ट्रेंडिंग:

>> अनुसन्धानको पाटोलाई सरकारले उपेक्षा गरेको आरोप >> अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा लुम्बिनीका मुख्यमन्त्री आचार्यको प्रस्तुतिः बुद्ध सर्किटमा मोनोरेल र नमुना राजधानीका लागि विदेशी लगानीको आह्वान >> बक्यौता नउठाई उद्योगमा लाइन जोड्ने सरकारको निर्णयविरुद्ध रिट दायर >> महालेखाले अर्थमन्त्रीलाई बुझायो एकीकृत आन्तरिक लेखा परीक्षण प्रतिवेदन >> पूर्वमन्त्री अधिकारीलाई थप ७ दिन हिरासतमा राख्न अदालतको अनुमति >> रवि लामिछानेको प्रतिक्रिया- ‘खोरमा थुन्दैमा बाघ स्याल हुँदैन्’ >> अदालतका दुई कर्मचारी घुससहित पक्राउ >> कतार एयरवेजद्वारा गौतमबुद्ध विमानस्थलबाट सेवा सुरु >> वैदेशिक रोजगारमा पठाइदिन्छु भन्दै ठगी गर्ने तीन जना पक्राउ >> फिल्म ‘पूर्णबहादुरको सारङ्गी’ ले आइतबारसम्म कति कमायो ? >> धर्मका नाममा राजनीति र अतिवाद हुन हुँदैन- प्रधानमन्त्री ओली >> नेप्सेमा ११ अंकको गिरावट, ७ अर्बको कारोबार >> दीपक मनाङे जेल चलान >> नागढुङ्गाबाट सुनसहित एक भारतीय पक्राउ >> अवैध लागूऔषधसहित पक्राउ >> दीपक मनाङेलाई जिल्ला अदालतमा पेश, आजै कारागार चलान हुने >> नेपालको कुवेतमाथि १६५ रनको फराकिलो जित >> कृषि यन्त्रको प्रयोगले खेतीपाती सहज >> रास्वपाका पदाधिकारी र सांसदविरुद्धको अवहेलना मुद्धा दर्ता गर्न सर्वोच्चको आदेश >> रवि लामिछानेको सरकारी वकिलको कार्यालयमा बयान लिन शुरु >> बागमती प्रदेशमा भागबण्डा मिलाउन फुटाइयो मन्त्रालय >> स्थानीय तहको उपनिर्वाचनको उम्मेदवार बन्न कस्तो योग्यता चाहिन्छ ? >> अखिल तिलोत्तमाको अक्षयकोष निर्माण अभियान >> कप्तान पुजाको शतकमा नेपालले कुवेतलाई दियो २१४ रनको विशाल लक्ष्य >> सवारी दुर्घटना न्युनीकरण गर्न गृहमन्त्रीको प्रहरीलाई निर्देशन >> लामिछानेलाई भैरहवा ल्याइयो, विमानस्थल बाहिर रास्वपाका कार्यकर्ताको प्रदर्शन >> रवि लामिछाने चढेको विमान पोखराबाट उड्यो >> रवि लामिछाने पोखरा विमानस्थलमै, भैरहवाको मौसम प्रतिकुल हुदा उडान हुन सकेन >> बुटवलमा प्रिमियम र स्मार्ट नामी इभी गाडी सार्वजनिक >> फिल्म ‘कार्साङ’ मा जितु नेपालको क्यारेक्टर लुक्स सार्वजनिक >> सुन तोलाको २४ सयले घट्यो >> नेपाली यू-१९ टिमले कर्नाटकाको यू-१९ टिमसँग मूलपानीमा पाँच अभ्यास खेल खेल्ने >> भारतको उत्तरपूर्वी राज्य मणिपुरको जिरिबाममा अनिश्चितकालीन कर्फ्यू >> दीपक मनाङे पक्राउ >> लाल आयोगको प्रतिवेदनमा के छ ? >> ट्रम्प र पुटिनबीच टेलिफोन कुराकानी नभएको मस्कोको दाबी >> काठमाडौँ महानगरले सामुदायिक विद्यालयका विद्यार्थीलाई १६ खेलमा प्रशिक्षण दिने >> माओवादीको विरोध सरकारमा नहुनुको छटपटी हो- प्रधानमन्त्री ओली >> एकादशीमा गुल्मी र पाल्पाका पालिकामा बिदा >> रामग्राम स्तुपमा आउने धार्मिक पर्यटक व्यवस्थापनमा चुनौति >> पर्यटकहरूमाथि हुने सास्ती रोकियोस् >> कता गैरहेको छ, शिक्षामा भएको लगानी ? >> सीमा पारीको प्रदूषण, वारी सास्ती >> पहाडी हावापानीमा लटरम्म किवी >> रवि लामिछानेलाई बुटवल ल्याइँदै >> तिहारको देउसी–भैलोः संस्कृतिको बचाउ कि, कमाउ धन्दा ? >> तीस बर्षपछि स्वास्थ्य चौकीले पायो नयाँ संरचना >> आज हरिबोधनी एकादशी : तुलसीसँग विष्णुको विवाह गरी मनाइदै >> यू-१९ महिला विश्वकप एसिया छनोटः आज नेपाल र कुबेत भिड्दै >> डाइनामिक टेक्नोसफ्टलाई अन्तर्राष्ट्रिय अवार्ड

