© २०२३
रूपन्देहीको तिलोत्तमा नगरपालिकामा वक्र्ससप अन्तर्गत मोटर पार्टस तथा बोडि विल्डर्स सामग्री ठुला पसलले चालु आर्थिक वर्षको साउनदेखि १५ हजार रूपैयाँ कर तिर्दै आएका थिए । तर अव उनीहरूले ६ हजार मात्रै कर तिरे पुग्छ । त्यस्तै २० लाख माथि पुँजी भएका ठूला पसलले वार्षिक ७ हजार कर तिर्नु पथ्र्यो, तर अव भने पाँच हजार रूपैयाँ तिरे पुग्ने भएको छ । त्यस्तै हल्का पेय पदार्थ (डिलर) ले पहिले ६ हजार कर तिर्दै आएकामा अव भने पाँच हजार तिरे पुग्ने भएको छ ।
तिलोत्तमाको शुक्रबारबाट सुरु भएको चौथो नगरसभाले करका दरहरूमा व्यापक परिवर्तन गर्दै ४० देखि ५० प्रतिशतसम्म कटौती गरेको छ । “अन्तरपालिका करको अध्ययन, व्यवसायीको माग र आम नागरिकको हितलाई ध्यानमा राख्दै करको दर घटाइएको हो, समग्रमा तिलोत्तमा नगरपालिकाले पहिले तोकेको कर भन्दा आधा घटाएको छ”–नगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत कृष्णप्रसाद सापकोटाले भने । संसोधन विधयेकमार्फत् चालू आर्थिक वर्षको व्यवसाय करलाई नगरपालिकाले समायोजन गरेको हो ।
नगरसभाको यो निर्णय नगरको राजपत्रमा प्रकाशित भइसकेपछि मात्रै कार्यान्वयनमा आउने छ । यसअघि तिलोत्तमा नगरपालिकाले कर अत्यधिक वृद्धि गरेको भन्दै विभिन्न क्षेत्रबाट आलोचना भएको थियो । त्यसपछि नगरपालिकाले अन्तरपालिका करको अध्ययन समेत थालेको थियो ।
चौथो नगरसभा बैठकमा नगर उप–प्रमुख जगेश्वरदेवी चौधरीले पेश गरेको आर्थिक ऐन, २०७५ संसोधन विधेयक पारित गर्दै करका दरहरू हेरफेर गरिएको हो । “अब हामीले करका दर होइन दायरा बढाउने योजना बनाएका छौं”–नगर प्रमुख सापकोटाले भने । करका दरमा हेरफेर गरिएपनि यसले राजस्वको अंकमा फरक नपर्ने सापकोटाले बताए । संशोधित विधयेकमा संघीय सरकारले गरेको नयाँ व्यवस्थाअनुसार सम्पत्ति करको सट्टा सम्पत्ति कर र भूमि कर गरी अलग–अलग व्यवस्था गरिएको छ । घर÷संरचना र त्यसले चर्चेको जग्गामा सम्पत्ति कर तथा अन्य जग्गामा भूमिकरको व्यवस्था गरिएको छ ।
राजस्व परामर्श समितिको निर्णयको आधारमा व्यवसाय करमा समायोजन गरिएको हो । यसअघि सम्पन्न तेस्रो नगरसभाले चालू आर्थिक वर्षका लागि तय गरेको व्यसाय करलाई चौथो नगरसभाको पहिलो बैठकले परिमार्जन गरेको हो । अघिल्लो नगरसभामा समेत राजस्व परामर्श समितिको निर्णयका आधारमा करको दर तोकिएको थियो । समितिमा व्यवसायिक संघ संस्थाका प्रतिनिधिहरूको समेत प्रतिनिधित्व रहन्छ । अहिले पनि कतिपय करको दरलाई यथावत राखिएको छ । नगर प्रवक्ता सुरेन्द्र श्रीले आधार र औचित्यका आधारमा नगरबासीहरूबाट प्राप्त सुझाव समेतलाई ध्यान दिएर यहाँको व्यवसायिक वातावरणलाई प्रोत्साहन मिल्नेगरी कतिपय करको दर घटाइएको जानकारी दिए । स्थानीय उत्पादन, कृषि, स्वरोजगार प्रवद्र्धन जस्ता विषयमा केन्द्रित प्रायः व्यवसायको कर घटेको छ । à