खोज

चन्द्रौटा(कपिलवस्तु), ४ कात्तिक ।

माटोसँगै रमाउने मुनीराम कोहारलाई चाडपर्वको चटारो लागेको छ । विगत तीन पुस्तादेखि पेशा अंगाल्दै आएका उनलाई दियो, गमला, भुर्की, पाला, घण्टी, हाँडी र खपरी लगायत माटोबाट निर्मित सामग्री बनाउन अहिले चटारो लाग्ने गरेको छ ।

कपिलवस्तुको शिवराज नगरपालिका–११, समेरी घर भएका कोहार उमेरले उनी ६८ बर्षका छन् । पुर्खाैली सीप सिकेर उनी सोही पेशालाई नै मुख्य रुपमा अगाडि सारेका छन् ।

पुर्खाले गरेको भन्दा उनले व्यावसायिक ढंगले पेशालाई तीव्रता दिएको पाइन्छ । प्लाष्टिक, स्टिल तथा फलाम लगायतका वस्तुले माटोका हस्तकला सामग्री विस्थापित हुँदै आएको थियो । तर पछिल्लो समय माटोले बनेका हाँडी, दियो, गाग्री जस्ता सामग्री लोपोन्मुख भएपनि पछिल्लो समय आकर्षण बढको छ ।

पछिल्लो पुस्ताले अत्याधुनिक प्रविधिको प्रयोगले हस्तकला सामग्री लोप हुँदै गएपनि अहिले युवाको आकर्षक बढेकाले बजारमा यसको माग बढेको छ । युवा पुस्ताले माटाको भाँडामा पकाएको तरकारी अत्याधिक रुचाउन थालेको स्थानीय कमल पोख्रेलको भनाई छ ।

चाडपर्व नजिकिएसँगै विशेषगरी झिलिमिलिको पर्व दिपावलीलाई लक्षित गरी दियो, भुड्की र गमला लगायतको हस्तकला सामग्री बनाउन कोहारलाई भ्याइनभ्याई भएको छ । आफूले सिकेको सीप युवा पिँढीमा हस्तान्तरण गर्न नसक्दा लोप भएको कोहार बताउँछन् । मुख्य पेशाको रुपमा हस्तकलालाई अगाडि सारेका बताउँदै फुर्सदको समय खेतीपातीलाई दिने गरेको जानकारी दिए ।

उनले भने–“यही पेशाले हामीलाई जीवन दिएको छ, पुख्र्यौली पेशा हो, पछिल्लो समय सरकारी पक्षबाट बजारीकरण लगायतको व्यवस्थापन भए अझै सहज हुने थियो ।”

नजिकै रहेको चन्द्रौटामा प्रत्येक बुधबार लाग्ने हाटबजारमा बिक्रीको लागि जाने गरेको उनले बताए । कच्चा सामग्री भएकोले बजारसम्म लैजाँदा क्षति व्यहोर्नुपरेको जनाउँदै घरपरिवार नै यही पेशाले आत्मनिर्भर रहेको मुनिरामको भनाइ छ ।

चाडवाड, पुजापाठ भएको बेला घरमै पुगी आवश्यक सामग्री लैजाने गरेको बताउँदै घरमा उनलाई मात्र यो सीप भएकोले भाँडाकुडा बनाउन परिवारले समेत सघाउने गरेको जनाए । घरपरिवारसँग बसेर लामो समयदेखि माटोसँग रमाउँदै आएका कोहारले मनग्ये आम्दानी हुने गरेको बताए । भाँडो बनाउने माटो टाढाबाट ल्याउनुपर्ने बाध्यता रहेको जनाउँदै स्थानीय स्तरमा काठ नपाइने भएकोले उनले चिन्ता व्यक्त गरे । बनाइएको सामग्री पकाउन काठ नै चाहिने भएकाले खरिद गर्दा महँगो पर्ने गरे कोहारको भनाई छ ।