© २०२३
गुल्मी, अर्घाखाँची, पाल्पा, रूपन्देही र कपिलवस्तु लगायतका जिल्लामा भएको भीषण आगलागीका कारण सयौं घर परिवार विस्थापित भएका छन । गुल्मी र अर्घाखाँचीमा त कैयौ गाउँ नै सखाप भएको छ । आगलागी पीडितहरू खुला आकासमुनी बस्न बाध्य भएका छन । आगलागीको चपेटामा घरसहित अन्नपात सवै जलेपछि पीडितहरू भोकै बस्न बाध्य भएका छन । यो कुनै एक घरको समस्या मात्र होइन, सिंगो गाउँको समस्या हो । आगलागीको चपेटामा परेर गुल्मी र अर्घाखाँचीमा पाँचजनाको मृत्यु भएको छ । त्यही अवस्था तराईमा पनि छ । रूपन्देहीको दक्षिण क्षेत्र र कपिलवस्तुमा पनि आगलागीले आफ्नो भयावहता प्रकट गरेको छ । रूपन्देहीमा पनि सिंगो गाउँ नै प्रभावित हुनेगरि आगलागी भएको छ । आगलागी हुँदा अन्नपात केही पनि निकाल्न नपाउँदा कैयौं परिवार भोकै बस्नुपरेको छ । पीडित परिवार खुला आकासमुनी बसेर दिनरात कटाउन बाध्य भएका छन । त्यसो त बिगतको बर्षमा भन्दा यो बर्ष आगलागीको बितण्डा बढी नै फैलिएको छ । धेरै बर्षयता यति ठूलो हावाहुरी आएको थिएन तर तराई र पहाडमा एकतमासले आएको हावाहुरीले बैशाखको तापमा जंगल सवै सखाप भएको छ । सयौं जंगली जनावरको मृत्यु भएको छ । केही जनावर जंगलमा बस्न नसकेपछि बस्तीमा पसेको र त्यहाँ पनि मानवीय क्षतिको जोखिम बढेको छ । आगलागीको पीडाले पीडितहरू छटपटाउने अवस्थामा पुग्दा पनि राहतको कुनै खबर छैन । सरकार बेखबर जस्नै बनेको छ । रेडक्रस जस्ता सहायता संस्थाहरू गुमनाम छन । मानौं केही पनि भएको छैन । गुल्मी र अर्घाखाँचीका धेरै स्थानमा बस्तुभाउ समेत आगलागीमा परेर मरेका छन ।
ठूलो क्षति भएको छ । धेरै परिवारको आम्दानीको श्रोत गुमेको छ । आगलागीमा मानवीयसंगै भौतिक क्षतिले कतिपय परिवारको विचल्ली भएको छ । साथै प्रकोपका कारण कैयौं परिवार विस्थापित समेत भएका छन । प्रकोपमा परेकाहरूलाई सरकारले तत्काल राहत उपलब्ध गराउनु जरुरी छ । यो बर्ष ठूलो क्षति भएकोले सरकारले राहतमात्र होइन बस्तीको व्यवस्थापन गर्नेतर्फ ध्यान दिनुपर्दछ । अधिकांशको घरगोठ सबै जलेकोले नयाँ घर गोठ बनाउन सरकारले प्रभावकारी योजनाको घोषणा गरोस् । बिगतमा जस्तो कनिका छरेसरहको राहतले अव पीडितहरूको घाउमा मल्हम पट्टी हुनै सक्दैन । संघीय सरकारमात्र होइन, प्रदेश सरकार र स्थानीय पालिकाहरूले समेत आगलागी प्रभावितको व्यवस्थापनमा ध्यान दिनुपर्दछ । मौसमबीदहरूले आगलागीको जोखिम अझै केही दिन रहने भएको चेतावनी दिएका छन । अतः अवको दिनमा अहिलेसम्म जति क्षति भयो भयो, अरू क्षति हुन नदिनेतर्फ ध्यान दिनु जरुरुी छ । सरकारले पूर्व सतर्कताका काममा ध्यान दिनु जरुरी छ । आगलागीको जोखिम बढ्नुमा अव्यवस्थित वस्ती पनि प्रमुख समस्या हो । धेरै घर एकै स्थानमा गुजुप्प परेर बसेका कारण समस्या बढेको छ । खासगरि तराईमा कुनै एक घरबाट सुरु भएको आगलागी घर जोडिएकै कारण अन्यत्र समेत सरेको अवस्था छ । अवको दिनमा संभावित जोखिमवाट वच्नेतर्फ समयमै सचेतना अपनाउनु पर्ने आवश्यकतामा भने जोड दिनैपर्दछ । यो विषयमा पूर्व सावधानीका लागि सरकारको ध्यान जाओस् ।
गुल्मी र अर्घाखाँचीका आगलागी पीडितहरू अहिले बढी पीडामा छन । किनभने नजिक अरू बस्ती छैन । आगलागीले खानेपानीको पाईप डढेको कारण पानी बितरण अवरुद्ध भएको छ । त्यहाँको जनजीवन र डढेलो र आगलागी पीडितहरूको अवस्था कष्टकर वनिरहेको छ । खाने, वस्ने र सुत्ने व्यवस्था छैन । तसर्थ सम्वन्धित निकायले ध्यान दिन ढिलाई गर्नु हुँदैन । सरकारले आगलागी पीडितको पीडा सम्बोधनमा ढिलाई गरिरहेको छ । पीडितहरू भोकभोकै छन, सरकार मूकदर्शक बनेको छ ।