खोज

भैरहवा, ०६ असार ।

रुपन्देही जिल्लाका विभिन्न उमेर समूहका ७४ हजार २ सय ५९ जना बालबालिकालाई पूर्ण खोप प्रदान गरिएको छ । रुपन्देहीका सबै बालबालिकाले पूर्ण खोप प्राप्त गरिसके पछि शुक्रबारदेखि जिल्ला पूर्ण खोप सुनिश्चितता तथा दिगोपना घोषणा भएको छ । स्वास्थ्य कार्यालय रुपन्देहीका कार्यालय प्रमुख चिन्तामणि ज्ञवालीका अनुसार यही वैशाख ३० गते बुटवल उप महानगरपालिका पुर्णखोप सुनिश्चितता तथा दिगोपना पालिका घोषणा भए सँगै जिल्लालाई घोषणा गर्न सहज भएको हो । जिल्लामा १५ महिना मुनिका १५ हजार ९ सय ५२ जना बालबालिका, १६ देखि ५९ महिना मुनिका ५७ हजार ८ सय ५२ जना बालबालिका, घरधुरी सर्वेक्षणबाट पाइएका १६ देखि ५९ महिना मुनिका छुटेका ४ सय ४४ जना र अन्य छुटेका ११ जनालाई पूर्ण खोप सुनिश्चितता गरिएको हो ।

“यद्यपि सङ्घीयता पहिलेको अवस्थामा ६९ वटा गा.वि.स. र २ नगरपालिकालाई मिति २०७०/११/१४ पूर्ण खोप सुनिश्चित जिल्ला घोषणा गरिएको थियो, अहिले फेरी सबै बालबालिकाहरूले नियमानुसार लगाउनुपर्ने सबै प्रकारका खोपको मात्रा पुरा गरी पूर्ण खोप सुनिश्चित गरिएको छ ।” ज्ञवालीले भने “त्यस यता पनि हरेक वर्ष पूर्ण खोप सुनिश्चितता कायम गरिएको र कार्यालय दिगोपनाको निरन्तरताको लागि प्रतिबद्ध रहेको समेत अवगत गराउन चाहन्छु ।”

हाल रुपन्देही जिल्लामा १६ वटै स्थानीय तह अन्तर्गतका खोपकेन्द्र वाट हरेक महिना ३८९ खोप केन्द्रहरू मार्फत निरन्तर खोप सेवा प्रदान गरिँदै आइरहेको उनले बताए । ज्ञवालीले जिल्ला पुर्णखोप सुनिश्चितता तथा दिगोपना घोषणा सभा सम्म आइपुग्न विभिन्न प्रक्रिया र चरणहरू पार गरिएको बताए । २०८१ माघ महिना देखि नै स्वास्थ्यकर्मीहरू अहोरात्र परिचालित भई घरधुरी सर्वेक्षणमा हरेक घरमा पुगी लाइनलिस्टिङ गरी खोप लगाउन छुट भएका र खोपको कुनै पनि मात्रा नलगाएका शून्य डोजका बालबालिकाहरूको पहिचान गरेको उनले बताए ।

यसरी पहिचान गरी छुटेको खोप चैत, वैशाख र जेठ महिना सम्ममा पुरा गराई सबै बालबालिकालाई पूर्ण खोप दिलाई पुर्णखोप सुनिश्चितता तथा दिगोपनाको लागि गर्नुपर्ने सम्पूर्ण प्रक्रियाहरू पुरा गरेको उनले जानकारी दिए । रुपन्देहीका १६ वटै पालिकाहरू क्रमैसँग पुर्णखोप सुनिश्चितता तथा दिगोपना घोषणा गरिसकेपछि रुपन्देही जिल्लालाई पूर्ण खोप सुनिश्चितता तथा दिगोपना घोषणाको लागि मिति २०८२/०२/२२ गते प्रदेश खोप समन्वय समितिमा पत्राचार गरिएको थियो । जिल्लाको भेरिफिकेसन पछि सबै प्रक्रिया पुरा गरेकोले जिल्ला पूर्ण खोप सुनिश्चितता दिगोपना घोषणाको लागि मिति २०८२/०३/२८ मा अनुमति प्राप्त भएको ज्ञवालीले जानकारी दिए ।

२०३४ सालमा विफर रोग उन्मुलन भएसँगै नेपालमा तीन वटा जिल्ला (धनुषा, रुपन्देही र सिन्धुपाल्चोक) बाट ४ वटा रोगहरू (क्षयरोग, भ्यागुते रोग, लहरे खोकी र धनुष्टङ्कार) विरुद्ध २ वटा खोप (वि.सि.जी. र डि.पि.टी.) बाट खोप कार्यक्रम सुरु गरिएको थियो । यसपछि मात्र २०४४/२०४५ साल देखि देशभरि नै ६ वटा रोग विरुद्ध नियमित खोप सञ्चालन गरेको पाइन्छ ।  हाल नेपालभर १३ प्रकारका रोगहरू ( क्षयरोग, रोटा भाइरसबाट हुने झाडापखाला, पोलियो, स्ट्रेप्टोकोकस निमोनिया, भ्यागुते रोग, लहरे खोकी, धनुष्टङ्कार, हेपाटाइटिस वी, मेनिन्जाइटिस, दादुरा, रुवेला, जापनिज ईन्सेफ्लाइटिस र टाइफाइड) विरुद्ध खोपहरू १५ महिना उमेर सम्ममा प्रदान गरिँदै आएको छ । यस्तै गर्भवती महिलाहरूको लागि २ वटा रोगहरू (धनुष्टङ्कार र भ्यागुते रोग) विरुद्ध खोप दिइँदै आएको छ ।

महिलाहरूमा हुने पाठेघरको मुखको क्यान्सर विरुद्धको खोप चालु आर्थिक वर्षमा अभियानकै रूपमा सञ्चालन गरिएको थियो । अभियानको क्रममा रुपन्देही जिल्लाका ५५ हजार १ सय १० जना किशोरीहरूलाई खोप प्रदान गरिएको थियो ।
निश्चित रोगबाट बचाउनको लागि तयार गरिएको जैविक तत्त्वयुक्त खोपको माध्यमबाट बालबालिकाहरू र गर्भवती महिलाहरूको शरीरमा रोगसँग लड्न सक्ने रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता विकास गरी रोग लाग्नबाट बचाउनु खोप सेवाको उद्देश्य रहेको छ । खोप सेवाले रोग लागेर उपचार गर्नु भन्दा रोग लाग्नै नदिनु वेश भन्नेमा जोड दिन्छ ।

खोप सेवाको समय सापेक्ष नीतिगत सुधार, सेवाको विस्तार, मानवीय तथा संस्थागत संरचनाको विकास, खोप सेवाको सहज उपलब्धता पहुँच र समुदायको व्यापक उपभोगका कारण मातृ तथा बाल मृत्यु दरमा उल्लेख्य सुधार भएको ज्ञवालीले बताए । नेपाल सरकारले खोप सेवा पाउनुपर्ने लक्षित बालबालिकाहरूले जन्मेको १५ महिना सम्मको उमेरमा लगाउनु पर्ने तोकिएको तालिका बमोजिमका सबै प्रकारका खोपहरू लगाई विभिन्न रोगहरूबाट सुरक्षित हुन सकुन् भन्ने अभिप्रायले पुर्णखोपको अवधारणा वि.सं. २०६७ बाट सुरुवात गरेको थियो ।