ट्रेंडिंग:

>> नुवाकोट उत्कृष्ट पर्यटकीय गन्तव्य >> अनुसन्धानको पाटोलाई सरकारले उपेक्षा गरेको आरोप >> अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा लुम्बिनीका मुख्यमन्त्री आचार्यको प्रस्तुतिः बुद्ध सर्किटमा मोनोरेल र नमुना राजधानीका लागि विदेशी लगानीको आह्वान >> बक्यौता नउठाई उद्योगमा लाइन जोड्ने सरकारको निर्णयविरुद्ध रिट दायर >> महालेखाले अर्थमन्त्रीलाई बुझायो एकीकृत आन्तरिक लेखा परीक्षण प्रतिवेदन >> पूर्वमन्त्री अधिकारीलाई थप ७ दिन हिरासतमा राख्न अदालतको अनुमति >> रवि लामिछानेको प्रतिक्रिया- ‘खोरमा थुन्दैमा बाघ स्याल हुँदैन्’ >> अदालतका दुई कर्मचारी घुससहित पक्राउ >> कतार एयरवेजद्वारा गौतमबुद्ध विमानस्थलबाट सेवा सुरु >> वैदेशिक रोजगारमा पठाइदिन्छु भन्दै ठगी गर्ने तीन जना पक्राउ >> फिल्म ‘पूर्णबहादुरको सारङ्गी’ ले आइतबारसम्म कति कमायो ? >> धर्मका नाममा राजनीति र अतिवाद हुन हुँदैन- प्रधानमन्त्री ओली >> नेप्सेमा ११ अंकको गिरावट, ७ अर्बको कारोबार >> दीपक मनाङे जेल चलान >> नागढुङ्गाबाट सुनसहित एक भारतीय पक्राउ >> अवैध लागूऔषधसहित पक्राउ >> दीपक मनाङेलाई जिल्ला अदालतमा पेश, आजै कारागार चलान हुने >> नेपालको कुवेतमाथि १६५ रनको फराकिलो जित >> कृषि यन्त्रको प्रयोगले खेतीपाती सहज >> रास्वपाका पदाधिकारी र सांसदविरुद्धको अवहेलना मुद्धा दर्ता गर्न सर्वोच्चको आदेश >> रवि लामिछानेको सरकारी वकिलको कार्यालयमा बयान लिन शुरु >> बागमती प्रदेशमा भागबण्डा मिलाउन फुटाइयो मन्त्रालय >> स्थानीय तहको उपनिर्वाचनको उम्मेदवार बन्न कस्तो योग्यता चाहिन्छ ? >> अखिल तिलोत्तमाको अक्षयकोष निर्माण अभियान >> कप्तान पुजाको शतकमा नेपालले कुवेतलाई दियो २१४ रनको विशाल लक्ष्य >> सवारी दुर्घटना न्युनीकरण गर्न गृहमन्त्रीको प्रहरीलाई निर्देशन >> लामिछानेलाई भैरहवा ल्याइयो, विमानस्थल बाहिर रास्वपाका कार्यकर्ताको प्रदर्शन >> रवि लामिछाने चढेको विमान पोखराबाट उड्यो >> रवि लामिछाने पोखरा विमानस्थलमै, भैरहवाको मौसम प्रतिकुल हुदा उडान हुन सकेन >> बुटवलमा प्रिमियम र स्मार्ट नामी इभी गाडी सार्वजनिक >> फिल्म ‘कार्साङ’ मा जितु नेपालको क्यारेक्टर लुक्स सार्वजनिक >> सुन तोलाको २४ सयले घट्यो >> नेपाली यू-१९ टिमले कर्नाटकाको यू-१९ टिमसँग मूलपानीमा पाँच अभ्यास खेल खेल्ने >> भारतको उत्तरपूर्वी राज्य मणिपुरको जिरिबाममा अनिश्चितकालीन कर्फ्यू >> दीपक मनाङे पक्राउ >> लाल आयोगको प्रतिवेदनमा के छ ? >> ट्रम्प र पुटिनबीच टेलिफोन कुराकानी नभएको मस्कोको दाबी >> काठमाडौँ महानगरले सामुदायिक विद्यालयका विद्यार्थीलाई १६ खेलमा प्रशिक्षण दिने >> माओवादीको विरोध सरकारमा नहुनुको छटपटी हो- प्रधानमन्त्री ओली >> एकादशीमा गुल्मी र पाल्पाका पालिकामा बिदा >> रामग्राम स्तुपमा आउने धार्मिक पर्यटक व्यवस्थापनमा चुनौति >> पर्यटकहरूमाथि हुने सास्ती रोकियोस् >> कता गैरहेको छ, शिक्षामा भएको लगानी ? >> सीमा पारीको प्रदूषण, वारी सास्ती >> पहाडी हावापानीमा लटरम्म किवी >> रवि लामिछानेलाई बुटवल ल्याइँदै >> तिहारको देउसी–भैलोः संस्कृतिको बचाउ कि, कमाउ धन्दा ? >> तीस बर्षपछि स्वास्थ्य चौकीले पायो नयाँ संरचना >> आज हरिबोधनी एकादशी : तुलसीसँग विष्णुको विवाह गरी मनाइदै >> यू-१९ महिला विश्वकप एसिया छनोटः आज नेपाल र कुबेत भिड्दै

