खोज

अति संकटापन्न अवस्थामा रहेको डंगर जातको गिद्धका ५ गुड दाङमा भेटीएको छ । नेपाल पन्क्षि संरक्षण संग, पर्याबरणीय दिगो बिकास एवं अनुसन्धान केन्द्र दाङ र गिद्धमा अनुसन्धान गरीरहेका सुमन घिमिरेले गुड खोज्ने क्रममा दाङमा ५ गिद्धको गुड फेला परोका हुन् ।
तुलसीपुर उपमहानगरपालीका वडा नं. ३ कात्तिके बिसमुरेको संझना सामुदायीक बनमा गुड फेला परेको घिमिरेले बताएका छन् । दाङ जिल्लामा गिद्धको संख्या पत्ता लगाउनका लागी गुड गणना गर्न थालीको र पहिलो दिन अति संकटापन्न अवस्थामा रहेको डंगर गिद्धको गुड भेटीएको पर्यावरणीय दिगो बिकास एवं अनुसन्धान केन्द्रका अध्यक्ष डिल्ली बहादुर रावतले बताएका छन् । लोपहुने अवस्थामा रहेको डंगर गिद्धको गुड एकैदिनमा ५ वटा भेटीएकाले दाङमा डंगर गिद्धको संख्या बडेको अनुमान गर्न सकिने रावतले बताए । गिद्ध संरक्षणका लागी भन्दै दाङमा गिद्ध रेष्टुरेण्ट खोलेर केही बर्ष अघिदेखी लागेको बताउदै अति संकटापन्न अवस्थामा रहेको डंगर जातको गिद्धको संख्याबड्दै गएकाले आफ्नो प्रयास सफल बन्दै गएकोमा रावत खुसी पनि भएका छन् । भेटीएका गुडमा २९, ३०, ३१, ३२, र ३३ नम्मरको टाँचा लगाईएको अनुसन्धान कर्ता घिमिरेले बताए । जिल्लाभरी नै गिद्धको गुड गनना गरीने र सबै ठाउमा टाँचा लगाईने पनि उनले बताएका छन् ।
मरेका जनावर र कुहिएका सिनो खाने भएकाले गिद्धलाई प्राकृतिक कुचिकार पनि भन्ने गरीन्छ । पछिल्लो समयमा यसको संख्या ९९ प्रतिशतसम्म घटेपछि संरक्षणको अभियान पनि सँगसँगै थालिएको छ । गिद्ध संरक्षणका लागि छ जिल्लाका सात स्थानमा गिद्ध रेष्टुरेण्ट स्थापना गरी संरक्षणको काम भइरहेको राष्ट्रिय गिद्ध संरक्षण सञ्जालका अध्यक्ष समेत रहेका रावतले जानकारी दिएका छन् । उनका अनुसार दाङको बिजौरी र लालमटीय, नवलपरासीको कावासोती, रुपन्देहीको गैडाताल, कास्कीको घाचोक, सुनसरीको रामधोनी सामुदायीक वन र कैलालीको खोटियामा गिद्ध रेष्टुरेण्ट रहेका छन् । गिद्धको संरक्षणका लागी भन्दै पशुपंक्षीमा प्रयोग गरीने डाइक्लोफेनेक औषधि पनि सरकारले प्रतिबन्ध लगाईसकेको छ । नेपाल सरकारले यो औषधिको उत्पादन वितरण र प्रयोगमा पूर्ण प्रतिवन्ध लगाएको छ । विभिन्न संस्थाको सहयोगमा नेपाल पन्क्षि संरक्षण संघले ६२ जिल्लामा अर्थात डाईक्लोफेनक नामक औषधि मुक्त क्षेत्र घोषणा गरेको छ ।
नेपालमा हाडफोर, सेतो, डंगर, सानो खैरो, हिमाली, खैरो, राज, सुन र लामो ठुडे गिद्ध गरेर ९ प्रकारका गिद्ध पाइन्छन । यी मध्ये डंगर र सानो खैरो प्रजातिको गिद्ध लोप हुने अवस्थामा रहेको संरक्षणकर्मीहरुले वताएका छन् । संसारमा २३ प्रजातिका गिद्ध पाइन्छन भने दक्षिण एशियामा ९ प्रजाति र नेपालमा पनि ९ प्रजातिका गिद्ध पाइने गरेको नेपाल पंक्षी संरक्षण संघका फिल्ड अधिकृत भुपाल नेपालीले बताएका छन् ।