खोज

पाल्पा, २६ वैशाख ।

विगत केही वर्षका तुलनामा यस वर्ष गहुँको उत्पादनमा वृद्धि भएको छ । सिंचाइको असुविधा हुने क्रम बढेसँगै चैतमा धान लगाउने जमिनमा समेत गहुँको खेती मात्र होइन आवासको लागि घरै निर्माण भएका छन् । पहिलेको तुलनामा पछिल्ला वर्षहरुमा गहुँ खेतीको उत्पादनसंगै क्षेत्रफल पनि बढ्दै गएको छ ।

अन्य खेतीको तुलनामा गहँुको खेती सजिलो, भित्र्याउने बेलामा यान्त्रिकरणको प्रयोग बढ्न लागेपछि कृषकले हिउँदे धानको विकल्पमा गहँु खेती गर्न थालेका छन् ।

जिल्लाको तेस्रो बालीका रुपमा स्थापित गहुँको लागि धानको तुलनामा कम सिंचाईले खेतीगर्न सकिने भएका कारण माडी फाँट अर्गली, रामपुर, पुर्वखोला, सर्देवा जस्ता फाँटको विकल्पमा गहुँको खेती गरेका छन् ।

उत्पादन र उत्पादकत्व शक्ति वृद्धिका लागि स्थानीय सरकारले समेत उन्नत जातको बिउ अनुदानमा वितरण गर्न लागेपछि कृषकहरुमा थप आकर्षण बढेको छ । कृषि ज्ञान केन्द्रका प्रमुख अरवृन्द त्रिपाठी भन्छन्–“सबै कृषकबिच उन्नत जातको बिउ पुग्न सकेको छैन । त्यसैले स्थानीय जातको बिउ पनि प्रयोग गरेका छन् ।” विशेष गरी यहाँका फाँटमा उन्नत जातको बिउ र बारीमा स्थानीय जातको बिउ लगाउने प्रचलन कायमै छ । फाँटहरुमा वाणगंगा, खुमलशक्ति, भेरीगंगा, भृकुटी जस्ता उन्नत जातको बिउको प्रयोग बढेको छ ।

बारीमा गहँु लगाउने प्रचलन पुरानो हो । खेतमा लगाउन लागेको धेरै समय भएको छैन । पछिल्लो समयमा गाउँमा मानव बस्ती पातलिंदै जाँदा बारीमा गहुँ लगाउँदा बँदेल, बाँदर, दुम्सीबाट जोगाउनै कठिन भएकाले बारीमा गहँ उत्पादन घट्दो र खेतमा बढ्दो भएको कृषकहरु बताउँछन् । कृषि ज्ञान केन्द्रको अनुसार गतवर्षका तुलनामा यस वर्ष ५० हेक्टर क्षेत्रफलमा खेती बढेको छ र यस वर्ष ५ हजार ७ सय ६५ हेक्टर क्षेत्रफलमा खेती भएको र उत्पादन १६ हजार ५ सय ४० मेट्रिक टन उत्पादन भयो । गहुँको उत्पादकत्व क्षमता प्रति हेक्टर २. ८५ मेट्रिक टन भएको प्रमुख त्रिपाठीले बताए ।

प्रविधि भित्रिनु अगाडि खेती भरीमा दुखको खेती भन्ने प्रचलन थियो । प्रविधि तथा यान्त्रिकरणको विकास भएपछि सहज भएको पुर्वखोलाकी कृषक कल्पना खनाल बताउँछिन् । लगाउन पनि सजिलो दैनिक पानी लगाउन नपर्ने, बिउ छरेपछि भित्र्याउँदा सम्म एक दुई पटक पानी लगाए पुग्ने, काट्न र चुट्नको लागि घर घर मेसिन छन् । यो खेतीबाट कहिल्यै पनि नोक्सान बेहोर्न नपर्ने भएकाले यसपटक आफूले ८ रोपनी क्षेत्रफलबाट राम्रो आम्दानी लिन सफल भएको उनी बताउँछिन् ।

सामान्य रुपमा मल, सिचाई कम र गोडमेल गर्न पनि नपर्ने भएका कारण यस खेतीको विस्तार हुने क्रम बढेको कृषकहरु बताउँछन् ।