वनको बढ्दो दोहन नियन्त्रण गर

२६ भाद्र २०८०, मंगलवार
२६ भाद्र २०८०, मंगलवार

‘हरियो वन नेपालको धन’ यो नारा अहिलेपनि उत्तिकै लोकप्रिय छ । तर, यो नारा अनुसारको वनको भूगोल छ भनेर हामी नेपालीले गर्व गर्ने दिन गएको जस्तो आभाष भैरहेको छ । २०४६ सालमा प्रजातन्त्र नआएको भए नेपालको वन अहिलेसम्म सखाप भैसक्थ्यो । २०४६ सालको परिवर्तनपछि सामुदायिक वनको अवधारणा आयो र वन केही हदसम्म जोगिएको छ । बीचमा सामुदायिक वनका पदाधिकारीहरू स्वयं वन तस्करीमा संलग्न भएको कुरा पनि आएकै हो तर पछि यसमा सुधार आएको छ ।

हरियो वन नेपालको धन भन्ने नारा अहिले हराउँदै गएको हो कि भन्ने अनुभूति सवैले गरेको बिषय हो । किनभने सामुदायिक वन, राष्ट्रिय वन, साझेदारी वन, नीजि वन गरि जति पनि वन संरक्षणका प्रयास भएका छन, त्यसले वन जोगिएको सुखद सन्देश दिन सकेका छैनन् । नहुनुभन्दा कानो मामा..भनेजस्तै नेपालको वन क्षेत्र भएको छ । थोरै संरक्षणमा सहयोग पुगेको हो कि भन्ने छ तर वन जोगिएको छैन । पछिल्लोसमय नेपालको वन क्षेत्रको व्यापक दोहन भएको छ । यही रूपन्देहीको कन्चन गाउँपालिका काठ तस्करीको केन्द्र नै बनेको छ । त्यहाँ हरेक महिनाजसो काठ तस्करीका घटना सार्वजनिक भैरहेकै हुन्छ । रूपन्देहीका अरू बन क्षेत्रमा पनि काठ तस्करले वन विनासको क्रमलाई रफ्तारमा अघि बढाएका छन् । नेपालको बन तस्करको धन भैरहेको छ । बन जंगलको चोरी तस्करीे नियन्त्रणमा सरकारको ध्यान गएकै छैन ।

दुई बर्षअघि बुटवलकै सेरोफेरोमा लाखौं मूल्यका काठ चोरी तथा तस्करी हुने गरेको घटना सार्वजनिक भएका थिए । यस प्रकारका घटनाले वास्तवमै नेपालको वन जंगल कति सुरक्षित छ भन्ने स्पष्ट हुन्छ । रूपन्देहीमात्र होइन नवलपरासी र कपिलवस्तुमा समेत वनविनास भैरहेको सरकारी तथ्यांक नै सार्वजनिक भएको छ । खासगरि चुरे क्षेत्रमा वन विनासको क्रम बढेको देखिएको छ । वन विनास नियन्त्रण गर्ने सरकारी निकायको लापरवाहीका कारण अहिले वनविनास बढिरहेको देखिएको छ । यो तथ्यलाई स्वयं सरकारी अधिकारीहरूले नै स्वीकार गरेका छन ।

सामुदायिक वनमा समेत पछिल्लोसमय काठ चोरी निकासी र तस्करी भैरहेको समाचार सुन्नमा आईरहेका छन । सामुदायिक वन जोगिएको छ तर यहीक्रममा दोहन बढ्दै जाने हो भने निश्चितरूमा सामुदायिक वनको अवस्थापनि राष्ट्रिय वनकै जस्तै हुनेछ । चुरे क्षेत्रको वन मासिँदै गएकोले भूक्षय, पहिरो, कटानका घटना बढ्दै गएको अध्ययनले देखिएको छ । निश्चितरूपमा वन जङ्गलको विनासपछि उत्पन्न हुने समस्यालाई जलवायु परिवर्तनसँग जोडेर हेरिने गरेको छ । यो सान्दर्भिक पनि छ । चुरे क्षेत्रमा भइरहेको वनजङ्गलको विनाश, वनजङ्गल विनाशले हुने चुरे कटान र त्यसबाट हुने मरुभूमिकरणलाई एकसाथ जोडेर हेरिएन भने आगामी दिन नेपालका लागि खतरा हुनेछ । तसर्थ पनि चुरेको वन विनास नियन्त्रण आजको आवश्यकता हो । चुरे क्षेत्रको भूमि हेर्ने हो भने चुरेले निम्त्याउँदै गएको समस्या यति गम्भीर बन्दै गएको छ कि यसलाई बेलैमा रोक्ने पहल नगर्ने हो भने भोलिको पुस्ताले तराईको खेतीयोग्य जमिन बगर र मरुभूमिको रूपमा मात्रै देख्नेछन् ।

पछिल्लोपटक रूपन्देहीको कन्चन र कपिलवस्तुका केही स्थानमा भएको काठ चोरी तस्करीका घटनाले काठ कटान, चोरी र तस्करी कति हुनेरहेछ भन्ने प्रमाणित भएको छ । काठ कटानकै कारण चुरेको समस्या पूर्वदेखि पश्चिमसम्म फैलिएको छ तर अहिलेसम्म पनि चुरे क्षेत्रको वनजङ्गल विनाश रोक्ने र चुरे कटानबाट तराईको भूभागलाई मरुभूमिकरण हुनबाट बचाउने बृहत् योजना सरकारको देखिँदैन् । अव काठ कटान र तस्करीमा संलग्नमाथि कडा कारवाही होस् । यो अभियानमा सरकारमात्र होइन, सामुदायिक वनका पदाधिकारहरूको समेत ध्यान जानु अति जरुरी छ । पछिल्लोसमय सरकारले सामुदायिक वनलाई नियन्त्रण गर्ने योजना बनाउँदै गरेको गुनासो बढेको छ । सामुदायिक वनलाई नियन्त्रण भन्दा जिम्मेवार र जवाफदेही बनाउनेतर्फ सरकारको ध्यानाकर्षण होस् ।

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?