खोज

बुटवल, २७ भदौ ।
पाल्पाको तिनाउ गाउँपालिकाका व्यवसायिक किसानलाई अहिले उत्पादित कृषिजन्य उपज विक्री गर्न कुनै झन्झट छैन । उत्पादन भएको कृषि जन्य उपज (तरकारी, अन्य) किसानले गाउँबाट नै गाडीमा बुटवलमा पठाउँछन् । गाडीबाट उक्त सामान पालिकाले व्यवस्थापन गरेको कृषि उपज बिक्री स्थलमा झर्छ, किसानलाई लाई बिक्री केन्द्रले तरकारी बिक्री गरिसकेपछि ४ प्रतिशत मात्रै व्यवस्थापन खर्च काटेर अन्य सबै किसानलाई भुक्तानी गर्छ ।

उत्पादन भएको तरकारी बिक्री गर्नको लागि विचौलिया छोप्नुपर्ने वा दिनभर कुरेर तरकारी बेच्नुपर्ने बाध्यता अन्त्य भएको छ । यसरी उक्त बिक्री केन्द्रमा बिक्रीका लागि ल्याउने किसानहरूलाई कुल बिक्री भएको कृषि जन्य उपजमा गाउँपालिकाले थप ५ प्रतिशत नगद अनुदान समेत दिँदै आएको छ ।

२०७९ चैत १३ गते बाट बुटवल उपमहानगरपालिका वडा नम्बर ५ हाट बजारमा रहेको सिद्धार्थ गौतम बुद्ध क्याम्पस अगाडी रहेको २ वटा सटर पालिकाले नै भाडामा लिएर किसानको लागि यो व्यवस्था गरेको हो ।
कतिपय किसानले आफ्नो उत्पादन आफू पनि नआईकन गाडीमा बुटवलमा पठाउने गरेका छन्, साँझ बिक्री केन्द्रका कर्मचारीहरूले बिक्री भएको उपजको रकम किसानलाई दिने गरेका छन् । कतिपय किसानले एक मुष्ट १५/१५ दिनमा आफ्नो रकम बुझ्दै आएका हुन ।

तिनाउ कृषि उपज बिक्री केन्द्रका व्यवस्थापक खड्ग गोदारका अनुसार पाल्पा जिल्लाको तिनाउ गाउँपालिकामा उत्पादन भएका अर्गानिक कृषि जन्य उपज बुटवल नियमित उपलब्ध हुन थालेको हो । यसरी संकलन केन्द्रले संकलन गरेको तरकारी होल सेल मूल्यमा अन्य व्यवसायी वा फुटकर मूल्यमा उपभोक्तालाई दिँदै आएको हो ।

तिनाउ गाउँपालिका पाल्पाले कृषि उत्पादनको बजारीकरणमा नयाँ अभ्यासको सुरुवात गरिएको हो । जसमा किसानले दुई तर्फबाट लाभ प्राप्त गरिरहेका छन् । एका तर्फ बिक्रीको लागि झन्झन्ट व्यहोर्नुपरेन भने अर्को तर्फ उत्पादनमा आधारित ५ प्रतिशत अनुदान समेत प्राप्त गरिरहेका हुन ।

पालिकाको तथ्यांक अनुसार अघिल्लो चौमासिकमा ७ लाख ५० हजार रूपैयाँ भन्दा बढि किसानले अनुदानबापत गाउँपालिका बाट प्राप्त गरेका छन् । एकातर्फ उपज बिक्रीबाट नगद आम्दानी गर्दै आएका किसानको लागि उत्पादनमा आधारित अनुदानमा पालिकाले थप ५ प्रतिशत रकम उपलब्ध गराउँदै आएको हो । गाउँपालिकाले बुटवल उपमहानगरपालिकासँगको सहकार्यमा कृषि उत्पादनको बजारीकरण गरिरहेको छ । गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रेम श्रेष्ठले कृषि क्षेत्रमा उत्पादनसँगै बजारीकरण पनि सबैभन्दा महत्वपूर्ण रहेकोले बुटवल उपमहानगरसँग सहकार्य गरेको बताउँछन् ।

पालिकाले बुटवलको हाटबजार लाइनमा सटर लिएर सिधै कृषकबाट कृषि उत्पादन खरिद गरी उपभोक्तासम्म पु¥याउने गरेको हो । जसमा १०/१० हजारको दुई वटा सटर भाडामा लिएको छ । ५ बर्षको लागि सम्झौता गरेको पालिकाले प्रत्येक बर्ष नियमअनुसार भाडा बृद्धिको रकम समेत बुटवल उपमहानगरपालिकालाई प्रदान गर्दै आएको छ ।

