खोज

रोल्पा २३ जेठ। रोल्पा लागु औषधको अखडा वन्न लागेको भन्दै सरोकारवालाले चिन्ता व्यक्त गरेका छन । जिल्ला प्रशासन कार्यालय रोल्पा र जिल्ला प्रहरी कार्यालय रोल्पाले रोल्पा सदरमुकाम लिवाङमा आयोजना गरेको नागरिक सुनुवाई कार्यक्रममा सरोकारवालाहरूले यस्तो चिन्ता गरेका हुन । नेपाली काँग्रेस रोल्पाका सभापति किशोरकुमार आचार्यले लागु औषध नियन्त्रणलाई प्रहरीले मुख्य काम वनाउनु पर्ने विचार व्यक्त गरे । अहिले हामी सचेत भएनौ भने भोलिको पुस्ता लागु औषधका दुव्र्यसनी मात्रै हुने संभावना देखिन्छ आचार्यले भने । नेकपा माओवादी केन्द्र रोल्पा नगरपालिका अध्यक्ष फविन्द्र आचार्यले एउटा पुस्ता नै लागु औषधको दुव्र्यसनी हुने खतरा आएको वताए । भविष्यका कर्णधार भनिएको पुस्ता नै यसको चंगुलमा फसेको वताउदै लागु औषध रोकथामका लागी योजना वद्ध ढंगले आजैदेखी लाग्नु पर्छ ।

लागु औषध उत्पादन, ओसार पसार र सेवनको मात्रा वढ्दै जान थालेको नागरिकहरूको भनाई थियो । लागु औषधले एउटा पुस्ता नै विग्रिसक्यो होलिभिजन आवासिय मावि लिवाङका प्रधानाध्यापक ओम खत्रीले भने । विद्यार्थीहरूलाई यस वारे सचेतिकरण गर्न विद्यालय विद्यालयमा प्रहरी पुग्नु पर्छ खत्रीले भने । विद्यालय स्तरमा लागु औषध रोकथामको विषयमा कार्यक्रम ल्याउनु पर्छ खत्रीले भने ।

लागु औषधको लतमा फसेका वालवालिकालाई स्वयम अभिभावकले नै संरक्षण गर्ने गरेको रोल्पा नगरपालिका ४ का वडाध्यक्ष मित्रलाल गुरुङको भनाई छ । लागु औषधवाट छुटकारा दिलाउन लागी पर्नु पर्नेमा अभिभावक नै छोराछोरीको कुलत जोगाउन लागि पर्छन वडाध्यक्ष गुरुङले भने । रोल्पा लागु औषध उत्पादन र ओसार पसारको ट्रान्जिट प्वाईन्ट वन्न लागेको प्रति नागरिकहरूले चिन्ता व्यक्त गरेका छन ।
जिल्ला प्रहरी कार्यालय रोल्पाले आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा त्रिवेणी गाउँपालिका वडा नं. ७ भित्रिखोला र परिवर्तन गाउँपालिका वडा नं. ६ मा १८ रोपनी क्षेत्रफलमा लगाई राखेको आफिम खेती नष्ट गरेको थियो । उसले आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा परिवर्तन गाउँपालिका वडा नं. ४ मा २२५ रोपनी क्षेत्रफलमा लगाएको आफिम खेती नष्ट गरको थियो । उसले सोही वर्ष थवाङ गाउँपालिका वडा नं. ४ मालागिरी,जुत्तर,नयाँगाउँ र गुराँसेमा करिव २१० रोपनी क्षेत्रफलमा लगाई राखेको उक्त अफिम खेती नष्ट गरेको थियो ।

आर्थिक वर्ष २०७८/०८० मा जिल्लाका विभिन्न स्थानमा अवैध रूपमा गरिदै आएको अफिम खेती नष्ट गरेको थियो । प्रहरीले परिवर्तन गाउँपालिका वडा नंं ४ र ५ का विभिन्न वस्ती तथा जंगलको वीचमा करिव २८ रोपनी क्षेत्रफलमा लगाएको २५ हजार ५०० अफिमका वोट नष्ट गरेको हो । चालु आर्थिक वर्षमा समेत प्रहरीले आफिम खेती नष्ट गरेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय रोल्पाको भनाई छ ।

