© २०२३
सुर्खेत, १९ कात्तिक ।
भुकम्पले घर चर्किएपछि जाजरकोट भेरी नगरपालिकाका गणेश खत्री घरभित्र छिर्न डराउँछन् ।
उनी भुकम्प गएयता भत्किएको घरको अगाडि पट्टिको सडक छेउँमा सुतेर रात बिताए । भएको सामान जति घरमै पुरिएको छ । सामान निकाल्न जान उनलाई डर लाग्छ । शुक्रबार राति भुइँचालो जाँदा उनको घरको आधा भाग पूर्ण रूपमा क्षति भएको छ तर, उनी सुतेको कोठा भने भत्किएन ।
‘मेरो कोठामा भएको सामान निकाल्न जानपनि डर छ, मान्छे चढ्ने बित्तिकै भत्किएला जस्तो गरी चर्किएको छ,’ उनले भने, ‘सडक र चौरमै भएपनि सुतेर रात बितायौ ।’
भेरी नगरपालिका–३ कै जगत विकको सात जनाको परिवार पनि शनिबार सडक छेउँमै रात बिताए । घरभित्र गए फेरि घर भत्किएर मरिन्छ भन्ने मानसिकतामा छन् यो परिवार ।
उक्त गाउँका सुशिला खत्रीको छ जनाको परिवारले पनि सडक छेउँमै शनिबारदेखि रात बिताउँदै आएको छ ।
उनीहरू जस्तै जाजरकोट र रूकुम पश्चिमका भूकम्प प्रभावितहरू आफ्ना चर्किएका घरहरू भन्दा बाहिर सडक छेउँ र खुल्ला चौरमा रात बिताउँदै आएका छन् ।
भुकम्पले अधिकांश घर भत्किएका कारण यहाँका स्थानीय घर भन्नेबित्तिकै डराउने गरेको बारेकोट गाउँपालिकाका अध्यक्ष विरबहादुर गिरीले बताए । ‘घर भन्नेबित्तिकै सुरक्षित स्थान हो तर, यहाँ त्रासको वातावरण छ’ उनी भन्छन्, ‘सुरक्षित हुन मानिसहरु घरमा आउँछन् तर, घर देखेरै नागरिकहरु भाग्छन् ।’
भुकम्पको मुख्य केन्द्रविन्दु रहेको बारेकोट गाउँपालिकाका अधिकांश घरहरुमा क्षति भएको गाउँपालिकाका अध्यक्ष गिरीले बताए । ‘यहाँका शत प्रतिशत घरहरुमा नै क्षति पुगेको छ । धेरैजसो घरहरु ढलेका छन् केही भएका घरहरु समेत बस्न मिल्ने अवस्थामा छैनन्’ उनी भन्छन्, ‘यहाँ सबैभन्दा मुख्य समस्या भनेको पुननिर्माणको रहेको छ, सरोकारवाला सबै निकाय पुननिर्माणको लागि अघि बढ्न आवश्यक रहेको छ ।’ यस पालिकामा मात्र एक हजार परिवार विस्थापित रहेको उनले बताए । अहिले मुख्य समस्या भनेको विस्थापित परिवारलाई सुरक्षित कसरी राख्ने भन्ने रहेको गिरीले बताए । उनले राहत एकद्वार प्रणालीमार्फत आउनुपर्ने बताउँछन् ।
शुक्रबार मध्यराति ११ः४७ बजे गएको भूकम्पले जाजरकोटको बारेकोट गाउँपालिकाका अधिकांश घरहरू क्षत विक्षत छन् । मध्यरातमा ६.४ म्याग्नेच्युटको शक्तिशाली भूकम्पले बारेकोट–१ लाई केन्द्रबिन्दु बनाए पनि त्यहाँ कुनै मानवीय क्षति भने भएन । दिनभर जसोतसो बसे पनि साँझ पर्दै गएपछि भूकम्प प्रभावितहरू हतास देखिएको अध्यक्ष गिरी बताउँछन् । ‘अवस्था अत्यन्त भयानक बनेको छ, मानिसहरू बारीका पाटामा र रूखका फेदमा आश्रय लिएर बसेका छन्,’ अध्यक्ष गिरीले भने । चिसो बढेका कारण भूकम्प प्रभावितहरूको व्यवस्थापनमा कठिनाइ भइरहेको उनले बताए । प्राप्त राहतहरु व्यवस्थापन भइरहेको उनले जनाए ।
मध्यरातमा आएको भूकम्पमा परी जाजरकोटका १०५ जनाले ज्यान गुमाएका छन् भने रूकुम पश्चिममा ५२ जनाको मृत्यु भएको छ । भूकम्पका कारण दुई जिल्लाका हजारौं नागरिक सडकमा आश्रय लिन बाध्य छन् । भुकम्पमा परी डेढ सय बढी नागरिक घाइते भएका छन् ।