ट्रेंडिंग:

>> मानव कल्याण समाज दाङको आयोजना  ज्ञान  विज्ञान महायज्ञको आय व्यय सार्वजनिक  >> वेष्टर्न रुपन्देही सुपर लिग च्याम्पियन >> उप सम्पादक खनाललाई उत्कृष्ठ सहकारी पत्रकारिता पुरस्कार प्रदान >> स्थानीय तहमा पुग्दै हुलाक कार्यालय, खुम्चिदै सेवा >> लखन कपमा सम्पूर्ण युवा क्लब विजयी >> अन्ततः गायिका एलिना चौहानले गरिन सबन्धबिच्छेद >> भूमि सम्बन्धीबाहेक अन्य ५ अध्यादेशको पक्षमा मतदान गर्न सकिने जसपा नेपालको निर्णय >> पर्सामा भारतीय नागरिकको हत्या आशंका >> लगातार ५ दिनसम्म घटेको शेयर बजारमा आज हरियाली >> स्थानीय तहका कर्मचारीले कर्णाली सरकारलाई दिए चार दिनको अल्टिमेटम >> अमेरिकामा विमान दुर्घटनामा वृद्धि, स्कट्सडेलमा दुई विमान ठोकिए >> संसद बैठक १५ मिनेटका लागि स्थगित >> सेवाग्राही विदेश गएपछि बागलुङमा १५ हजार आठ सय ३८ राष्ट्रिय परिचयपत्र थन्किए >> ५५ किलो गाँजा, १३ किलो अफिम, १ लाख बढी रुपैयाँ बरामद >> जसपा नेपालले भुमी सबन्धी अध्यादेशको बिपक्षमा मतदान गर्ने >> निर्देशक एट्लीले सलमान खानसँग ५०० करोडको फिल्म बनाउँदै >> दाङमा खाना पकाउने क्रममा जलेर एक महिलाको मृत्यु >> रुकुम पश्चिममा जनयुद्ध दिवस मनाउन सार्वजनिक विदा >> बुधबार रानीमहलमा अन्तर-प्रदेश बैठक >> लखन कपमा द एक्स विजयी >> अमेरिकामा फेरी ठोक्किए दुइ बिमान, १० दिनमा अमेरिकामा चौथों बिमान दुर्घटना >> सुन तोलाको ६ सय रूपैयाँले बढयो >> सामाजिक सञ्जाल विधेयक फिर्ता लिन सुमना श्रेष्ठको माग >> सडक दुर्घटनाका कारण र समाधानका उपाय >> विश्व सुरक्षित इन्टरनेट दिवस,प्रविधिको दुरुपयोगले बढाउँदै विकृति >> विद्युतको तार सर्ट हुँदा आगलागी, लाखौंको क्षति >> दाताले हात झिक्दा थलामा सशक्तिकरण कार्यक्रम >> बिपद प्राधिकरणको सिईयो नियुक्तिमा बिज्ञतालाई ध्यान दिन सरोकारवालाको जोड >> प्रतिनिधिसभा बैठक बस्दै, के-के छन् कार्यसूची ? >> माओवादी घटकहरूबीच एकता हुँदै : कृष्णबहादुर महरा >> ३ प्रदेशका उच्च पहाडी तथा हिमाली क्षेत्रमा हिमपातको सम्भावना >> लुम्बिनी च्याम्पियनसिप फुटबलमा एसएसएफएको विजयी शुरुवात >> छविलाल बन्जाडे जोसीलाई  पुर्पक्षका लागि थुनामा पठाउने आदेश  >> अवरुद्ध घोराही तुलसीपुर सडक खुल्यो >> यौन तथा प्रजनन स्वास्थ्य अधिकारका लागि सञ्चारकर्मी कार्यशाला >> मिडिया काउन्सिल विधेयक राष्ट्रिय सभाबाट पारित >> थ्री बाई थ्री एनबिसी बास्केटबल सुरु >> स्वर्गिय रबि गौतमको स्मृतिमा रक्तदान >> राजनीतिक थिचोमिचोका आधारमा एआईजीलाई राजीनामा गर्न लगाइयोः रास्वपा सांसद श्रेष्ठ >> भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीले अमेरिकी सामानमा भन्सार महसुल घटाउने तयारी  >> प्रधानमन्त्री ओली संविधान खारेज गर्ने पक्षमा रहेको प्रचण्डको आरोप >> अख्तियारको ३४ औं स्थापना दिवसमा मुख्यमन्त्री आचार्य : भ्रष्टाचार अन्त्यका लागि शून्य सहनशीलताको नीति >> भ्रष्टाचारलाई छानविनको दायरामा ल्याउनुपर्नेमा राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलको जोड >> मकवानपुरमा ग्यास बुलेट दुर्घटना, सडक एकतर्फी सञ्चालन >> सुनको भाउ तोलामा एक हजार चार सय रुपैयाँ बढ्यो >> भ्रष्टाचारको चक्रब्यूह! >> कपिलवस्तुमा नक्कली सीआईडी बनेर ठगी गर्ने दुईजना पक्राउ >> स्पेनिस ला लिगामा रियल र एटलेटिकोको बराबरी, बार्सिलोनाले घटायो अंक दूरी >> दुर्घटना न्युनिकरणको लागि टिप्पर चालकलाई सचेतना >> ओभरटेक गर्दा मोटरसाइकल छिर्‍यो ट्रकभित्र. एकको मृत्यु

