खोज

बुटवल,२८ पुस ।
नवलपरासीको बर्दघाट नगरपालिका वडा नम्बर–१३ महेशपुर लेबरा गाउँमा रहेका करुणा कोईराला र विमल कोईरालाले घरमा नै खानको लागि च्याउ उत्पादन गर्दै आएका छन् । गाउँमा बोतलमा आएको एक डब्ब च्याउ उनिहरूले घरकै कुनामा चिसो ठाउँमा उमरेर घरमा उपभोग गर्दै आएका थिए ।
एक दिन छिमेकी मनोज कुमार कार्कीले सल्लाह दिए–‘यसलाई व्यवसायीक रूपमा अगाडी बढाउनुहोस्, राम्रो हुन्छ ।’ केही बर्ष देखि घरमा नै उत्पादन भएको राम्रै फल्दै आएको च्याउलाई व्यवसायीकरण गर्नुपर्दछ भन्ने कुरामा कोईराला दम्पत्ती मनासीव देखिए । अनि सुरुवात भयो च्याउ उद्यमीको यात्रा

स्थानीय हाम्रो सुपर बचत तथा ऋण सहकारी संस्था बाट १ लाख रूपैयाँ कर्जा लिएर सुरुवात गरेको उनको फार्मले अहिले व्यवसायीकरण गर्दै आगाडी बढेको छ ।

आफ्नो घरको जग्गा केही जग्गा भाडामा लिएर कोईराला दम्पत्तीले ‘ताजा च्याउ उद्योग’ फार्म स्थाना गरेर अहिले व्यवसायीक सफलता समेत प्राप्त गरिरहेका छन् । बर्दघाट नगरपालिकामा रहेकोहाम्रो सुपर बहुउदेश्यी सहकारी संस्था मार्फत १ लाख रूपैयाँ कर्जा सुरुवातमा उनिहरूले लिएका थिए । त्यसबाट उद्यमीको बाटो सुरुवात भएको हो ।
फार्मको पूर्णकालिन व्यवस्थापन, रेखदेख विक्रि वितरण सबै काम श्रीमान् बिमल कोईरालाले गर्दै आएका छन् भने पेशाले शिक्षण गर्दै आएका करुण उनको घरमा संगै फार्मको पनि सहयात्री हुन । वि.स. २०७२ सालमा उनिहरूे स्थापना गरेको च्याउ फार्म अहिले उद्योगको रूप लिईसकेको छ । २ वटा मात्रै टनेल बनाएर त्यहाँ परामा कन्ये च्याउ उत्पादन गरेर विक्रि गर्दै आएका कोईराला दम्पतीले ४०० वटा बल्भ राखेर फार्म सुरुवात गरेका थिए ।
फार्म सुरुवात गर्दा विभिन्न सामाजिक सञ्जालमा आउने युट्युव भिडियो हेरेर व्यवसायीक उत्पादनमामा आगाडी बढेका थिए ।
फार्म मा अहिले ४ वटा टनेलमा ९०० वटा बल्भ छन् । जहाँ नियमित रूपमा च्याउ उत्पादन भैरहेको छन् । फार्ममा ३ वटा टनेल आफ्नै जग्गामा छ भने एउटा भाडामा लिएर सञ्चालन गरिरहेका छन् । पराल किनेर कन्ये च्याउ उत्पादन गर्दैै आएका उनिहरूले बास, पराल, खर, कालो प्लाष्टिक को जोहो गरेर च्याउ उत्पादन गर्दै आएका छन् । फार्मका सञ्चालक करुणा काईराला भन्छिन्–‘दैनिक ६०/७० किलो भन्दा बढि उत्पादन हुँदै आएको थियो, अहिले चिसोको कारण केही कम भएको छ ।’ अहिले दैनिक २ झोला रहेका छन् ।
महिनामा सिजनको बेला मासिक १० क्वीन्टल भन्दा बढि उत्पादन गर्दै आएका छन् । एक पटक नर्सरीमा बल्भ राखेपछि २०–२२ दिनमा स सानो च्याउ निस्कनछ भने एउटा बल्भबाट ४–५ पटक सम्म उत्पदान हुदै आएको छ । ३ महिना सम्म च्याउले निरन्तर उत्पादन दिदै आएको छ । महिनामा च्याउ फार्मबाट १ लाख ५० हजार रूपैयाँ सम्म आम्दानी हुदै आएको छ । फार्मबाट किसानहरूले होलसेल मुल्यमा २०० देखि १ सय ५० रूपैयाँ प्रति किलोमा दिदै आएका छन् । उनि भन्छन्–‘दिनमा ५ देखि ७ हजार रूपैयाँ सम्मको च्याउ विक्रि गर्दै आएका छौ ।’
उत्पादन भएको च्याउ बजारमा, होलसेल, विवाह पार्टी, पुजा आजामा समेत च्याउ विक्रि वितरण गर्दै आएको छ । गाउँमा खानाको लागि बोतलमा आएको बीऊ खाँदा स्वादीलो र उत्पादन राम्रो भएपछि व्यवसायीक खेतीमा लागिएको उनको तर्क छ ।
फार्मले मासिक १ लाख ५० हजार रूपैयाँ आम्दानी गर्दैै आएका छन् । च्याउ खेतीको लागि हाल सम्म कुनै पनि तालिम पनि नलिएको उनिहरूले व्यवसायीक उत्पादनको लागि बल्भ राख्दा, पराल काट्दा, बीउ लगाउँदा दैनिक ४ देखि ५ जना लाई रोजगारी दिदै आएका छन् । नर्सरी तयार भएपछि विक्रि वितरण तथा बजारीकरणको लागि आफै व्यवस्थापन गर्दैै आएका छन् ।
ताजा च्याउ उद्योग सञ्चालन गरेका विनोद कोईराला र करुणा कोईराला दम्पत्तीको उद्यम यात्रा रोचक छ । स्थानीय हाम्रो सुपर बचत तथा ऋण सहकारी संस्था बाट १ लाख रूपैयाँ कर्जा लिएर सुरुवात गरेको उनको फार्मले अहिले व्यवसायीकरण गर्दै आगाडी बढेको छ । वि.स.२०७५ साल मंसिर ११ गते फार्म स्थापना गरेका काईराला दम्पत्तीको च्याउ उद्यमको लागि हाल सहकारीले ३ लाख लगानी गरेको छ ।