© २०२३
गुल्मी, वैशाख १३ । गुल्मी जिल्ला अदालतमा चालु आर्थिक वर्षको चैत मसान्तसम्म २७९ वटा सम्बन्धविच्छेदका मुद्धा दर्ता भए । त्यी मध्ये पुरुष वादी भएर ३५ मुद्धा दर्ता भएकोमा १३ मुद्धा फर्छयौट भए भने २२ मुद्धा बाँकी रहेका छन् । यस्तै महिला वादी रहेका २४४ मुद्धाहरु मध्ये १७४ फर्छयौट भए भने ७० मुद्धा बाँकी रहेको अदालतका सूचना अधिकारी कमल पन्थीले जानकारी दिए ।
अदालतमा दर्ता भएका सम्बन्ध विच्छेदका मुद्धाहरु मध्ये २० प्रतिशतले उमेर नपुग्दै बिवाह गर्ने,बच्चा जन्माउने र उमेर पुगेपछि अर्थात २० वर्ष उमेर पुगेपछि सम्बन्ध विच्छेद गर्नका लागि अदालतमा आउने गरेको पन्थीले बताए । कलिलै उमेरमा बिवाह गर्ने र बच्चा जन्माउने उमेर पुगेपछि अदालतमा सम्बन्ध विच्छेद गर्नका लागि आउने गरेको उनको भनाइ छ । अदालतमा आएका सम्वन्ध विच्छेदका २० प्रतिशत मुद्धामा १४ वर्ष उमेरकै हाराहारीमा बिवाह गरेकोसमेत पाइएको छ ।
यस्तै २० वर्षदेखी ३० वर्ष उमेर समूहका ६५ प्रतिशत सम्वन्ध विच्छेदका मुद्धाहरु अदालतमा दर्ता हुने गरेका छन् । बाँकी १५ प्रतिशत अन्य उमेरसमूहका रहने गरेको अदालतले जनाएको छ । कानूनले २० वर्ष उमेर नपुगी बिवाह गर्न बन्देज लगाए पनि समाजमा अझै उमेर नपुगी बिवाह गर्ने प्रचलन कायमै रहेको छ । जसका लागि स्थानीय सरकार र अन्य सरोकारवालाहरुले सचेतनाका कार्यक्रमहरु गर्नु पर्ने देखिन्छ । गुल्मी जिल्ला अदालत र स्थानीय तहले पनि सचेतनाका केही कार्यक्रमहरु गर्दै आए पनि त्यसको प्रभावकारीता त्यती देखिएको पाइदैन् ।
पुरुषले पनि माग्न थाले सम्बन्ध विच्छेद
गत आर्थिक वर्षमा ६५ जना पुरुषले श्रीमतीसंग सम्बन्ध विच्छेद गरी पाउँ भनि मुद्धा दर्ता गराएका थिए । पन्थीका अनुसार गत आर्थिक वर्षमा अदालतमा ३८३ सम्बन्ध विच्छेदका मुद्धा दर्ता भएकोमा पुरुष वादी भएका ६५ र महिला वादी भएका ३१८ मुद्धा दर्ता भएका थिए ।
आर्थिक वर्ष २०७९।०८० मा ७३ जना पुरुषले श्रीमतीसंग सम्बन्ध विच्छेद गरी पाउँ भनि मुद्धा दर्ता गराएका थिए । सम्बन्ध विच्छेद सम्बन्धी परेको कुल ३८२ थान मुद्धाहरु मध्ये ७३ जना पुरुषले श्रीमतीसंग सम्बन्ध विच्छेद गरी पाउँ भनि मुद्धा दर्ता गराएका थिए ।
मुलुकी देवानी संहिता २०७४ अनुसार पुरुषले पनि सोझै अदालतमा गई सम्बन्ध विच्छेद गरी पाँउ भनि मुद्धा दर्ता गर्न सक्ने भएपछि पुरुषले पनि सम्बन्ध विच्छेदका मुद्धा दर्ता गराएको पन्थीले बताए ।
बिशेष गरी श्रीमान बैदेशिक रोजगारीमा रहँदा श्रीमतीले आर्थिक हिनामिना गर्ने, आन्तरिक झैझगडा र परपुरुषसंगको सम्बन्धका कारण पुरुषले सम्बन्ध विच्छेदका मुद्धा दर्ता गर्ने गरेको उनको भनाइ छ । महिलाहरुले पुरुषसंग सम्बन्ध विच्छेदका मुद्धा दर्ता गर्नुका कारणहरुमा घरेलु हिंसा , कुटपिटलगायतका कारणहरु रहने गरेको अदालतले जनाएको छ ।