खोज

अर्घाखाँची, २५ असार ।

नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर ठगी प्रकरणमा तत्कालीन एमाले नेता तथा पूर्वउपप्रधानमन्त्री टोपबहादुर रायमाझी पक्राउ परेको २ वर्ष पुग्नै लागेको छ । रायमाझी पक्राउ र सांसदबाट निलम्बित भएपछि अर्घाखाँची प्रतिनिधि सभाको सांसद विहीन जिल्ला बनेको छ । न मुद्दाको फैसला नै भयो, न उपनिर्वाचन भयो, जसका कारण जिल्लाको विकासमा केन्द्रीय सरकारको पहुँच कम पुगेको महसुस जिल्लावासीले गरिसकेका छन् ।

रायमाझी २०६४, २०७०, २०७४ र २०७९ मा अर्घाखाँचीबाट निर्वाचित सांसद हुन् । ०६४ को पहिलो संविधानसभामा झन्डै दुई तिहाइको उपस्थिति जनाएको माओवादी ०७० को दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनबाट एकै चोटि तेस्रो दलका रूपमा झर्दा पनि टोपबहादुरको ‘अर्घाखाँची किल्ला’ बनाउँदै उनले फेरी जिते ।

२०७४ सालमा वाम गठबन्धनका तर्फबाट उम्मेदवारी दिँदै नेकपा (माओवादी केन्द्र) अर्का नेता उनले फेरि जितको झन्डा उचाले । नेकपाको एकता भङ्ग हुँदा माओवादीमा गएनन्, एमाले रोजे । त्यसपछि उनलाई माओवादीले संसद् पदबाट हटायो । केही समय अदालत धाए, तर उनको पक्षमा फैसला आएन । बाँकी कार्यकाल जिल्ला नै सङ्घीय सांसदविहीन बन्यो । २०७९ मा एमालेबाट नै सांसद बनेका रायमाझी नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाएर ठगी प्रकरणमा २०८० वैशाख ३१ गतेका दिन पक्राउ परेपछि जेलमै छन् ।

तराई, पहाड र हिमाल जोड्ने सड्क टोपबहादुर रायमाझीले २०६४ सालमा संविधान सभाको सदस्य निर्वाचित भएपछि तत्कालीन समयमा रामशरण महत अर्थमन्त्री हुँदा रायमाझीको रेखाङ्कनमा ढोरपाटन सड्क को सुरुवात भएको हो । हरेक पटक चुनावी नारा बन्ने सालझण्डी–ढोरपाटन खण्ड आयोजनाको काम १५ वर्षमा ४१ प्रतिशत काम सम्पन्न भएको सडक आयोजना प्रमुख सिडीई गागल बहादुर भण्डारीले बताए ।

सड्क को कञ्चनखोलादेखी खुसार्नेसम्मको १३ कि.मी. ठेक्का तोड्नका लागी प्रक्रिया अगाडी पनि बढाइएको हो, सार्वजनिक खरिद नियमावली परिवर्तन भएका कारण तोड्न सकिएन, प्रमुख भण्डारी भन्छन् ‘१ वर्षका लागी म्याद थपिएको छ, आगामी वर्षसम्ममा ठेक्का पाएको रमन कन्ट्रक्सनले पिच गर्ने प्रतिबद्धता जनाएको छ, यो वर्ष पनि उक्त ठाउँमा काम भइरहेको छ ।’ पहाडी जिल्लालाई तराईसँग जोड्नका लागि विसं २०६७ देखि सुरु भएको आयोजनाको कामले गति लिन नसकेको हो ।

रूपन्देहीको सालझण्डीबाट सुरु भएको सडकले पाल्पा, अर्घाखाँची, गुल्मी र बाग्लुङगरी पाँच जिल्लालाई जोडेको छ । नेपालको एकमात्र सिकार आरक्ष ढोरपाटन जोड्ने मुख्यमार्गका रूपमा रहेको यस खण्डको ट्र्याक खुलेदेखि स्तरोन्नति हुन नसकेको हो ।

सालझण्डीबाट ढोरपाटनसम्म एक सय ९७ किलोमिटर लामो यस खण्डअन्तर्गत हालसम्म २१.७ किमी मात्रै कालोपत्रे भएको आयोजना कार्यालयका ई. परिक्षा पौडेलले बताईन् । इञ्जिनियर पौडेलका अनुसार कञ्चनखोलाबाट खुर्सानेसम्म १३ दशमलव पाँच किमी कालोपत्रेको ठेक्का लागेपनि काम सुस्त गतिमा छ । पाल्पाको खुर्सानेबाट अर्घाखाँचीको पटौटीसम्मको २२ किमी सडकको कालोपत्रे गर्नका लागी काम अगाडी बढिरहेको छ, आगामी वर्षसम्म कालोपत्रे हुन्छ ।

