© २०२३
बुटवल, १७ फागुन । लुम्बिनीमा यही फागुन अन्तिममा हुने भनिएको लोरेट्स एण्ड लिडर्स शिखर सम्मेलनप्रति सत्तारुढ दलका नेताहरुबाटै गम्भीर प्रश्न र आशंकाहरु निरन्तर आउन थालेका छन् । लुम्बिनीका मुख्यमन्त्री डिल्लीबहादुर चौधरीको जोडबलमा सरकारको नीति तथा कार्यक्रम र बजेटबाट पारित भएपनि प्रदेश सभालाई पर्याप्त जानकारी नगराई यो कार्यक्रम गर्न लागिएको भन्दै सत्तारुढ दलका नेता र विपक्षीबाट गम्भीर प्रश्न उठेका हुन् । प्रदेश सभाका सभामुख तुलाराम घर्ती मगर (बसन्त) ले अन्तर्राष्ट्रिय महत्वको यो कार्यक्रम नेपालको सार्वभौमसत्ता, राष्ट्रिय स्वाधिनता, भौगोलिक अखण्डता र नेपाली नागरिकको सर्वोच्चतालाई कतैबाट पनि आँच नआउने ग्यारेन्टी गरिनुपर्दछ भनेका छन् । यस विषयमा मुख्यमन्त्री कत्तिको गम्भीर हुनुहुन्छ भनेर सभामुख घर्तीले प्रश्न गरेका छन् ।
यस्तै सम्मेलनमा सहभागी हुने नोबेल पुरस्कार विजेताहरुको नामावली सञ्चारमाध्यमबाट थाहा पाइएको भन्दै मुख्यमन्त्री चौधरीलाई घुमाउरो पाराले दरिलो ब्यङग्य गरेका छन् । सभामुखको भनाईको तात्पर्य सम्मेलनमा को को आउंदैछन् भन्ने विषय प्रदेश सभालाई पर्याप्त जानकारी नगराइएको र एकैचोटी मिडियाबाट थाहा पाउनुपरेको भन्ने हो । यस्तै सभामुखले कार्यक्रमको नाम अंग्रेजी भाषामा लोरेट्स एण्ड लिडर नै किन राखियो ?, उद्घाटनको मिति तिब्बती धर्मगुरु दलाई लामाले चीन विरुद्ध विद्रोह गरेकै दिनलाई किन रोजियो भन्ने प्रश्न गरेका छन् । शुरुमा शिखर सम्मेलन मार्च १० देखि १२ सम्म अर्थात फागुन २७, २८ र २९ गते गर्ने तयारी थियो । तर दलाई लामाले विद्रोह गरेको दिनमा कार्यक्रम उद्घाटन हुने जानकारीले छिमेकी देश चीन सशंकित भएर नेपालका प्रधानमन्त्रीलाई गम्भीर चासो राखेपछि सम्मेलनको मिति मार्च ११–१२ बनाइएको हो ।
सभामुख घर्तीले प्रदेश सरकारको आयोजना एवं व्यवस्थापनमा हुने भनिएको महत्वाकांक्षी अन्तर्राष्ट्रिय महत्वको कार्यक्रमको रणनीतिक महत्व र उपादेयताबारे सामान्यतया सम्पुर्ण नेपालीलाई र विशेषत लुम्बिनी प्रदेशबासीलाई प्रष्ट र स्पष्ट जानकारी हुन जरुरी रहेको सवाल पनि उठाएका छन् । सभामुख घर्तीले मुख्यमन्त्रीले चलाखीपूर्ण तरिकाले साढे ६ करोड वजेट विनियोजन गरेको यति ठूलो शिखर सम्मेलनमा यसको विषय वस्तु केवल बालबालिका र शान्ति मात्र किन राखियो ? यससंगै प्रदेशलाई आत्मनिर्भर बनाउन सकिने खालका पर्यटकीय महत्वको र औद्योगिक महत्वको विषय किन राखिएन भन्ने प्रश्न पनि तेर्साएका छन् ।
सभामुखले सम्मेलनको प्रमुख पाहुना को हो ? कसले उद्घाटन गर्ने हो ? नेपालका सम्माननीय ज्युहरुबाट वा विदेशी महामहिमबाट भन्ने प्रश्न पनि गरेका छन् । विश्वशान्तिको अग्रदुत गौतम बुद्धको जन्मभूमि नै महाशक्ति राष्ट्र अमेरिकाको रोजाई किन र कसरी भयो ? यसको सामरिक महत्व के कति हुन्छ ? कार्यक्रमको रणनीतिक महत्वबारे मुख्यमन्त्रीले आफ्नै प्रदेशका राजनीतिक दलका नेताहरु, बुध्दिजीवि, सामाजिक र आर्थिक अभियन्ताहरु र स्वयं प्रदेशसभाका माननीय सदस्यलाई कत्तिको महत्व बोध गराउनु भएको छ भन्ने प्रश्न पनि गरेका छन् । यस्तै लोरेट्स एण्ड लिडर्स कार्यक्रमको रणनीतिक र सामरिक महत्वबारे मुख्यान्त्रीले सदनमा औपचारिक जानकारी दिनु भएको छ कि छैन ? यदि यी विषयहरु छुटेको अनुभूति हुन्छ भने बेलैमा सुझबुझ पुर्ण कदम चाल्नुहोला भन्ने सुझव समेत सभामुखले दिएका छन् ।
सभामुखले कार्यक्रमको पारदर्शिता र मितव्ययिता हुनुपर्ने सवाल पनि उठाएका छन् । राज्यको सार्वजनिक सम्पत्ती लगानी गर्दा ध्यान दिनु पर्ने विषयहरु जवाफदेहिता, पारदर्शिता, सामरिकता, वैधानिकता र मितव्यिता हुन् भन्ने सभामुखले मुख्यमन्त्रीलाई सचेत गराएका छन् ।
सभामुखले जस्तै माओवादी केन्द्र संसदीय दलका प्रमुख सचेतक इन्द्रजित चौधरी, नेकपा एमालेका प्रमुख सचेतक तुल्सी चौधरीले पनि यो सम्मेलनबारे मुख्यमन्त्रीले प्रदेशसभालाई गुमराहमा राखेको भन्दै असन्तुष्टी जनाएका छन् । यो विषयमा भोलि बस्ने प्रदेश सभामा मुख्यमन्त्रीसंग स्पष्ट जवाफ मागिने उनीहरुले बताएका छन् ।