अवैध रूपमा अफिम खेती भैरहेको सूचनाका आधारमा प्रहरीले ती क्षेत्रमा उत्पादन हुदै गरेको अफिम खेती नष्ट गर्ने गरेको छ । आफिम खेती नष्ट गर्न जिल्ला प्रहरी कार्यालय रोल्पाको प्रहरी नायव उपरिक्षक कमाण्डको प्रहरी टोली सहित संवन्धित क्षेत्रको प्रहरी यूनिटहरू परिचालित हुने गरेका छन । सीमित जनशक्ति र श्रोतसाधनको प्रयोग गरि स्थानीय जनताको सहयोगमा प्रहरीले लागु औषध नष्ट गरेपनि प्रहरीको आँखा छलेर यस्तो उत्पादन ठूलो मात्रामा हुने गरेको वताईन्छ ।

प्रहरीको पहुँच कम भएका र दुर्गम क्षेत्रहरूमा खेती विस्तार भएको पाईन्छ जिल्ला प्रहरी कार्यालय रोल्पाका प्रहरी नायव उपरिक्षक भरत लामाले भने । वस्ती भन्दा अलि टाढा जंगलमा खेती गरेको देखिन्छ लामाले भने । खेती कसले गर्यो भन्ने पनि थाहा हुदैन । खेती गरेर ठूलो भएपनि स्थानीयहरूले सुराकी दिने गर्दछन त्यसैको आधारमा प्रहरीले खेती नष्ट गर्ने गर्दछ लामाले भने । जिल्लामा लागु औषध उत्पादन र ओसार पसारका घटना समेत वढ्न थालेसंगै प्रहरी यसको नियन्त्रणमा सचेत ढंगले अघि वढेको लामाको भनाई छ । प्रहरीले यसको शुक्ष्म अध्ययन थालको छ, आगामी आर्थिक वर्षमा अझै व्यवस्थीत ढंगले अघि वढ्ने योजनामा छौ प्रहरी नायव उपरिक्षक लामाले भने ।

प्रहरीका अनुसार लागु औषध उत्पादनमा पुरुष र ओसारपसारमा महिलाको संलग्नता देखिन्छ । कतिपयलाई आफुले उत्पादन गरेको वस्तु हिरोईन हो भन्ने थाहा नपाएको पाइयो । अरूनै प्रजातीको विउदिएको भन्दै लागुऔषधका संकलकहरूले हिरोईनको विउ दिएर उत्पादन गराएको समेत अनुसन्धानका क्रममा भेटिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय रोल्पाको भनाई छ । महिलाको गरिवी र ईमान्दारीताको फाईदा उठाएर दलालहरूले महिलालाई प्रयोग गरेको देखिन्छ । छोटै समयमा धनि वन्ने लालसाले महिलाहरू यस्ता घटनामा फस्ने गरेका छन ।
पुरुषको तुलनामा महिलाहरू सिधासाधा हुने र भनेको पनि सहजै मान्ने भएकाले ओसापसार जस्तो जोखिमपूर्ण काममा महिला प्रयोग भएको देखिन्छ । लागुऔषधका यस्ता घटनामा ३० देखी ४० वर्ष उमेर समुहका महिलालाई प्रयोग गरेको जिल्ला प्रहरी कार्यालयको अभिलेखमा उल्लेख छ ।

नेपालको कानूनले उत्पादन,ओसारपसार र विक्री वितरणमा प्रतिवन्ध लगाएको लागु औषध लुकीछिपी उत्पादन र ओसारपसारमा संलग्न भएका उनीहरूलाई पक्राउगरि कानुनी कारवाही गरिएको प्रहरी दावि छ । हिरोईनको उत्पादन, ओसारपसार र विक्री वितरणलाई गम्भिर मानिन्छ । जघन्य र संगठित अपराध मानिने लागुऔषध अफिम ओसारपसारमा समूहगत संलग्नताको आवश्यकता पर्दछ । उत्पादनको काममा महिलालाई कम प्रयोग गरि ओसारपसार जस्तो जोखिमपूर्ण काममा वढी मात्रामा प्रयोग हुदा उनीहरू कानुनको फन्दामा समेत परेको देखिन्छ ।