© २०२३
भैरहवा, २६ बैशाख । रूपन्देहीले एक भद्र शैक्षिक तथा प्राज्ञिक ब्यक्ति बालकृष्ण भट्टराईलाई गुमाएको छ । भैरहवाका जिउँदो इतिहास समेत रहेका भट्टराईले भैरहवाको शिक्षा, भाषा, साहित्यको विकासमा अतुलनीय योगदान गरेको पाउन सकिन्छ । वरिष्ठ साहित्यकार तथा शिक्षा विदकारूपमा परिचित बालकृष्ण भट्टराईको बैशाख २५ गते बिहान ०८ः०८ बजेको समयमा काठमाडौं अस्पतालमा उपचारका क्रममा ८१ वर्षको उमेरमा निधन भएको परिवारले जनाएको छ ।
२००१ साल कार्तिक १७ गते पाल्पामा पिता पण्डित रामप्रसाद भट्टराई र माता हरिकला भट्टराईको कोखबाट जन्मीनुभएका भट्टराई भैरहवाका स्थायी बासिन्दा हुन् । भट्टराईका १ श्रीमती, ४ छोरा र १ छोरी रहेका छन् ।
भाषा साहित्यको क्षेत्रमा, कृतिको समीक्षा र भूमिकाको लागि पर्यायवाची ब्यक्तिकोरूपमा परिचित भट्टराईको निधनले सिंगो रूपन्देही शोकमा रहेको बिभिन्न संघ संस्थाका ब्यक्तिहरूले बताएका छन् । प्रश्रीत प्रतिष्ठान नेपालका केन्द्रीय अध्यक्ष तथा भैरहवा बहुमुखी पूर्व क्याम्पस प्रमुख डाक्टर कपिल लामिछानेले एक साहित्यिको अभिभावक गुमाउँदा शिक्षा र साहित्य जगतलाई अपूरणीय क्षति पुगेको बताए । “उहाँ पहिले भैरहवा बहुमुखी क्याम्पसको क्याम्पस प्रमुखकोरूपमा १६ वर्षसम्म हुनुहुन्थ्यो । सिद्धार्थ साहित्य परिषदको अध्यक्ष भएपछि साहित्य क्षेत्रमा बढी चिनिन थाल्नुभएको थियो । उहाँ साहित्य सिर्जना, समीक्षा, भूमिका लेखनमा क्रियाशील हुनुहुन्थ्यो । यस क्षेत्रमा लब्ध प्रतिष्ठित ब्यक्तिको निधनबाट अपूरणीय क्षति भएको छ । साहित्य संसारले शालीन अभिभावक गुमाएको छ,” लामिछानेले भने ।
शहीद स्मृति पुस्तकालयका अध्यक्ष रुद्र ज्ञवालीले बालकृष्ण भट्टराईको निधनले भैरहवाको शैक्षिक, साहित्यिक, बौद्धिक र प्राज्ञिक क्षेत्रमा एक किसिमको शुन्यता आउने बताए । उनको निधनले अपूरणीय क्षति भएको छ । शालीन, भद्र, समन्वयकारी भूमिका गर्ने, सबै बर्गलाई समेटेर काम गर्ने गर्नुहुन्थ्यो । भैरहवाबासीका लागि सबैको आदरणीय ब्यक्तित्व हुनुहुन्थ्यो ज्ञवालीले भने ।
सिद्धार्थ साहित्य परिषदका अध्यक्ष डिल्लीराज भट्टराईले क्रियाशील र अत्यन्तै प्रतिभावान ब्यक्ति बालकृष्ण भट्टराईको निधनले नेपाली साहित्य र भाषा जगतलाई क्षति भएको बताएका छन । भट्टराई भन्छन “साहित्य सीर्जनामा पर्याप्त क्षमता थियो । उत्कृष्ट छन्द कविता लेख्नुहुन्थ्यो । लेखन प्रशस्त भएरपनि प्रकाशन कम भए । प्रतिभालाई साधनामा लगाउन सकेको भए महाकाब्य समेत आउन सक्थ्यो ।”
भट्टराई भन्छन, सदैव उहाँ सरल स्वभावको ब्यक्ति हुनुहुन्थ्यो । अरूलाई उत्प्रेरीत गर्ने उहाँ उत्प्रेरणाको स्रोत हुनुहुन्थ्यो । सङ्ग्रहलाई प्रकाशन गर्ने तिब्र इच्छा हुँदा उहाँका सपना अधुरै रहे । अत्यन्तै मिलनसार, साधना गर्ने, मृदुभाषि आँखामा राखेरपनि नबिजाउने ब्यक्ति हुनुहुन्थ्यो ।
सिर्जनशील साहित्यिक समाज (सिसास)का अध्यक्ष कमल पोख्रेल बालकृष्ण भट्टराई सबैको आदरणीय, प्रीय ब्यक्ती भएको बताउँछन् । “सबैभन्दा बढी उहाँमा शालीनता, बौद्धिकता बढी थियो उहाँले सबैप्रति समभाव राख्ने, सबैका प्रेरणाका स्रोत, लाखौँ विद्यार्थीका आँखाका ताराको निधनले समग्र रूपन्देहीलाई क्षति पुगेको छ” पोख्रेलले भने ।
बालकृष्ण भट्टराई उच्च माध्यमिक शिक्षा परिषदको सदस्य सचिव, भैरहवा बहुमुखी क्याम्पसका पूर्व क्याम्पस प्रमुख (१६ वर्ष सम्म), सिद्धार्थ साहित्य परिषदको पूर्व अध्यक्ष तथा सल्लाहकार,रूपन्देही क्याम्पसको सञ्चालक समितिको उपाध्यक्ष, प्रश्रित प्रतिष्ठान नेपालको सल्लाहकार, सिर्जनशील साहित्यिक समाज (सिसास) को संस्थापक सल्लाहकार लगायत संघ संस्थामा आबद्ध रहेका थिए । भट्टराईका नीतिका कुरा, प्रस्थान गर्नुअंघि, समीक्षा वलि कृति प्रकाशन भएका छन् ।