जीवजन्तु मानव स्वास्थ्यमा खतरा !

५ बैशाख २०८१, बुधबार
५ बैशाख २०८१, बुधबार

प्राकृतिक रूपमा उत्पन्न वस्तुको उचित र प्रभावकारी व्यवस्थापन नगर्ने हो भने त्यसले मानव जीवनमा जोखिम निम्त्याउने कुरा हालै वातावरणविज्ञहरूले गरेको अनुसन्धानले पुष्टी गरेको छ । मानवद्वारा सिर्जित अवैध क्रियाकलापका कारण पारिस्थितिक प्रणालीमा असन्तुलन आएको विज्ञहरूको ठहर छ । खासगरी प्राकृतिक अवस्थामा रहेका जैविक तथा अजैविक वस्तुहरूको लापरवाहीपूर्वक प्रयोगका कारण वातावरणमा खलल पुगेको छ । जसको असावधानीका कारण चीनको उहानबाट कोरोना भाइरस जस्तो अनेक खालका रोगहरूको उत्पत्ति र संक्रमण फैलिएको वैज्ञानिकहरूले अहिले दावी गरेका छन । प्राकृतिक न्यायको सिद्धान्तले पनि प्रकृतिमा सृष्टि भएका हरेक प्राणीको अस्तित्व समान रहेकोले जीवजन्तुको हिंसा गर्नुहुँदैन । वन्य जीवजन्तुको अनधिकृत उपयोगले पारिस्थितिक प्रणालीमा असन्तुलन ल्याउँछ र यसको प्रभावकारी उपाय भनेको नै प्राकृतिक वस्तुको व्यवस्थित र दिगो उपयोग हो भन्ने ठहर बैज्ञानिकहरूको छ । नेपालले पनि यो बिषयमा अव गंभीरढंगले बेलैमा ध्यान दिनु जरुरी छ ।

