© २०२३
चन्द्रौटा (कपिलवस्तु), ९ पुस ।
व्यापारीक केन्द्र रहेको चन्द्रौटा बजारदेखि करिब ५ किलोमिटर उत्तरमा रहेको छ सरस्वती आधारभूत विद्यालय । यो कपिलवस्तुको शिवराज नगरपालिका वडा नम्बर–१, शिवपुरमा अवस्थित छ । घना जंगलसँग सटेको हरियाली मनोरम दृश्यसँगै शान्त स्थानमा २०४७ सालमा स्थापना भएको उक्त विद्यालय जहाँ विगतका वर्षभन्दा यतिबेला निकै परिवर्तन भएको देखिन्छ । बाहिरबाट हेर्दा जो कसैको मन नछोला भन्न सकिन्न । विद्यालयतिर हे¥यो कि भित्ताले भन्छ ः ‘अभिभावक ज्यू नमस्कार कता हिँडनुभयो कुन्नी ? एकपटक विद्यालय प्रवेश गरी छोराछोरीको पढाई बारे छलफल गरौँ कि ?’
“प्रविधिमैत्री गुणस्तरीय निःशुल्क शिक्षा आजको आवश्यकता” भन्ने मूल नाराका साथ त्यही विद्यालय जहाँ यतिबेला नगरस्तरीय शैक्षिक सामग्रीको प्रदर्शन गरिएको छ । विद्यार्थीहरुका कलालाई जोड्दै शैक्षिक सामग्रीमा बालबालिकाहरुका अन्तर्निहित सीप, क्षमता र प्रतिभा उजागर गर्न तथा विद्यालयको शैक्षिक गुणस्तरमा सुधार ल्याउनुका साथै विद्यालय विद्यालयबीचको सिकाई आदानप्रदानमा टेवा पुर्याउने छ । नेपालको झण्डा विद्यालयको पर्खालमा रङरोगन, सरस्वती माताको मूर्ति स्थापनासँगै विद्यालयको प्राङ्गणमा टायल, खानेपानी, शौचालय, फूलका बगैचा र करेसाबारीले चिटिक्क पारिएको सुन्दर दृश्यले आम नागरिकको आकर्षणको केन्द्रबिन्दु बन्ने गर्दछ ।
शिवराज नगरपालिका वडा नम्बर–१ वडा कार्यालयको समन्वयमा र स्ट्रोम फाउण्डेसन, किडार्क नेपालको प्राविधिक सहयोगमा आइतबार आयोजना गरिएको विद्यालयले जनाएको छ । शिवराज नगरपालिकाका १० विद्यालयका विद्यार्थीहरुको सहभागिता थियो । विशेषगरी प्रदर्शनीमा विद्यार्थीहरुले उत्पादन गरेका हस्तकला सामग्री देखिन्थ्यो । आविष्कारका सामग्री टोप, स्टिमर, मानवचित्र, सौर्यमण्डल मेरीस्कोप, रकेट, माटोका भाँडा सरस्वतीको मूर्ति, ढकिया, डोको, घर लगायतका वस्तु विभिन्न विद्यालयका विद्यार्थीहरुले प्रदर्शन गरेको विद्यालयका प्रअ सिताराम चौधरीले जानकारी दिए ।
विद्यार्थीहरुको कला, क्षमता र प्रतिभा उजार गर्न शिवराज नगरपालिकामै पहिलोपटक यो कार्यक्रम गरिएको उनको भनाई छ । विगत एक दशक बढी पत्रकारिता गरेका उनी यतिबेला पूर्णरुपमा शिक्षण पेशलाई मुख्य पेशको रुपमा अगाडि बढाएका छन् । त्यति मात्रै नभएर प्रअ चौधरी समाजमा आमूल परिवर्तन खोज्ने एक उर्जावान योद्धाको भूमिमा लागेको समेत रहेको स्थानीय प्रकाश थारु बताउँछन् ।
शिवराज नगरपालिका ५ घर भएका चौधरी सामान्य परिवारमा हुर्केका थिए । २०६६ असार १८ गतेदेखि आंशिक शिक्षण पेश अंगालेका २०७५ चैत २९ गते उनी स्थायी रुपमा आबद्ध भए । त्यहाँबाट उनको यात्रा सरस्वती आधारभूतमै अध्यापन गराउँदै आएका छन् । यतिबेला प्रअ चौधरीको विद्यालय शिवराज नगरपालिकाकै उत्कृष्ट छ । शैक्षिक सामग्री प्रदशर््ानीतर्फ सरस्वती आधारभूत विद्यालय शिवपुर प्रथम भएको छ । त्यस्तै सिद्धार्थ आधारभूत विद्यालय दोस्रो, जनता आधारभूत विद्यालय मदरहवा तेस्रो र आधारभूत विद्यालय मदवाले सान्त्वना स्थान हासिल गरेका छन् । यस्तै हस्त लेख्न प्रतियोगितामा छात्रातर्फ दुर्गेश नन्दनी आवि थुनिया अनिता यादव प्रथम भएकी छन् । सरस्वती आधारभूत विद्यालय शिवपुरकी अनिता टोमटा दोस्रो र जनता आवि मदरहवाकी दिपिसा चौधरी तेस्रो भएकी छन् ।
यसैबीच लुम्बिनी प्रदेश सभा सदस्य अर्जुन कुमार केसीले प्रदर्शनी कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्दै विद्यार्थीहरुको अन्र्तनिहित क्षमतालाई प्रस्फुटन गर्न सहज भएको बताए । विद्यार्थीहरुको पहिलो पाठशाला भनेको अभिभावक हुन् । त्यसैले शिक्षक भन्दा उनीहरुको जिम्मेवारी रहेको उनको भनाई छ । निरन्तर प्रयासपछि ज्ञानको अविष्कार भएको भन्दै अविष्कारका कुरामा लाग्न आवश्यक रहेको केसीले जिकिर गरे । शिवराज नगरपालिकाका मेयर अजय थापाले निःशुल्क शिक्षालाई निरन्तरता दिँदै गुणस्तरीय शिक्षा प्रवाह तथा बालबालिका विद्यालयसँग जोड्ने कार्यलाई प्राथमिकता दिने जनाए ।
उपप्रमुख शिवकुमारी थारुले पालिकामै नौलो कार्यको सुरुवात भएको प्रशंसा गर्दै शैक्षिक सामग्री प्रदर्शनी मार्फत विद्यार्थीको क्षमता अभिवृद्धिमा जोड दिने उनले दावी गरिन् । त्यस्तै विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष जगत बहादुर जिसीले सुनेर भन्दा प्रयोगमा र देखेर व्यवहारमा लागू भएमा प्रभावकारी हुने बताए । विद्यालय, विद्यार्थी र शिक्षकहरुको सम्बन्ध कायम गर्ने बताउँदै अरुले पनि यस्ता नौलो कार्य गर्न जरुरी रहेको जनाए । विद्यालयमा हाल २ सय ८८ जना विद्यार्थी, शिक्षक र कर्मचारी १० जना रहेको व्यवस्थापन समितिले जनाएको छ ।