नगदे बाली बन्दै बस्याल दम्पत्तीको अलैंची खेती

२६ चैत्र २०८०, सोमबार
२६ चैत्र २०८०, सोमबार

पाल्पा, २६ चैत ।

तानसेन नगरका दमकडाका टोप बहादुर बस्याललाई सानो अलौचीको बिरुवा रोपेर यतिका फल देला भन्ने कल्पना नै थिएन । २०६८ सालमा आफ्नै घरमा डेरा गरी बसेका खोटाङका कृषि विषय अध्ययन गर्ने विद्यार्थीले ल्याइदिएको अलैचीको सानो बिरुवाबाट आज उनकै घर अगाडि अलैचीको वगानै भएको छ ।

अलैचीबाट राम्रो आम्दानी हुन लागेपछि उनी यतिखेर निकै खुसी छन् । सानो कच्ची इट्टाले बनाएको र जस्ता पाताले छाएको घर र घर नजिकै खहरे खोलोको किनारामा रातो माटोमा लगाइएको एउटा विरुवाबाट अहिले झांगिएर १ सय ५० वटा विरुवा भएको छ ।

फुर्सदको समयलाई अलौचीको वगानमा बिताउने टोपराज बस्यालकी श्रीमती कल्पना भन्छिन्, “भौगोलिक भुबनोटका हिसावले समथर भूभागमा भएको वगानका विषयमा अध्ययन तथा अवलोकन गर्न आउनेहरुको संख्या पनि बढ्दै गएको छ ।” प्राविधिक ज्ञान र सिप विना प्रयोगात्मक अध्ययन गर्दै गरिएको खेती नै आफ्नो लागि नगदे वाली भएको बस्याल दम्पत्ती बताउँछन् ।

रातो माटोमा प्रयाप्त सिचाई सुविधामा हुर्किएको गाँजमा लाग्ने गरेको दाना उनका लागि कहाँ कसरी बिक्री गर्ने भन्ने ज्ञान पनि थिएन । लगाइएको १ वर्षमा विरुवा बोट भयो । त्यसैबाट आज यो अवस्थामा आयो ।

मदनपोखरा पोलिटेक्निकल कलेजमा अध्यन गरेका खोटाङका विद्यार्थी गणेश राईले आफ्नो घरबाट ल्याएको बिरुवा ५ दिनपछि लगाउँदा पनि यो विरुवाले यति धेरै होला र यति धेरै आम्दानी आउला भन्ने त कल्पना पनि थिएन । यसरी व्यावसायिक रुपमा अलैची खेती गर्नेहरु पछिल्लो समयमा उनी मात्र कृषक हुन् । “जव फैलिन लाग्यो हामीले त्यसलाई माटोले माथिबाट पुरिदियौं । कसरी अलैचीको खेती गर्ने भन्ने थाहा नै थिएन । यसरी माटोले माथिबाट पुरीदिंदा दाना धेरै लाग्दो रहेछ । यो सबै काम गर्दै जादा अनुभवहरु बढदै पनि गयो । माटोले यसरी पुरीदिदा दाना मात्र होइन बिरुवा समेत पनि उम्रिदै गएको छ”–कल्पना भन्छिन् ।

