लगानी असुरक्षित भए व्यवसायी विस्थापित हुने भएकाले सम्पतिको कर तिर्ने व्यवस्थाको माग गरेका छन् ।
उनले व्यवसायीलाई लगानी नगरपालिकाले छुट दिएका कारण धेरै लगानी भैसकेकाले उक्त लगानीको सुरक्षा हुनुपर्ने र त्यसका लागि एकीकृत सम्पति कर तिर्न पाउनु पर्ने बताए । नगरपालिकासंग भएको सम्झौताको मिति सकिएको लामो समयसम्म पनि सम्झौता नभएको बताउंदै एडिवीकोे लगानीले मात्र अटो भिलेजको विकास हुन्छ भन्ने मानसिकतालाई त्याग्नु पर्ने बताए । उनले भने–‘मैनाबगर व्यावसयीको हक हित संरक्षण हाम्रो दाहित्व हो , नगरपालिले कानुन बनाए सम्पतीको स्थायित्व पाउनु पर्छ’ । उनले व्यवसायीको लगानी डुवेको कसैलाई चिन्ता नहुने र एडिबीको मात्र चिन्ता गर्नुले पछि साना व्यवसायी समस्या पर्ने र विस्थापित हुन सक्ने बताए ।