खोज

महाकाली नदी तरेर भारतीय बाटो प्रयोग गर्दै वैदेशिक रोजगारीमा जान लागेका युवक जयसिंह धामी महाकाली नदीमा बेपत्ता भएको दुःखद समाचार सार्वजनिक भएको पनि दुई बर्ष भएको छ । भारततर्फको सीमा सुरक्षामा खटिएका अधिकारीले महाकाली नदीमा रहेको तुइन काटिदिएका कारण जयसिंह धामी महाकालीको भंगालोमा बेपत्ता भए । उनको शव समेत परिवारजनले पाउन सकेनन् । नेपाल सरकारले उक्त घटनामा भारतसंग कुनै ठोस प्रतिवाद गर्न सकेन । नेपाल सरकारले यो घटनालाई सामसुम बनाउन धामी परिवारलाई १० लाख क्षतिपूर्तिको घोषणा गर्यो । सुदूर पहाडी जिल्लाका युवाहरूको प्रतिनिधिपात्र थिए जयसिंह धामी । जयसिंह जस्तै सुनौलो जीवनको सपना बोकेर मुगलान पस्ने युवाहरूको कमी छैन । बरू, झनै बढेको छ । प्रसंग हो– भारत र चीन दुबै देशले पछिल्लो सार्वजनिक नक्सामार्फत नेपालमाथि गिद्धे दृृष्टि लगाउनु । भारतले दक्षिणबाट र चीनले उत्तरी सिमाको प्रयोग गर्दै नेपालमाथि भूगोलमा पनि पकड जमाउने दुष्प्रयास गरिरहेका छन । बदलामा हामी कति निरिह छौं, नेपाल सरकार चुप छ । केही बोल्न सक्दैन् । जयसिंह धामी देखिएका पात्र हुन, उनीजस्तै नेपाली युवा कति महाकालीमा हेलिएका छन, सरकारसंग हेक्का छ ? जयसिंह महाकालीमा बेपत्ता भएको दुई बर्ष भएको छ । उनको परिवारले न्याय पाएका छैनन् । सरकार अव छिटो जयसिंहको अवस्था सार्वजनिक गर । उनलाई न्याय देउ ।

नेपाल र भारतबीचमा खुला सिमाना छ । तर, सीमाहरूको सुक्ष्म अवलोकन गर्ने हो भने यहाँ खुलाजस्तो देखिने तर नियन्त्रित अर्थात् कतै अर्धखुला र कतै पूर्णरूपमा नियन्त्रित सिमानाका अभ्यासहरू देखिन्छन् । एकातिर रोटीबेटीको सम्बन्धका कुरा भइरहेका छन भने अर्कोतिर जयसिंह जस्ता युवाले अकालमा ज्यान गुमाउनु पर्ने बाध्यता छ । केपी ओली नेतृत्वको सरकारले देशभर रहेका तुईन विस्थापन गर्ने निर्णय गरेर काम अघि बढाएको थियो । तर, बीचमा ओली सरकार बहिर्गमनमा परेपछि त्यो योजनालाई तुहाइयो । जयसिंहको नियति अरू युवाहरूले भोग्नुपर्ने थिएन भन्ने विश्वास र बुझाई हो । महाकाली नदीमै तैरिनुपर्ने विकल्प महाकाली वारिपारी बसोवास गर्नेहरूको दिनचर्या भएको वर्षौं भएको छ । दक्षिणतर्फ नेपालको तराईबाट सीमापारमा महाकालीमा जस्तो सकस नदेखिए पनि दुई देशले आवतजावत गर्न पाइने स्थानको संख्या तोक्ने प्रावधानमा सहमति गरेको अवस्था छ । यही कारणले दुई सरकारले तोकेको भन्दा अन्य स्थानबाट सीमा पार गर्नेले कहिले नेपालका तर्फबाट त कहिले भारतका तर्फबाट त्यहाँ भेटिने सुरक्षाकर्मीको असहज व्यवहार भोग्न परिरहेको देखिन्छ । आखिर नेपाली जनताले भारतको दुव्र्यवहार कहिलेसम्म भोग्ने ? अव चुप लागेर बस्ने अवस्था छैन । आफ्ना नागरिकमाथि यतिधेरै अत्याचार हुँदापनि सरकार चुप छ । अर्को बिडम्वना के छ भने नेपाल सरकारले जयसिंह धामीको बेपत्ता प्रकरणलाई हत्या भन्न सकेको छैन् । अझैपनि समय छ– जयसिंह धामीको न्यायको पक्षमा वकालत गरौं । महाकालीको तुईन काट्ने भारतीय सुरक्षाकर्मीमाथि कारवाही होस् । अव कुनैपनि नेपालीले जयसिंह धामीको नियती भोग्न नपरोस् ।