मसला बाली कुनै समय माथागढी गाउँपालिकाको ओलेशमा व्यावसायिक खेती गरिएको भएपनि आजभोलि कथा जस्तै भएको स्थानीयहरु बताउँछन् । पछिल्लो समयमा भैरवस्थानका कृषकहरुले यो खेतीको थालनी गरे पनि संरक्षण र व्यवस्थापन हुन नसक्दा नाम मात्रको खेती भएको स्थानीय भवानी पोखरेल बताउँछन् । भौगोलिक भूबनोटका हिसावले अलैची खेतीका लागि राम्रो भनिए पनि यसको खेतीको थालनी नभएको कृषि ज्ञान केन्द्रका प्राविधिकहरु बताउँछन् । कुनै समयमा भैरवस्थानमा यसको खेती गरिएको र पछि सेतो गवारोले यसलाई नष्ट गरेको थियो । सामान्य औषधि तथा विषादीको प्रयोगले पछि रोकथाम त भयो तर कृषकहरुले राम्रोसंग ख्याल नगर्दा मुसाको लागि आहारा मात्र भएको स्थानीय तेज बहादुर पोखरेल बताउँछन् ।

कृषकहरुको लागि आम्दानीको वलियो ढोका खुल्ने यो खेतीका विषयमा जिल्लाका कृषकहरु अनभिज्ञ नै भएको कारण यसको खेती बिस्तार हुन नसकेको कृषकहरु बताउँछन् । उत्पादित बस्तु कहाँ, कतिमा बिक्री हुन्छ भन्ने ज्ञान नभएका कारण यसको खेतिको संभावना भएको ठाउँमा पनि खेती नभएको स्थानीय तहका प्राविधिकहरु बताउँछन् । अलैची एक मसलाजन्य बस्तु हो यसमा रोग तथा किरा लागेको खण्डमा कसरी रोग पहिचान गर्ने र विरुवा जोगाउने भन्ने विषयमा क्षमता भएका प्राविधिक नै नभएको यस खेतीको विस्तार हुन नसकेको कृषि ज्ञान केन्द्रका प्राविधिकहरु बताउँछन् ।

उच्च पहाडी क्षेत्र त्यसमाथि उत्तर फर्किएको जमिन र चिस्यान भएको जमिनलाई अलैचीको लागि उत्तम ठानिने प्राविधिकहरु बताउँछन् ।

प्राविधिक हिसावले उत्तम मानिने जमिन बाहेक फरक ठाउँ, फरक भुगोलमा व्यावसायिक खेति गरेका बस्याल दम्पत्तीले यस वर्ष प्रति केजी १ हजार २ सय रुपैयाँका दरले बिक्री गरेर नगद हात परेपछि आफुलाई थप उर्जा मिलेको टोपराज बताउँछन् । हाम्रो भुगोलमा पनि यसको राम्रो खेति हुँदो रहेछ एकबाट तथा गांज बाट १ केजी सम्म फल्दो रहेछ । यसको खेति र उत्पादित बस्तुको बजारीकरणको लागि समस्या नै हुँदो रहेनछ । वाली उत्पादित बस्तु धेरै भए व्यापारीहरु घरघरै आउँदा रहेछन् । अन्य वाली भन्दा अलैची खेती सजिलो भएको बस्याल बताउँछन् ।

प्राविधिकहरुले पहाडी तथा चिस्यान प्रकृतिको जमिनमा यसको खेती हुन्छ भने पनि, फरक भुवनोटमा पनि यसको खेती गर्न सकिन्छ भन्ने उनीले आफुलाई उदाहरणीय रुपमा प्रस्तुत गरेका छन् । यसवर्ष ५० केजी बिक्री गरेको र आउँदो वर्ष १० केजी बिक्री गर्ने लक्ष्य राखेको उनी बताउँछन् । खाली र चिस्यान भएको ठाउँमा खेती गरिएमा यसले उत्पादनमा सफलता दिंदो रहेछ । यसलाई मुख्य नगदे वालीका रुपमा अपनाउन सकिने उनीहरु बताउँछन् ।

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?