खोज

बाँके, १५ कार्तिक ।
नेपाली हिन्दुहरूको दोस्रो ठूलो पर्व तिहार नजिकिएसँगै उपभोक्ताहरूको किनमेल सुरु भएको छ । तिहारको किनमेलमा नेपाली उपभोक्ताहरूको रोजाई नेपाल भन्दा सीमा पारीको बजार हुने गरेको छ । तिहारको समान किनमेलका लागि सीमापारी भारतिय बजार रूपैडीहा ग्राहकहरूको चापले खचाखच भरिएको छ ।

औद्योगिक ब्यापार मेलामा नामचलेको कलाकार आउँदाको भीड भन्दा ठेलमठेल भीड तिहारको किनमेलका लागि रूपैडिहा बजारमा देखिएको छ । सरकारको गलत भन्सारदर, भन्सार प्रशासनको उदासिनता र नेपाली ब्यवसायीको बढी नाफा खाने प्रबृत्तिका कारण उपभोक्ताहरूले भारतिय बजार रोजेको रूपैडीहामा भेटिएका उपभोक्ता बर्दिया घर बताउने राम कृष्ण थारूले बताए ।

भन्सार तिरेरै लैजान्छु भन्दा पनि अचाक्ली महङ्गो भन्सारदर भएकाले रूपैडीहामा सामान खरिद गर्नु बाध्यता रहेको रूपैडीहामा भेटिएका एक सरकारी कर्मचारीले नाम नछाप्ने शर्तमा बताए । भन्सारदर महङ्गो भएकै कारण नेपालमा उपभोग्य सामानको मूल्य बढी पर्ने भएको र त्यसको फाइदा सिमापारीको बजारलाई पुगेको उनले बताए ।

सुर्खेतबाट तिहारको किनमेल गर्न रूपैडीहा पुगेकी सुन्दरी रोकायाले नेपालगन्जमा भन्दा आधा मूल्यमा सस्तो हुने गरेकाले रूपैडीहामा सामन किन्न गएको उनेले भने, उनले हरेक पटक नेपालगन्ज आउँदा २०–२५ हजारको सामान रूपैडीहाबाट लैजाने गरेको बताइन् । आफूलाई नेपाली भन्सारमा अहिले सम्म कुनै रोकतोक नगरेको बताउने उनले प्रहरीले भने कहिलेकाहीँ सोधपुछ सम्म गर्नेगरेको बताइन् ।

भारतिय बजार किनमेल गर्न जाने चाहना नभएपनि नेपालगन्जको बजारमा दैनिक उपभोग्य सामान अचाक्ली महङ्गो परेपछि बाध्यभएर भारत आउनुपरेको बाँके बैजनाथका विनोद थारूले भने, रामदूत स्टोर्स अगाडी आलु प्याज, चिनी लगायतको सामान मोटरसाईकलमा लोड गर्दै गरेका उनले भारतिय प्रहरीको अपमान, ब्यवसायीको रुखो ब्यवहार र ठेलमठेल सडक भएर पनि भारतिय बजारमा नेपालीहरू आउनु गलत भएको उनले बताए । नेपालमा खाद्यान्न उत्पादनमा नेतृत्वदायी भूमिकामा रहेको केएल दुगड ग्रुपका निर्देशक प्रदीप छाजेडले बहुदरको मूल्यअभिबृद्धी कर (भ्याट) लागु गरेर अतिआवश्यक बस्तुहरूमा भ्याट कम गरेमात्र उपभोक्ताहरूलाई नेपालमा रोक्न सकिने बताउँछन् । भारतमा मैदा लगायतको वस्तुहरूमा भ्याट छुट देखि ५ प्रतिशत सम्म मात्र भ्याट लाग्ने गरेपनि नेपालमा १३ प्रतिशत भ्याट असुलि गर्दा स्वतः मूल्य बढी हुने गरेको उनले बताए । आर्थिक बिज्ञ छाजेडले अर्थतन्त्र कमजोर भएको मुलुकमा आफ्नो परिवार पाल्नकै लागि पनि केही सस्तो मूल्य खोजेर भारत सामान किन्न जानु स्वाभाविक मान्नु पर्ने बताउँदै भन्सार र कर असुलेर अर्थतन्त्र चलाउने सरकारी नीति नफेरिएसम्म समस्या रहिरहने बताए । नेपाल सरकारले जनताबाट असुलिरहेको भ्याटदरकै आसपासमा भारतिय बजारमा बढी मूल्य रहेको जनाउँदै उनले भ्याटको दर कम गरिदिए नेपाली ब्यवसायीले भारतिय बजारको मूल्यमा बिक्री गर्न सक्ने उल्लेख गरे ।

सरकारको गलत नीतिका कारण नेपालगन्ज नाकाबाट मात्र हरेक दिन सरदर २ देखि ३५ करोड सम्मको सामान बिना भन्सार नेपाल भित्रने गरेको नेपालगन्ज उद्योग बाणिज्य संघका अध्यक्ष टंक धामीले बताए । चाडपर्वमा ३५ करोडको हाराहारीमा र अन्यबेला २० करोडको आसपासमा भन्सारको मूलबाटो हुँदै बिना भन्सार नेपाल भित्रने धामीको दाबी छ । उच्च भन्सार दर र कमजोर भन्सार प्रशासनका कारण सरकारले हरेक दिन ठूलो परिमाणमा राजश्व गुमाएको बताउँदै उनले भन्सार दर बैज्ञानिक बनाएर ब्यवसायिलाई भारतिय बजारसँग प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने बनाउन जरुरी रहेको बताए । ‘नेपाललाई जिएसटी छुट छँदैछ, भन्सार र भ्याट घटाए सजिलै नेपालको बजारमा भारतीय बजार बराबरको रेटमा मूल्य कायम हुन सक्दछ,’ उनले भने ।