त्यस्तै अर्घाखाँचीको माटेबाट भण्डारासम्म ७ किमी, गुल्मीको पुर्कोटदहबाट सिर्सेनीसम्मको १९ किमी, सिर्सेनीबाट गुल्मीको अर्खबाङसम्मको ८.३ किमीसडक कालोपत्रेको काम अगाडी बढिरहेको छ । बागलुङको बुर्तिबाङबाट फल्लेघरसम्मको २२ किमी ग्राभेलको काम हुँदैछ । अर्घाखाँचीको पटौटीबाट मैदानसम्म ४.४ किमी सड्क पिचँका लागी ठेक्का लागिसकेको छ, अखबाङ्गबाट गगरे ३.८ कि.मी. र फल्लेघरबाट अगाडी ३ कि.मी. कालोपत्रेका लागी नयाँ ठेक्का लागेको कार्यालयले जनाएको छ । अर्घाखाँचीमा १४, गुल्मी र बागलुङ सात–सात गरी २९ किमी सडक स्तरोन्नतिको काम अझै सुरु हुन सकेको छैन ।

रुपन्देहीमा चार दशमलव पाँच किमी र अर्घाखाँचीमा १३ दशमलव पाँच किमी, ३.७ किमी सड्क ठाउँ ठाउँमा आरसिसी पक्की भएको सालझण्डी–ढोरपाटन सडक आयोजना कार्यालयकी सूचना अधिकारी इञ्जिनियर कृष्टिना थापाले जानकारी दिए । अहिले पाँचवटै जिल्लाका विभिन्न खण्डमा ग्राभेलिङसहित काम भइरहेका उनले बताए ।

बर्खाको समयमा सड्क पिच नहुदाँ कच्ची सडकमा यातायातका साधन सहज रूपमा सञ्चालन हुन नसक्ने पाणिनी ४ पटौटीका स्थानीय कृष्ण गैरे बताउँछन् । “गाउँमा ठुलो सडक आएपछि ठूलो राहत भए पनि लामो समयसम्म कालोपत्रे नहुँदा यहाँका हजारौँ स्थानीय र पर्यटकले दुःख पाउँदै आएका छन् ।’’ रायमाझी जेलमा भएसँगै यो सडकमा जनप्रतिनिधिको चासो कम देखिन्छ, पाणिनीको पटौटीसम्मका लागी गुल्मीका जनप्रतिनिधिको चासो भए पनि मुखमै काम भएको छैन, पटौटी–दुर्गाफाट–तम्घास सड्क को काम अगाडी बढी रहदाँ ढोरपाटनको काम ढिलासुस्तीमा चासो गुल्मीबाट राखेको पाईन्छ ।

तर एउटै सड्क को काम १५ वर्षदेखी सम्पन्न नहुँदा जिल्लाका मतदाता भने टोपबहादुर जेलबाहिर भएको भए तिव्रता पाउनेमा विश्वस्त छन् । यो सडक अन्तर्गत रुपन्देहीबाट बासुदेव घिमिरे, पाल्पाबाट ठाकुर गैरे, अर्घाखाँचीबाट निलम्बित टोपबहादुर रायमाझी, गुल्मीबाट गोकर्ण विष्ट, बाग्लुङ्गमा देवेन्द्र पौडेलको निर्वाचन क्षेत्रमा यो सड्क पर्दछ । जसमध्ये ४ जना एमालेका र १ जना माओवादीका सांसद हुन् ।

पालैपालो देशको नेतृत्व यो सडकमा पर्ने सांसदले गरिरहेका छन् । जिल्ला समन्वय समिती अर्घाखाँचीका प्रमुख जिवनारायण कोईराला भन्छन् ‘विनीयोजन भएको बजेटको पावर गुल्मीमा पुग्यो, कार्यालयसँग बजेट पनि अभाव छ, टोपबहादुर नहुँदा अर्घाखाँचीमा सड्कले गति लिन नसकेको स्वीकार्छन् ।’ सबै सांसदलाई आफनै क्षेत्रको सड्क स्तरोन्तीमा चासो छ, पाल्पाका लागी धेरै प्रयोगमा यो सड्क नआउँने भएका कारण पनि अर्घाखाँची र गुल्मीका लागी आवश्यक पर्ने भएकाले बढी चासोको रूपमा यो सड्कलाई लिइएको छ ।