खोज

बुटवल, १ जेठ

तिलोत्तमा ३ की केशरी तरामु मगरले बिगत ११ वर्षदेखि ढाका उद्योग सञ्चालन गरिरहेकी छन् । पछिल्लो पाँच वर्ष यता उनले उद्योगलाई दर्ता गरी व्यवस्थित रूपमा सञ्चालन गरेकी हुन् । मिहिनेती अनि जाँगरिली उनी भन्छिन् – “आफूमा भएको सीपलाई खेर जान नदिन आफैंबाट शुरु गरेँ ।”

उनले थपिन् –“हाम्रा पुर्खाहरुले आफै बुनेर लगाउँथे, हामीले पनि आफै बुनेर लगाऊँ भन्ने सोचले यो सुरू गरेँ ।” केशरीले विशेषगरी ढाकाका जातीय पोसाक घलेक, पटुकी, रुमाल, झोला, ढाकाको सल, पुर्वेली ढाकाका सलहरु, ढाकाका साडीहरु बनाउँछिन् । उनी उद्यमीसँगै समाजसेवी पनि हुन् । बिस्तारै उनले आफ्नो उत्पादनलाई बिक्री वितरण गर्न थालेकी छन् । हाल उनी आफू मात्रै होइन काम गर्ने कर्मचारी समेत भर्ना गरेकी छन् । केशरीले जबदेखि तिलोत्तमा नगरपालिकाबाट करमा छुट पाइन् तबदेखि धेरै राहत भएको बताइन् ।

त्यस्तै तिलोत्तमा १ कि अर्की उद्यमी पार्वती गिरीले आफ्नै घरमा विभिन्न प्रकारका अचार बनाएर बिक्री वितरण गरिरहेकी छन् । पार्वतीले सिजन अनुसारका विभिन्न अचारहरू जस्तै आँप , गाजर , कागती , लसुन खुर्सानी अदुवाजस्ता फलफूल र तरकारी प्रयोग गरी घरमा आफैले अचार बनाएर लेभल लगाई प्याकिङ गरेरै व्यवस्थित तरिकाले बिक्री वितरण गर्ने गरेकी छन् ।

पार्वतीले भनिन् –“ बिगत ५ वर्ष यता व्यवसाय दर्ता गरेँ । पहिले रू २५ सय रकम तिर्नुपथ्र्यो, जब तिलोत्तमा नगरपालिकाले महिला उद्यमीका लागि करमा छुट गर्याे अहिले रू ४०० तिरे पुग्छ । यसले म जस्ता उद्यमी महिलाको लागि धरै नै राहत भएको छ ।”

केशरी र पार्वती यी दुई जना त केवल उदाहरण मात्र हुन् । उनी भन्छन् – “तर यो संख्या त्यति पर्याप्त भने होइन । सन्तोष मान्ने अवस्था छैन् । आगामी दिनमा यो संख्या बढ्न जरूरी छ ।”

नगरले आर्थिक क्षेत्रमा महिलाको सहभागिता बढाउन र आत्मनिर्भर बनाउन लागि विभिन्न समयमा विभिन्न सीपमूलक तालिम प्रदान गरिरहेको छ । विशेषगरी नगरकै निर्देशनअनुसार वडा तहबाट विभिन्न तालिमहरू सञ्चालन गरेको नगरपालिकाले जनाएको छ ।

करमा छुट पाएका धेरै महिलाहरु छन् । जो करमा छुट पाउँदा धेरै नै हर्षित बनेका हुन् । नगरपालिकाले महिलाको लागि ५० प्रतिशत छुट र पुरुष लाइ ३० प्रतिशत छुट दिएको नगरपालिकाका आर्थिक शाखा प्रमुख कृष्ण पाण्डेले बताए । उनले भने, “ नगरमा उद्यमी महिला वार्षिक यति नै बढे भनेर यकिन तथ्यांक भने छैन् । एकमुष्ट दर्ता गर्छाैँ ।”

नगरले विभिन्न समयमा वडामार्फत विभिन्न तालिम दिएपनि कतिपय तालिम तालिममै मात्रै सिमित भएको उपप्रमुख जगेश्वरदेवी चौधरीले बताइन् । उनले भनिन् –“कतिपय महिला दिदीबहिनीले यस्ता कुरामा चासो दिन चाहनु हुन्न । तालिम लिनुहुन्छ तर त्यसलाई व्यावसायिक बनाउन खोज्नुहुन्न । त्यसैले उद्यमी महिलाको संख्यामा उल्लेख्य वृद्धि हुन सकेन । महिलाका लागि करमा ५० प्रतिशत छुट हुन्छ भन्ने कुरालाई टोल विकास संस्थाका प्रतिनिधिले प्रष्ट पार्न जरूरी रहेको छ ।”

तिलोत्तमा नगरपालिकामा उद्योग व्यवसाय सञ्चालन गरेका कतिपय महिलाहरुले भने नगरले करमा महिलाका लागि ५० प्रतिशत छुट दिन्छ भन्ने थाहै नभएको बताए ।