खोज

नेपाल आयल निगमले सोमबार रातीदेखि लागू हुनेगरि पेट्रोलियम पदार्थमा भारी वृद्धि गरेपछि नेपाल आयल निगमको चर्को आलोचना भइरहेको छ । पेट्रोलियमको मूल्य घटाउँदा एक दुई रुपैयाँ घटाउने तर बढाउँदा एकै पटक पाँच रुपैयाँ भन्दा बढी बढाउने आयल निगमको बर्षौदेखिको रोग यसपटक पनि दोहोरिएको छ । त्यसमाथि अहिले किसानहरू धमाधम रोपाईमा व्यस्त भइरहेको बेला भएको मूल्यबृद्धिले किसानको लागत बढ्ने भएको छ । अहिले ट्रयाक्टरको जोताईले आकास छुन लागेको छ । पालिकाहरूले जोताईको मूल्य निर्धारण गरेपनि ट्रयाक्टर व्यवसायीले घटेको मूल्यमा जोताई गर्न मानेका छैनन । जसको प्रत्यक्ष असर किसानमाथि परिरहेको बेला आयल निगमले गरेको मूल्यबृद्धिले किसानहरू थप मारमा पर्ने निश्चित छ ।

निगमले भाउ बढाउने वित्तिकै ट्रयाक्टर व्यवसायीलाई मूल्य बढाउन प्रोत्साहन मिलेको छ । के निहुँ पाउँ कनिका बुकाउँ भनेजस्तै निगमले मूल्य घटाउँदा नघटाउने तर बढाएको समाचार सार्वजनिक नहुँदै भाउ बढाउने ट्रयाक्टर व्यवसायीले किसानमाथि चर्को मूल्य लादेका छन् । किसान चारैतिरबाट चेपुवामा परेका छन् । चाहे त्यो आयल निगमले उपभोक्ताको ढाड सेकेर होस वा व्यवसायीले खेत जोतेको मूल्य बढाएर होस् । आयल निगमले जस्तो समयमा मूल्य बढाएको छ, त्यसले किसानको लागत बढाउने निश्चित छ । तर, विडम्वना उत्पादनको लागत भने बढ्न सक्दैन । तसर्थ किसानलाई रोपाईको यो समयमा राहत दिने हो भने तत्काल पेट्रोलियम मूल्यमा समायोजन गर्नुपर्दछ ।

आयल निगमले आईओसीलाई ऋण चुक्ता गर्ने नाममा विगतदेखि नै पेट्रोलियमको मूल्य बढाउँदै आएको छ । तर, अहिले आईओसीलाई कुनैपनि बक्यौता तिर्न बाँकी छैन । आयल निगमले पछिल्लोपटक मूल्य वृद्धि भएर आएकोले मूल्य बढाउनुपरेको धारणा सार्वजनिक गरेको छ । तर, समय र परिस्थिति अनुसार एकदुई दिन ढिलो चाँडो मूल्य घटाउन बढाउन सकिन्छ । मूल्यवृद्धि यस्तो बेला भएको छ– जुन बेला किसान रोपाईमा ब्यस्त छन । किसानलाई सिंचाईका लागि सवैभन्दा धेरै पेट्रोलियम पदार्थको आवश्यकता छ । यसअघि पनि आयल निगमले पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य समायोजनमा उपभोक्तालाई पटकपटक झुक्याउँदै आएको छ । सरकारी स्वामित्वको निगमले नै उचित व्यवसायिक अभ्यास नगरेपछि आम उपभोक्ताले सरकारबाट के अपेक्षा गर्ने ? त्यसो त नेपाली जनताले समेत सार्वजनिक चासोको बिषयमा आवाज नउठाउँदा आयल निगमको एकाधिकार छ । निगमले जे गरेपनि छुट छ ।

पहिले विद्यार्र्थीहरूले आवाज उठाएर परम्परा धानीरहेका थिए तर अहिले विद्यार्थीहरूको आन्दोलन दबिएको छ । सार्वजनिक महत्वका सवालमा विद्यार्थीले खेल्दै आएको भूमिका गौण भएको छ । इरान र इजरायल युद्धका कारण तेलको मूल्य बढेको भनिएपनि अहिले युद्धविराम भैसकेको छ । तेलको आपूर्ति सहज भैसकेको छ । तेल उत्पादन गर्ने संस्था ओपेकले समेत मूल्य घटाउन सुरु गरिसकेको छ । बिडम्वना नेपालमा हतार हतार मूल्य बढाउने चलखेल हुन्छ । आयल निगमले नाफा थोरै राखेर पनि उपभोक्तालाई धेरै राहत दिन सक्छ । खासगरी उपभोक्ताले समेत यो बिषयमा चासो लिनुपर्ने आवश्यकता छ ।

असारको रोपाई चलिरहेको बेला किसानलाई थप भार थोपर्ने गरि आयल निगमले गरेको मूल्यवृद्धि कुनैपनि अवस्थामा स्वीकार्य छैन । भारतबाट पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य बढेर आएको अवस्था पनि छैन । त्यसकारण मूल्य बढाउने आयल निगमको एकलौटी निर्णयको विरोध गर्नैपर्दछ । निगमले स्वचालित मूल्य प्रणाली लागू गरिएको तर्क गरेको छ । तर, भारतबाट एक रूपैयाँ बढेर आउँदा यहाँ पाँच रूपैयाँ किन बढाईन्छ ? रहस्यमय छ । गत बर्ष पनि आयल निगमले रोपाईकै बेला मूल्य बढाएको किसानले विर्सिएका छैनन् । अतः सरकारले यो बिषयमा सोच्नु जरुरी छ । आयल निगममा धेरै सुधारको खाँचो छ । चुहावट नियन्त्रण गर्ने हो भने पनि मूल्य बढाउनु नपर्ने अवस्था छ । अतः यो विषयमा सरकारको ध्यानाकर्षण होस् ।