विश्वमा फैलिएको कोरोना लगायतका रोगको निदान र नियन्त्रणका लागि जीवजन्तुको अंगप्रत्यंग उपयोगमा भारी कमी गर्नुपर्ने अनुसन्धानले देखाएको छ । मानिसको बाँच्ने आधार भनेको वरिपरिको वातावरण हो, मानिसले सोही वातावरणबाट खाद्यान्न, पानी, इन्धन, अक्सिजन जस्ता तत्वहरू निरन्तर उपभोग गरिरहेको हुन्छ । मानव जातिको असीम चाहनालाई पृथ्वीको सीमित साधनस्रोतले थेग्न सक्दैन, यो कुरा साँचा हो । तसर्थ, प्राकृतिक वस्तुको दिगो उपयोग गर्नु जरुरी छ । वैज्ञानिकले पनि कोरोना भाइरस चमेरो प्रजातिको जीवमा रहेको र उक्त चमेरोबाट सालक हुँदै मानवमा सरेको दाबी गर्दै आएका छन् । विश्व स्वास्थ्य संगठनले ७० प्रतिशत नयाँ भाइरस जनावरबाट फैलिएको बताईसकेको छ । तसर्थ अव मानवले जीवजन्तुको प्रयोग, अबैध कारोबार, शिकार लगायतका कामबाट टाढै बस्नु जरुरी छ । त्यो नै मानव जीवनको सुरक्षाको भरपर्दो माध्यम हो । कोरोना भाइरस पनि वन्यजन्तुको मासुबाट फैलिएकोले अवका दिनमा मासु प्रयोगमा पनि कटौती गर्नु जरुरी छ । यसका लागि विश्व स्वास्थ्य संगठनले समेत आग्रह गरेको छ । चीनले कोरोनाको प्रकोपपछि २०२० देखि नै वन्यजन्तुको ओसारप्रसार र व्यापारका साथै मासु सेवनमा पूर्णरूपमा प्रतिबन्ध लगाएको थियो । कोरोना भाइरस अझैपनि देखापरेकोले यसबाट बच्न नेपालले पनि पूर्व सावधानी अपनाउनु जरुरी छ । नेपालमै पनि उच्च घरानाका व्यक्ति, शासकवर्ग, उच्च पदस्थ कर्मचारीहरूले थाहै नपाउने गरि वन्यजन्तुको मासु उपभोग गरिरहेका छन भन्ने कुरा बेलाबखत सार्वजनिक भएको बिषय हो । यसरी वन्यजन्तुको अवैध रूपमा तस्करी गर्ने र उपभोगको प्रक्रिया निरन्तर भयो भने कुनै दिन नेपालले पनि चीन र इटलीको नियती भोग्नुपर्दैन भन्ने कुनै ग्यारेन्टी छैन । तसर्थ वन्यजन्तुबाट टाढै बस्नुपर्ने बेला भएको छ । नेपालमा अझैपनि एकसिंगे गैंडा, पाटेबाघ, जंगली हात्ती, बँदेल, मृग, हरिण लगायत दुर्लभ वन्यजन्तुको अवैधरूपमा चोरी सिकार र व्यापार हुने गरेको बेला बेलामा प्रहरीले सार्वजनिक गर्ने घटनाहरूबाट थाहा पाउन सकिन्छ । नेपालबाट सालकको खपटा, विभिन्न प्रजातिका जीवित चरा, मृगको छाला, भालुको पित्त, बाघको छाला, बँदेलको मासु, गैंडाको खाग, चौरीगाईको सिंग, कस्तुरी मृगको बीना आदि वन्यजन्तुका अवैध ओसारपसार तथा व्यापार गर्ने आपराधिक गिरोह अझै पनि सक्रिय छ । यस्ता अवैध क्रियाकलाप नियन्त्रण नगर्ने हो र उनीहरूले भित्रभित्रै यसको उपयोग बढाउँदै जाने हो भने नेपालले कोरोना लगायतका अन्य रोगको महामारीको चुनौतिको सामना गर्नुपर्नेछ । मानिसबाट मानिसमा संक्रमित भइरहेको सांघातिक खालको कोरोना भाइरसको जीवाणु वन्यजन्तुमा हुँदो रहेछ भन्ने कुरा पत्ता लगाउनुअघि मुसा जातिमा प्लेग, चरा प्रजातिमा बर्डफ्लु, बँदेल प्रजातिमा स्वाइनफ्लु जस्ता सूक्ष्म जीवाणुहरू रहेको प्रमाणित भइसकेको छ । अतः अब नेपालले वन्यजन्तुबाट समयमै सावधानी अपनाउनु जरुरी छ ।

नेपालको आर्थिक बिकासको प्रमुख मध्येको एक आधार पर्यटन क्षेत्र हो । पर्यटन क्षेत्रको योगदान नेपालको गार्हस्थ्य उत्पादनमा करिब १८ प्रतिशत छ । तसर्थ यो प्रतिशतलाई अझै बढाउन सकिन्छ । नेपाललाई पर्यटन क्षेत्रबाटै आर्थिकरूपमा आत्मनिर्भर बनाउन सकिन्छ । त्यसका लागि लुम्बिनी जस्तै नेपालका पर्यटकीय क्षेत्रको विकास गर्नु जरुरी छ । मूख्य पर्यटन क्षेत्रको प्रचार प्रसार गर्ने र एक बर्षमा एक पर्यटकीय स्थललाई आधार गन्तब्य स्थलका रूपमा घोषणा गरेर अघि बढ्ने हो भने निश्चितरूपमा पर्यटन क्षेत्रले नेपालमा आशाको सञ्चार गर्ने छ । जसरी नेपालमा घुमघामको संस्कृति विकास हुँदैछ, त्यसले धेरै आशा सिर्जना गरेको छ । नेपालमा अझैपनि बार्षिक एक करोड पर्यटक भित्राउन सकिन्छ तर त्यसका लागि ठोस योजना र प्रतिबद्धता जरुरी छ । विश्वका बौद्धमार्गीलाई लुम्बिनी ल्याउने हो भने पनि करोडौं बुद्धिष्ठहरूको नेपाल गन्तब्य बन्न सक्छ । तसर्थ अब नेपालको पर्यटन क्षेत्रको विकासका लागि सवै लाग्नु जरुरी छ । नेपाललाई पर्यटन क्षेत्रको गन्तब्य बनाउने सयौं ऐतिहासिक स्थलहरू छन । ती ऐतिहासिक स्थलको प्रचार प्रसार, संरक्षण र प्रवद्र्धन गर्नेतर्फ सरकारमात्र होइन स्वयं पर्यटन व्यवसायीको पनि ध्यान पुगोस् ।

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?