© २०२३
लमही, १५ वैशाख ।
लामो समयदेखि स्वास्थ्य सेवाको पहुँच नहुँदा लुम्बिनी प्रदेश राजधानी भालुवाङ आसपासका बासिन्दा समस्यामा थिए। अब भने स्वास्थ्य सेवा केही सहज बन्ने संकेत देखिएको छ। यद्यपि, स्थायी संरचना र जनशक्ति व्यवस्थापन अभावका कारण चुनौती भने अझै कायमै रहेको छ। २०७८ साल कात्तिक १२ गते भालुवाङमा ५० शैयाको अस्थायी अस्पताल स्थापना भई सेवा सुरु गरिएको थियो। तर, स्थायी संरचना र स्थायी दरबन्दी नहुँदा अपेक्षित गुणस्तरको सेवा दिन नसकेको स्थानीयवासीहरूको गुनासो रहँदै आएको छ। आर्थिक वर्ष २०७९ र ८० मा थप बजेट विनियोजन भई अस्थायी दरबन्दी सिर्जना गरिएको भए पनि अस्पतालले सम्पूर्ण सेवा सहज रूपमा दिन सकिरहेको छैन।
भालुवाङ अस्पतालको स्तरोन्नति र उद्घाटन
लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री चेतनारायण आचार्यले सोमबार भालुवाङ अस्पतालको औपचारिक उद्घाटन गरेका छन। उपस्वास्थ्य चौकी, स्वास्थ्य चौकी हुँदै प्रस्तावित अस्पतालको रूपमा विकास हुँदै आएको भालुवाङ अस्पताललाई अब ५० शैयाको पूर्ण अस्पतालका रूपमा स्तरोन्नति गरिएको हो।
उद्घाटन समारोहमा मुख्यमन्त्री आचार्यले अस्पताललाई विशिष्टीकृत स्वास्थ्य संस्थाका रूपमा अगाडि बढाउने र गुणस्तरीय सेवा सुनिश्चत गरिने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे। दाङ, अर्घाखाँची, प्युठान, रोल्पा लगायतका जिल्लाका नागरिकका लागि भरपर्दो उपचार सेवा सुनिश्चित गर्ने सरकारको लक्ष्य रहेको उहाँले स्पष्ट पारे।
मुख्यमन्त्री आचार्यले दुर्गम क्षेत्रका अस्पतालहरूमा विशेषज्ञ सेवा पुर्याउने र सुगम क्षेत्रका अस्पतालहरूमा केन्द्रित जनशक्तिलाई सन्तुलन गर्ने नीति अवलम्बन गरिएको जानकारी दिनुभयो। विशेषज्ञ चिकित्सकहरूको अभाव समाधान गर्न सरकारले नयाँ विज्ञापन खोले पनि अपेक्षित आवेदन नआएकोप्रति चिन्ता व्यक्त गर्दै प्रदेशमा आउने चिकित्सकहरूलाई थप प्रोत्साहन गरिने आश्वासन दिए।
स्वास्थ्य सेवा विस्तारमा सरकारको प्राथमिकता
स्वास्थ्य मन्त्री खेमबहादुर सारुले गुणस्तरीय र पहुँचयुक्त स्वास्थ्य सेवा पुर्याउन सरकार गम्भीर रहेको बताउनुभयो। सुशासन, पारदर्शिता र भ्रष्टाचार निवारणमा ध्यान दिँदै नागरिकलाई सहज र भरपर्दो सेवा दिने लक्ष्य प्रदेश सरकारले राखेको उहाँले जानकारी दिए।
राप्ती गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रकाश बिष्टले अब विशेषज्ञ सेवा लिन अन्यत्र धाउनुपर्ने बाध्यता अन्त्य भएकोमा खुशी व्यक्त गर्दै अस्पतालको स्थायी जग्गा व्यवस्थापन छिटो टुंग्याउन जोड दिए।
स्वास्थ्य सचिव दुर्गालक्ष्मी श्रेष्ठले अस्पतालमा विशेषज्ञ सेवा विस्तारसँगै नवीन उपकरणहरूको प्रयोगमा प्राथमिकता दिइएको र स्वास्थ्य संस्थाहरूलाई आत्मनिर्भर बनाउने योजना अघि सारिएको बताए।
भालुवाङ अस्पतालको विकास यात्रा
अस्पतालका निमित्त मेडिकल सुपरिन्टेन्डेन्ट डा। आकाश बेल्वासेको अध्यक्षतामा सम्पन्न कार्यक्रममा डा। रणबहादुर बोगटीले भालुवाङ अस्पतालको विकास यात्रा प्रस्तुत गरे। २०७८ सालमा प्रस्तावित अस्पतालको रूपमा स्वीकृत भएको भालुवाङ अस्पतालमा हालसम्म ५१ वटा जटिल प्रसूति शल्यक्रिया सफलतापूर्वक सम्पन्न भइसकेका छन्। सर्जरी सेवा पनि विस्तार गरिएको छ भने, निकट भविष्यमा रक्त सञ्चार केन्द्र स्थापना गर्ने तयारी भइरहेको छ।
पूर्व मन्त्री इन्द्रजीत थारुको दृष्टिकोण
अस्पताल स्थापनामा पहलकर्ता पूर्व स्वास्थ्य मन्त्री इन्द्रजीत थारुले संघ सरकारले स्थायी दरबन्दी सृजनाको अधिकार अझै प्रदेशलाई नदिएकोले अस्थायी व्यवस्थामा अस्पताल सञ्चालन भइरहेको उल्लेख गरे। स्थायी संरचना र स्थायी कर्मचारी नियुक्ति नभएसम्म अस्पतालले अपेक्षित सेवा दिन नसक्ने भन्दै उनले आगामी आर्थिक वर्षमा डीपीआर निर्माण र बजेट विनियोजन गर्न सरकारसँग माग गरेका छन।
हाल अस्पताल सञ्चालन भइरहेको जमिन नै ५० शैयाको मापदण्ड अनुरूप भएको निष्कर्ष निकालिएको छ। यद्यपि, स्थायी संरचना निर्माणका लागि प्रस्तावित जग्गा बनक्षेत्रमा पर्ने भएकाले कानुनी प्रक्रियाले केही ढिलाइ गरिरहेको छ।
स्वास्थ्य पूर्वाधार कमजोर हुँदा राजधानी क्षेत्रका सर्वसाधारणले सामान्य उपचारका लागि समेत टाढासम्म जानुपर्ने बाध्यता अझै पूर्ण रूपमा अन्त्य हुन सकेको छैन। लुम्बिनी सुगम प्रदेश राजधानीमा स्वास्थ्य सेवा बलियो बनाउन स्थायी भौतिक संरचना निर्माण र दक्ष जनशक्ति व्यवस्थापन अनिवार्य भएको प्रस्ट देखिएको छ।
४ वटा पालिका रहेको देउखुरी हाल्सम्म लमहीमा १५ शैयाको अस्पताल रहे पनि विशेषज्ञ सजित सेवा नहुदा सामान्य प्राथमिकता उपचार बाहेक अन्य उपचारका लागि बुटवल तथा नेपालगन्ज देखि भारतको लखनहुमा जानू पर्ने बाध्यता रहदै आएको छ।पछिल्लो समयमा लमहीसगै सिसहनिया र भालुबाङमा अस्पताल निर्माणसगै स्वास्थ्य सेवाको पहुँच बढन थालेको हो ।