खोज

बाँके, जेठ- शुक्रवार राजदरवार हत्याकाण्डको बाइस वर्ष पुरा भएको दिन । नेपालगन्जको ‘मुटु’ मानिने धम्वोझीचोक (राजा बिरेन्द्रको शालिक राखेपछि बिरेन्द्रचोक नामाकारण) मा एकाबिहानै प्रहरी ‘अलर्ट’ भइ पहरा दिइरहेका देखिन्थे । धम्वोझी यसै पनि व्यस्त चोक भएकाले प्रहरीको तैनाथी संधै भइरहन्छ ।

तर राजतन्त्रसंग जोडिएका दिनहरुमा भने शुक्रवारको जस्तै बिगतमा पनि बाक्लोरुपमा प्रहरीको तैनाथी हुने गरेको छ । यसरी धम्वोझीचोकमा ