खोज

आज विश्व हुलाक दिवस । यो दिवस हरेक वर्ष ९ अक्टोबरमा मनाउने गरिएको छ । स्वीस राजधानी बर्नमा सन् १८७४ मा विश्व हुलाक संघ स्थापना भएको सम्झनामा यो दिवस मनाउने गरिएको हो । विश्व हुलाक दिवस मनाइरहँदा हुलाकको प्रयोग भने घट्दै गएको छ । यो बर्षको हुलाक दिवसको नारा विश्वासमै सहकार्य रहेको छ । पहिले हुलाकको महत्व धेरै थियो तर अहिले हुलाकको प्रयोग कम हुँदै र आधुनिक संचारको विकासले हुलाकलाई विस्थापित गर्ने अवस्था आएको छ । देश परदेश गएका लाहुरेदेखि स्वदेशकै विभिन्न स्थानसम्म चिठीपत्र पु¥याउन हुलाकले महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको विर्सन सकिदैन । हुलाकले विश्वास आर्जन गरेको थियो । हुलाकबाट पठाएको चिठीपत्र डकुमेन्ट ढिलो भएपनि पुग्छ भन्ने विश्वास कायम भएको थियो । आजको दिन चिठी लिएर घर घरमा पुग्ने हुलाकीको सम्झना गर्ने दिन पनि हो । किनभने हुलाकको इतिहास बचाउन हुलाकीको ठूलो योगदान छ । अहिले जस्तो सहज सूचनाको पहुँच नभएको बेला त्यतिबेला हुलाकीहरू नै सूचनाको श्रोत थिए । आजपनि बिश्वभरि ५० लाख भन्दा बढी हुलाक कर्मचारीहरूले सन्देश, उपहार र सामानदेखि लिएर पैसा र औषधिसम्म विभिन्न प्रकारका अत्यावश्यक र व्यक्तिगत वस्तुहरू तोकिएको स्थानसम्म पुयाउने काम गर्दै आएका छन ।

नेपालकै सन्दर्भको कुरा गर्दा विक्रमसम्बत २०१३ मा विश्व हुलाक संघको सदस्यता प्राप्त गरेपछि विश्व हुलाक मानचित्रमा नेपाल आवद्ध भएको हो । यद्यपि अहिले सूचना प्रविधिमा भएको विकास र चमत्कारले अहिले हुलाकको भूमिका साँघुरिदै गएको आभाष भैरहेको छ । हुलाकको परम्परागत भूमिकामा अहिले ह्रास भएको अनुभूति भएको छ । हुलाकको काममा परिवर्तन आएपनि हुलाक सेवाले दिने भूमिका अझै बढ्दै गएको छ । विश्वका हुलाक सम्वद्ध निकायले प्रविधिको परिवर्तनसंगै त्यसको भूमिकालाई अझै विस्तार र चौडा बनाउँदै लगेका छन । नेपालले हुलाकको भूमिकालाई थप सशक्त र जिम्मेवार बनाउन जरुरी छ । त्यसका लागि सीमित घेरामा साँघुरिएको हुलाकको जिम्मेवारीलाई अझै फराकिलो बनाउनेतर्फ प्रयास गर्नु आवश्यक छ । विश्व हुलाक सेवामा आएको परिवर्तनलाई आत्मसाथ गर्दै हामीले पनि हुलाक सेवालाई

भरपर्दो, विश्वसनीय र प्रतिष्पर्धी बनाउनु जरुरी छ । त्यसका लागि हुलाक सेवाको समग्र संरचनामा परिवर्तन गर्नु जरुरी छ ।
हुलाकप्रति यतिधेरै विश्वास छ कि हुलाकको सेवाप्रति अझैपनि नेपालीहरूमा विश्वास र भरोस कायमै छ । हुलाकको संरचना देशब्यापी छ । यसलाई आगामी दिनमा अझै भरपर्दो र विश्वसनीय सेवाका रूपमा कायमै राखिनुपर्दछ । सरकारी संयन्त्रको रूपमा रहेको हुलाकको ऐतिहासिक गरिमालाई अझै उठाउन यसको श्रीबृद्धि गरेरमात्र संभव छैन । यसलाई जिम्मेवार पनि बनाउनु आवश्यक छ । आगामी दिनमा हुलाकको प्रभावकारीता बढाउने हो भने सवै सरकारी कार्यालयका दस्तावेजहरू हुलाकमार्फत नै ओसारपसारको ब्यवस्था मिलाउनेतर्फ जोड दिनुपर्दछ । हुलाक सेवालाई समयानकूल बनाउन यससंग सम्बद्ध पक्षको क्षमता विकासमा सरकारले ध्यान दिनु आवश्यक छ । विश्व हुलाक संघले समेत बेलाबेलामा हुलाकको विश्वसनीयतालाई अझै बढाउने गरी यसको भूमिका अझै प्रबल बनाउन जोड दिने गरेको छ । नेपालले पनि हुलाक सेवाको विस्थापन भन्दा पनि परिवर्तित सन्दर्भमा हुलाकको भूमिकालाई थप सशक्त बनाउँदै यसको दायरा अझै फराकिलो बनाउन आगामी दिनमा प्रयास गर्नु आवश्यक छ ।