कृषिले राम्रो बजार नपाएसम्म कृषकहरूको मनोबल बृद्धि नहुने भएकोले कृषिको बजारीकरणमा गाउँपालिकाले नै स्वामित्व लिएको पालिकाले जनाएको छ । यस्तै उनले कृषकलाई उत्पादन लागतअनुसारको मूल्य पनि दिएको जानकारी दिए । उनका अनुसार हाल कृषिमा गाउँपालिका पूर्णरूपमा आत्मनिर्भर भइसकेको छ । यसरी बिक्री केन्द्रबाट वार्षिक करोडौँ रूपैयाँबराबरको कृषि उपज बिक्री वितरण गर्ने लक्ष्य रहेको छ । अर्गानिक उत्पादन हुँदा पछिल्लो समयमा कृषि उत्पादनले राम्रो बजार पाएको हो । १ करोड रूपैयाँ बराबरको कृषि जन्य बस्तुको बिक्री वितरण भएमा पालिकाले ५ प्रतिशतका दरले ५ लाख किसानलाई उत्पादनमा आधारित अनुदान प्रदान गर्ने छ ।

बुधबार किसानले ल्याएको १ लाख ४० हजार रूपैयाँ बराबरको तरकारी बिक्री भएको कृषि बजार व्यवस्थापक खड्क गोदरले जानकारी दिए । किसानले ल्याएको उपज बिक्री बापत व्यवस्थापनको लागि ४ प्रतिशत रकम केन्द्रले लिँदै आएको छ । १०० रूपैयाँको १ किलो काक्रा बिक्री गर्दा केन्द्रले ४ रूपैयाँ किसानबाट लिँदै आएको छ । त्यो तथ्यांकको आधारमा पालिकाले भने थप ५ रूपैयाँ किसानलाई दिँदै आएको छ । १ रूपैयाँको अन्तरमा किसानले विना झन्झन्ट, विना विचौलिया दिनभर समय नै नखर्चेर आफ्नो कृषि जन्य उपज बिक्री गर्न पाएका हुन । पालिकाको वडा नम्बर २, ३, ५ र ६ नम्बर वडामा अहिले व्यवसायिक तरकारी खेती भैरहेको छ । काउली, बन्दा, गोलभेँडा, भेडेखुसार्नी, धनिया, काँक्रा, फर्सी, करेला, सिमी, साग लगायतका धेरै प्रकारका तरकारीहरू उत्पादन हुदै आएका छन् ।

गाउँपालिकाका उत्पादनमूलक क्षेत्रसँग जोडिएका, गाउँपालिकाले बजारीकरणमा गरेको नयाँ अभ्यासले कृषकका थोरै थोरै उत्पादनले पनि उचित बजार पाउने गरेको पालिका अध्यक्ष श्रेष्ठको भनाई छ । पालिकाले तिनाउ कृषि बजार व्यवस्थापन समिति गठन गरी ४ जना जना कर्मचारीसमेत राखेको छ । हप्तामा तीन दिन शनिबार, बुधबार र सोमबार बुटवलमा हाटबजार लाग्ने गरेको छ । सोही दिन तिनाउमा उत्पादित कृषि उपजहरूको बिक्री–वितरण हुनेगरेको छ । हाल एक हप्तामा करिब ११ मेट्रिक टन छ/सात लाख रूपैयाँ बराबरको तरकारी बिक्री हुनेगरेको बताइएको छ । यही सरदरमा बिक्री भए वार्षिक करिब चार करोड रूपैयाँ बराबरको कषि उपज बिक्री वितरण हुने पालिकाले जनाएको छ । तिनाउका तरकारी बुटवल, मणिग्राम, भैरहवा, सुनवल, परासीका बजारसम्म पुग्ने गरेको छ ।

पालिकाले कृषिको बजारीकरणको व्यवस्थापन गरिदिएपछि किसान पनि खुसी भएका छन् । थोरै थोरै उत्पादनले पनि राम्रो बजार पाउँदा १०/२० किलोग्राम उत्पादनलाई बोकेर बजार लैजानुपर्ने झन्झटबाट मुक्ति मिलेको किसान विवेक पाण्डेको भनाई छ । कृषि उत्पादनको बजारीकरणमा अन्य पालिकाले पनि तिनाउँको शैली अपनाउनुपर्ने उनको सुझाव छ । पालिकाले किसानलाई हेर्ने दृष्टिकोणको कारण पछिल्लो समयमा कृषिकर्म गर्न चाहनेहरूको संख्या पनि वृद्धि हुँदै गएको छ । पालिकालाई पनि नपुग्ने कृषि उत्पादन हुने तिनाउमा अहिले करोडौँ रूपैयाँ बराबरको कृषि उपज निर्यात हुने गरेको पालिकाले जनाएको छ ।