खोज

मुटुलाई सक्रिय बनाऔं भन्ने नाराका साथ विश्व मुटु दिवस आईतवार विश्वभर विभिन्न जनचेतनामूलक कार्यक्रमको आयोजना गर्दै मनाईएको छ । मुुटुको जोखिम बढ्दै गैरहेको सन्दर्भमा हरेक बर्षको सेप्टेम्वर २९ लाई विश्व मुटु दिवसको रूपमा मनाउन विश्व स्वास्थ्य संगठनले केही बर्षयता अभियान नै चलाएको छ । पछिल्लो समय मुटु रोग भयावह र गम्भीर समस्याका रूपमा देखापरिरहेको छ । मुटु रोगले आफ्नो जालो विस्तारै बढाउँदै गएको छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार विश्वमा अहिले वर्षेनी ३० लाख मानिसको मुटु रोगकै कारण मृत्यु हुने गरेको छ । नेपालमा पनि १५ लाख व्यक्ति कुनै न कुनै रूपमा मुटु रोगको बिरामी रहेको तथ्याँक सार्वजनिक भएको छ । मुटु रोग जटिल स्वास्थ्य समस्याका रूपमा देखापरिरहेकोले मुटु रोगबाट वच्न पूर्व सतर्कता अपनाउने दिशामा हामी सवैको ध्यानाकर्षण हुनु अत्यन्त जरुरी भैसकेको छ । मुटु सवैका लागि चुनौति बन्दै गएपछि पछिल्लोसमय चिकित्सकहरूले मुटुको सुरक्षामा जोड दिएका छन ।

निश्चित रूपमा मुटु मानव शरीरको अति संवेदनशील अंग हो र यसको संरक्षण गर्न ढिलाई गर्नु भनेको मुटुको जोखिमलाई अझै बढाउनु हो । नेपालमा प्रत्येक वर्ष मुटु रोगीहरूको संख्या अप्रत्यासित रूपमा बढ्दै गएको छ । खानपानमा असन्तुलन, अनियमितता, मद्यपान, चिल्लो र बोसोयुक्त खाद्य पदार्थ र धुमपानको प्रयोग मुटु रोग निम्त्याउने प्रमुख कारण हुन् । त्यसमाथि खाद्यान्न र तरकारीमा पछिल्लोसमय बढिरहेको बिषादीको प्रयोगले मुटु रोगको चुनौति बढ्दोक्रममा छ । नेपालमा अहिले अनेक विषादीयुक्त खाद्य पदार्थको प्रयोग बढिरहेको छ । कुनैपनि वस्तु उत्पादन गर्दा विभिन्न रासायनिक पदार्थ प्रयोग गर्ने क्रम पनि बढिरहेको छ । जसका कारण मुटु रोग लाग्ने क्रम बढेको हो । यो रोगवाट बच्ने उपाय भनेको खानामा सन्तुलन नै हो । अनेक विषादीयुक्त खानाका वीचमा पनि स्वास्थ्यमा सन्तुलन अत्यन्त आवश्यक छ । अतः अव ढिलो नगरि मुटु जोगाउनेतर्फ हामी सवैको ध्यान जानु आवश्यक भैसकेको छ । मुटु दिवसकै अवसरमा आईतबार देशभर विभिन्न जनचेतनामूलक कार्यक्रमको आयोजना गरिएको छ । यस प्रकारका कार्यक्रमले आम मानिसमा मुटुको सुरक्षा गर्नुपर्छ भन्ने चेतनाको विकास हुन्छ । तसर्थ अवको दिनमा मुटु जोगाउनेतर्फ हामी सवैको ध्यान गयो भने जोखिम मानिएको यो रोगवाट बच्न सकिन्छ । व्यस्त जीवनशैली, प्याकेटका खानेकुराहरूको अत्यधिक प्रयोग, अशुद्ध खानेकुराहरू, प्रशोधित अनि केमिकलजन्य उपभोग्य सामाग्रीहरूको प्रयोग, तनावपूर्ण जीवनशैलीका कारण आज हामी सबैजना हृदय रोगको सम्भावित जोखिममा छौँ ।

दैनिक व्यायामको अभाव, खेलकुदमा कम रुची, धूम्रपान अनि मदिरा पान, औषधीको धेरै सेवन अनि तनाव लिने बानीका कारणले हामीले मुटु रोगको जोखिम बढाईरहेका छौँ । मुटु रोगलाई रोक्न सकिदैन् तर यसको जोखिम घटाउन सकिन्छ । चिकित्सकहरूले उच्च फाइबरयुक्त खाना, ताजा फलफूल, सागसब्जी, कम तौलको प्रोटिन र कम फ्याटयुक्त खानाको प्रयोग बढाएमा मुटु रोगको जोखिम कम हुने बताएका छन । तसर्थ अवको दिनमा मुटु रोग नियन्त्रणका लागि साझा पहल जरुरी छ । आफ्नो मुटुको सुरक्षा गर्ने जिम्मेवारी र दायित्व आफ्नै हो । तसर्थ हरेक व्यक्तिले मुटु रोगबाट बच्न सावधानी अपनाउनेतर्फ पहल गर्नुपर्दछ । मुटुलाई असर गर्ने खानपानबाट बच्न सकियो भनेमात्रै पनि मुटुको जोखिमलाई धेरै घटाउन सकिन्छ । तसर्थ आईतवार मुटु दिवस मनाउँदै गर्दा मुटुको बिषयमा सहरमा मात्रै होइन दूरदराजको बस्तीसम्म यसको बिषयमा सचेतनामूलक कार्यक्रम गर्न सकेको भए मुटु दिवस मनाउनुको औचित्य पुष्टी हुने थियो । यो बिषयमा न त सरकारले ध्यान दिएको छ न त सम्वन्धित संघ संस्थाले नै चासो दिएका छन । यद्यपि यो बर्षको मुटु दिवसको औपचारिकता सकिएको छ । अव अर्को बर्ष सहरदेखि गाउँसम्मै मुटु जोगाउँ भन्ने सन्देश सहितको जागरण अभियान सञ्चालन गर्नेतर्फ सम्वन्धित निकायको ध्यान जाओस् ।