© २०२३
बुटवल, १३ भदौ ।
आधुनिकता र पश्चिमा शैलीको अनुसरण गर्दै अगाडि बढिरहेको हाम्रो समाजमा बैदिक जनै र शास्त्रीय धागो बेचेर पनि लाखौं कमाउन सकिन्छ भन्ने उदाहरण बनेका छन् बुटवलका बुद्धिप्रसाद शर्मा । बैदिक जनै, रक्षाबन्धन, लाखबत्ती, अनन्त डोरो लगायतका सामग्री उत्पादन गरेर नेपाल र बिदेशमा समेत बजार प्रवद्र्धन गर्न सफल शर्माले वार्षिक ३० देखि ४० लाखसम्म आम्दानी गर्ने गरेका छन् ।
वि.सं. २०५७ सालदेखि बैदिक जनै र शास्त्रीय धागो आदि उत्पादन गर्न थालेका बुटवलका बुद्धिप्रसाद शर्मालाई अहिले बजारमा पवित्र जनै र रक्षाबन्धनको माग धान्न हम्मे हम्मे परेको छ । बैदिक जनै, शास्त्रीय धागो, रक्षाबन्धन, लाखबत्ती, अनन्त डोरो उत्पादन गरी देश विदेशमा बिक्री वितरण गर्दै आएका शर्माले वार्षिक ४० लाखसम्म आम्दानी हुने गरेको बताए । वार्षिक करिब १ करोडको जनै धागोको कारोबार हुने पश्चिम नेपालमा ८० प्रतिशत बजार भाग राधा जनै धागो उत्पादनले ओगट्न सफल भएको शर्माको भनाई छ । बिगतमा भारतबाट आयात हुने करोडौं रुपैयाँको जनै धागोलाई बिस्थापित गरी नेपाली जनै धागो उत्पादनमा आत्मनिर्भर बन्ने उद्देश्यका साथ बुटवल ४ स्थित राममन्दिर लाईनमा राधा धागो उद्योग स्थापना गरिएको दावी शर्माको छ ।
कुल ३० लाख रुपैयाँको लगानीमा शुरु भएको सो जनै धागो उद्योगमा प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष गरी हाल करिब ३०० जनाले रोजगारी पाएका छन् । घरमै बसेर काम गर्न सकिने, स्वदेशमै पवित्र जनै धागो उत्पादन हुने र रोजगारीको अवसर समेत सिर्जना हुने भएकोले यसप्रकारका उद्योग ब्यवसायलाई सरकारले पनि प्रवद्र्धन गर्नुपर्ने माग शर्माको छ । शर्मा भन्छन्—‘बिगतमा वर्षेनी करोडौं रुपैयाँको जनै, रक्षाबन्धन लगायतका धागोजन्य सामग्रीहरु भारतबाट आयात हुने गरेकोमा हाल बुटवलमा उत्पादित बैदिक जनै तथा पवित्र धागोहरु नेपालका अधिकांश स्थानमा पुगेका छन् । स्वदेशमै विधिवत बैदिक एवं शास्त्रीय जनै उत्पादन हुन थालेपछि एकातर्फ वर्षेनी भारत जाने करोडौं रुपैयाँ नेपालमै रोकिएको छ भने यसरी बनाइएको जनै तथा रक्षाबन्धन मिसावट रहित र पवित्र पनि हुन्छ ।’
शर्माका अनुसार नेपालमै उत्पादन गरेर पुर्व मेचीदेखि पश्चिम महाकालीसम्म जनै, रक्षाबन्धन, लक्षबत्ती र अन्य पवित्र धागोहरु आपुर्ती गर्ने गरिएको छ । सो उद्योगले जनै उत्पादनमा आत्मनिर्भर बनाउनुका साथै भारतीय जनैको आयात कम गर्न ठूलो सहयोग गरेको स्थानीय जनै धागो व्यापारी नुरप्रसाद पाण्डे वताउँछन् । पाण्डे भन्छन्—‘पहिले जनै तथा रक्षाबन्धन लगायतका पुजा सामग्रीका रुपमा प्रयोग हुने धागोहरु भारतबाट आउने गर्दथ्यो । अहिले झण्डै ८० देखि ९० प्रतिशत बजार नेपाली उत्पादनले नै धानेको छ ।’ जनै, सप्तऋषिलाई तर्पण दिई प्रत्येक डोरामा हुने नौ सराका तन्तुदेवताहरु र शिखामा ब्रह्मा, विष्णु, महेश्वर र जगत्जननीको पूजा गरी गायत्री मन्त्रद्वारा मन्त्रित गरिने शास्त्रीय र वैदिक जनैका सम्पादनकर्ता समेत रहेका शर्माले बताए । पछिल्लो समय नक्कली जनैको बिगबिगीले बजारमा असर परेको भन्दै बुटवल, भैरहवा, पाल्पा, गुल्मी, अर्धाखाँची लगायत नेपालका विभिन्न भागमा आफ्नो उद्योगले बैदिक उत्पादन पठाउने गरेको अर्का ब्यवसायी झङ्कार पाण्डे बताउँछन् ।
हाल पुर्व मेचीदेखि पश्चिम महाकालीसम्म मात्र नभै भारत, बंगलादेश, अमेरिका, जर्मन लगायतका देशमा समेत राधा जनैधागो उद्योगमा उत्पादित सामग्रीहरु पुग्ने गरेको पाण्डेको भनाई छ । भारतबाट नेपालमा आयात हुने जनैधागो लगायतका पुजा सामग्रीहरु समेत उत्पादन गरी नेपाललाई बैदिक जनै, शास्त्रीय रक्षाबन्धन, लक्ष्यबत्ती लगायतका विभिन्न पुजा सामग्रीमा समेत आत्मनिर्भर बनाउने लक्ष रहेको पाण्डे बताउँछन् ।