© २०२३
गुल्मी, ११ मंसिर ।
गुल्मीमा यसपटक धान उत्पादनमा बृद्धि भएको छ । गत वर्ष जिल्लामा २४ हजार ४ सय २६ मेट्रिकटन धान उत्पादन भएकोमा यसपटक जिल्लामा धानको उत्पादनमा बृद्धि भई २५ हजार १ सय ४३ मेट्रिकटन पुगेको कृषि ज्ञान केन्द्र गुल्मीले जनाएको छ ।
गत वर्षको तुलानामा जिल्लामा धानको उत्पादनमा पाँच प्रतिशतले बृद्धि भएको कृषि ज्ञान केन्द्र गुल्मीका बाली संरक्षण अधिकृत प्रकाश मरासिनीले जानकारी दिएका छन । जिल्लामा धान उत्पादनमा बृद्धि भएपनि धानको क्षेत्रफल भने यसपटक घटेको मरासिनीले बताए । गत वर्ष सात हजार चार सय ३९ हेक्टर क्षेत्रफलमा धान खेती गरिएको थियो भने यस पटक उक्त क्षेत्रफल घटेर सात हजार दुइ सय ८८ हेक्टरमा पुगेको छ ।
धानको उत्पादनमा बृद्धिहुनुमा समयमा बर्षा हुनु, कृषकले उन्नत तथा हाइब्रिड बीउको प्रयोग गर्नु, यान्त्रीकिकरणको प्रयोग र समयमा रासायनिक मलको उपलब्धता जस्ता कारणले यस पटक धानको उत्पादनमा बृद्धि भएको बताईएको छ । गत वर्षभन्दा यस वर्ष बर्खे धान उत्पादनमा १४ प्रतिशतले कमी आएको बताए ।
जिल्लामा चैते धान तीन सय १९ हेक्टर र बर्खे धान छ हजार नौं सय ७९ हेक्टर गरि गरी कुल सात हजार दुई सय ८८ हेक्टर क्षेत्रफलमा धान खेती गरिंदै आएको छ । यस वर्ष चैते धान एक हजार दुइ सय ८६ मेट्रिकटन र बर्खे धान २४ हजार ४३ मेट्रिकटन उत्पादन भएको कृषि ज्ञान केन्द्र गुल्मीका प्रमुख नरेश धितालले जानकारी दिए ।
जिल्लामा सबैभन्दा बढी धान उत्पादनहुने फाँटमा इस्माको चौरासी, सत्यवतीको जोहाङ, उर्लीखोला कालीगण्डकीको अर्बेनी, कनौटा, छापचौर, सत्यवतीको जुहार खैरेनी, अस्लेवा, चन्द्रकोटको मजुवा, रूपाकोट, लगायतका फाँटहरू रहेका छन् । त्यसैगरी मुसिकोट नगरपालिकाको तल्लाफाँट, इन्द्रेगौडा, बडीगाढको सुदी खोलाको आसपासका क्षेत्र, मालिका गाउँपालिकाको सिमलटारी, फूलबारी, मदानेको सिर्सेनी, धुुर्कोटको छल्दी र पनाहा फाँट, गुल्मी दरबारको गरमटारी, छत्रकोटको खज्र्याङ्, मनबाग लगायतका फाँटहरू धेरै धान खेती गरिने फाँट अन्तर्गत पर्दछन ।
जिल्लामा आयातित चामलको गुणस्तर तथा मूल्यमा स्वदेशी र स्थानीय धानले प्रतिस्पर्धा गर्न नसक्दा धानको आयात बढिरहेकोे छ । जसका कारण गत वर्ष गुल्मीमा पाँच करोड मूल्य बरावरको चामल आयात भएको ज्ञानकेन्द्रले जनाएको छ । सरदर एक जना व्यक्तिले वार्षिक रूपमा एक सय २८ केजी चामल खपत गर्ने हुँदा जिल्लामा १४ हजार पाँच सय मेट्रिकटन चामल आवश्यक पर्ने बताइएको छ ।
गुल्मी जिल्लामा हँसराज, झोत्री, काठे, भिनुवा, सानोभट्टे, ठूलोभट्टे, कोडे, मँडियारे, रातोे मार्सी र मार्सी लगायत बिभिन्न जातका धान उत्पादन गरिदैं आएको छ । उन्नत र हाइब्रिड जातका धानभन्दा स्थानीय जातको धान कृषकको रोजाइमा पर्ने गरेको छ । स्थानीय धानको भात खाँदा दिनभर भोक नलाने, आडिलो हुने र कतिपय चामल बास्नादार समेत हुने हुँदा यहाँका कृषकहरूले रैथाने धान उत्पादनमा निरन्तरता दिँदै आएका छन् । कृषि ज्ञान केन्द्रले पनि जिल्लामा यस्ता प्रकारका रैथाने जातका बीउको संरक्षणमा जोड दिएको छ ।