© २०२३
प्युठान, १९ भदौ ।
वस्तु विनिमयबाट शुरु भएको कारोबार धातुको मुद्रामा हुन पुग्यो । धातुको मुद्रापछि कागजी नोटको निष्काशनले थोरै राहत दियो । पछिल्लो समय नोट पनि मानिसहरू बोक्न छाडेका छन् । बैंकमा नगद राखेर चेक बोक्ने सर्वसाधारण स्वचालित टेलर मेसिन (एटटिएम) प्रयोग गर्न थालेका छन् । जस्ले गर्दा बैंकमा सेवाग्राहीको चाप घट्दो र एटिएम प्रयोगकर्ताहरूको आकर्षण बढ्दो देखिएको बैंकहरूले बताएका छन् ।
चेक मार्फत पैसा निकाल्न घण्टौ लाग्ने सर्वधारण एटिएमले धेरै सहज बनाएको प्रयोगकर्ताहरू बताउँछन् । विगत १२ वर्षदेखि एटिएम प्रयोग गर्दै आएका गौमुखी गाउँपालिका–४ खोलाबाङका सिताराम के.सी.ले समयको बचतसँगै सहज लाग्ने गरेको बताए । ‘गाउँबाट शहर आउँदा कार्यालय समयमा आइनपुग्ने हुँदा समस्या परेको छैन्’ के.सी.ले भने,‘एटिएमले आफ्नो अनुकुलतामा हिँड्ने वातावरण बनाएको छ ।’ एटिएमको प्रयोगले सार्वजनिक बिदाको समयमा समेत सजिलै पैसा झिक्न पाइने हुँदा आफ्नै हातमा पैसा भएको महशुस गराएको उनको भनाइ छ ।
मल्लरानी गाउँपालिका–३ मुनडाँडाकी सीता परियारले एटिएम प्रयोगले धेरै झन्जट कम गरेको बताइन । घरबाट बजार आएर पैसा निकाल्ने लाइनमा लाग्दा गाडी छुट्ने डर अन्त्य भएको छ । ‘बैंकमा पालो कुर्दा गाडी छुट्ने चिन्ता हुन्थ्यो’ उनले भनिन्,‘अहिले त्यो समस्या समाधान भयो ।’ चेक सकिएपछि पनि चेक नबनाई एटिएम प्रयोग गरेको समेत बताइन ।
के.सी. र परियार जस्तै जिल्लामा एटिएमको प्रयोगमा आकर्षण बढेको राष्ट्रिय बाणिज्य बैंक प्युठान शाखाका प्रबन्धक दिपेन्द्र सुनारले बताए । ‘युवा तथा विभिन्न रोजगारीमा जोडिएकाहरूसंग अनिवार्य एटिएम बनाएको जस्तो देखिन्छ’ सुनारले भने । बैंकिङ कार्डको विकाससँगै ग्रामीण भेगबाट आएका विद्यार्थी, सर्वसाधारणहरू समेत एटिएम प्रयोग गर्दै आएका छन् ।
जिल्लामा कमर्सियल बैंक २० वटा, डेभलपमेन्ट बैंक १३ वटा र ४४ वटा माईक्रोफाइनान्स सञ्चालनमा रहेको बैंक तथा वित्तीय संस्था प्युठानका अध्यक्ष हरि प्रसाद न्यौपानेले बताए । उनका अनुसार कमर्सियल बैङ्कका एटिएम ११ वटा र डेभलपमेन्ट बैङ्कका एटिएम ३ गरी जम्मा १४ वटा एटिएम सञ्चालनमा छन् ।
जिल्लाका बिजुवार, बाग्दुला, खलंगा, जुम्री, भिंग्री, चकचके जस्ता बजारहरूमा एटिएम मेसिन रहेका छन् । बिजुवार राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक, नेपाल बैंक, ग्लोबल आइएमई बैक, हिमालयन बैंक , साइन रेसुङ्गा डेभलपमेन्ट बैंक र नेपाल इन्भेस्टमेन्ट बैंकका एक एक गरी ६ वटा एटिएम मेसिन रहेका छन् । जिल्ला सदरमुकाम खलंगामा राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक र नेपाल बैंकका गरी २, चकचकेमा हिमालय बैंकको १, भिंग्री नेपाल बैंक लिमिटेड र ज्योति विकास बैंकका २ वटा, जुम्रीमा सिद्धार्थ विकास बैंक र एन.आई.सी. एसिया बैंक गरी २ वटा छन् । बाग्दुलामा भने ज्योति विकास बैङ्कको एउटा एटिएम सञ्चालनमा रहेका छन् ।
एटिएमको बिस्तारसङ्गै पहिलेको तुलनामा बैंकमा ग्राहकहरूको भिडभाड कम हुँदै गएको नेपाल बैंक लिमिटेड बिजुवार शाखा प्रबन्धक पदमा योगीको अनुभव छ । पेन्सन लिनेहरूले समेत एटिएमको प्रयोग गर्न थालेसँगै काउन्टरमा हुने भिडभाड कम हुँदै गएको योगीले बताइन । ६ हजार भन्दा बढी ग्राहक रहेको उक्त शाखामार्फत १ हजार बढी ग्रहाकलाइ एटिएम वितरण गरेको र मासिक १ करोड बराबरको कारोबार एटिएमबाट हुँदै आएको जानकारी दिइन ।
राष्ट्रिय वाणिज्य बैंक प्युठान विजुवार शाखा मार्फत १५ हजार ग्राहक मध्ये १० दशमलव ७१ प्रतिशत ग्राहकहरूले एटिएम प्रयोग गर्दै आएको र मासिक एटिएम द्वारा १ करोड बराबरको कारोबार हुने गरेको बैंकले जनाएको छ ।
त्यस्तै जिल्लाको ६ वटा बजारमा शाखा विस्तार गरी सेवा दिँदै आएको साइन रेसुङ्गा डभलपमेन्ट बैंक बिजुवार शाखाबाट मासिक २ करोड भन्दा बढी कारोबार एटिएमद्वारा हुँदै आएको विजुवार शाखा प्रमुख योगेन्द्र विष्टले बताए । विष्टका अनुसार शाखाको १२ हजार ग्राहक मध्य २ हजार २ सय भन्दा बढी ग्राहकले एटिएम प्रयोग गर्दै आएका छन् । ९ वटा स्थानीय तहहरू रहेको प्युठान जिल्लामा हाल क र ख वर्गका गरी ३३ वटा बैंक सञ्चालनमा छन् । सबै स्थानीय तहमा बैकको पहुँच पुगेको छ । ४ वटा स्थानीय तहहरूमा एटिएम मेसिनको पहुँच छ ।