खोज

सैनामैना, ६ भदौ ।

पुर्व–पश्चिम राजमार्गको किनारैकिनार बसोबास गर्ने सैनामैनाका स्थानीयलाई पछिल्ला वर्षहरूमा सास्ती दिने प्रमुख समस्या फोहोर बनेको छ । नगरको ९ नम्बर वडास्थित पिपलडाँडामा ७ वर्षदेखि अनियन्त्रित रूपमा फोहोर थुपारिँदै आएको छ, जसले दैनिक जीवनलाई असहज र असुरक्षित बनाइदिएको छ ।

सैनामैना नगरपालिका–५ बुद्धनगरमा नगर कार्यालय भए पनि त्यसको पश्चिमतर्फ सालझण्डी पुग्नुअघि पर्ने पिपलडाँडा नै फोहोर डम्पिङ साइट बनेको छ । तर त्यही ठाउँ वरपरका बस्तीका बासिन्दाले अब प्रतिरोधमा उत्रिएका छन् । उनीहरूको भनाइ छ, “नगरपालिकाले सरसफाइ गर्नु त परै जाओस्, उल्टै हामीलाई दुर्गन्ध र रोग फैलाउने फोहोर उपहार दिन थालेको छ ।”

पिपलडाँडास्थित बस्तीमा बस्ने कृष्ण पाण्डे र हिमलाल अर्याल भन्छन्, “१०–१५ मिटर टाढा घरमा बस्दा पनि फोहोरको गन्धले नाक बन्द हुन्छ । झिंगा भन्किन्छ, गर्मीमा झनै सहनै नसकिने हुन्छ ।”

पार्क नजिकै फोहोर थुपारिँदा पूर्व–पश्चिम राजमार्ग प्रयोग गर्ने हजारौं यात्रु पनि दुर्गन्धले हैरान हुने गरेका छन् । स्थानीयको गुनासो छ, “घर अगाडि ल्याएर नगरपालिकाले फोहोर पाल्छ, त्यसको गन्धले एकछिन पनि घरमा बस्न सकिन्न । हामी कहाँ गएर बस्ने ?”

स्थानीय बासिन्दाले पटकपटक गाडी फिर्ता गरेका छन् । उनीहरूको चेतावनी छ– “अब बल प्रयोग गरेर फोहोर ल्याइए, गाडी नै जलाइदिन्छौं ।”

फोहोर थुपार्ने क्रममा कुहिने–नकुहिने, प्लास्टिकदेखि सडेगलेका सिनो समेत मिसाइएपछि वातावरण प्रदूषित भएको छ । कुकुरले फोहोर छ्यापछ्याप गर्दा झन् अवस्था बिग्रिन्छ । स्थानीयहरू हैजा, झाडापखाला जस्ता महामारी फैलिने डरमा छन् ।

नगरपालिकाले दिनमा तीन पटक फिनायल छर्किने, फोहोरलाई माटो र गिट्टीले छोप्ने जस्ता काम गर्ने दाबी गरे पनि स्थानीयले त्यो व्यवहारमा कहिल्यै नगरेको आरोप लगाएका छन् ।

फोहोर व्यवस्थापनको समस्यामा तत्काल चासो नदिइ, जनप्रतिनिधिहरू चाडपर्वमा मात्र सक्रिय भएको भन्दै स्थानीय आक्रोशित छन् । “तिज कार्यक्रममा अतिथि बन्न समय छ, तर फोहोरले सताउँदा कानमा तेल हालेर बस्छन्,” उनीहरूको आरोप छ ।

नगर प्रमुख फणीन्द्र प्रसाद शर्माले पिपलडाँडाको तत्कालीन व्यवस्थापन उपभोक्ता समूहमार्फत गरिएको तर दीर्घकालीन समाधानका लागि सैनामैना–१० एकलापहाडमा फोहोर व्यवस्थापन केन्द्र बनाउन लागिएको बताए । तर त्यो केवल सैनामैनाको मात्रै नभई कञ्चन, गैडहवा लगायतका स्थानको पनि साझा फोहोर व्यवस्थापन स्थल भएकाले निर्माणमा ढिलाइ भएको उनको भनाइ छ ।

नगर उप–प्रमुख बिना रानाले भने फोहोर बोक्ने गाडी फिर्ता गरिएको जानकारी नभएको स्वीकार गर्दै, “दीर्घकालीन फोहोर व्यवस्थापन छिटै थाल्छौं, स्थानीयलाई कुनै मर्का नपर्ने व्यवस्था मिलाइन्छ,” आश्वासन दिइन् ।

तर स्थानीयको माग भने स्पष्ट छ – “हाम्रो बस्तीभित्र, राजमार्ग छेउमा, वातावरण र स्वास्थ्यमा प्रतिकूल असर पार्ने गरी अब कुनै हालतमा फोहोर फाल्न दिइने छैन ।”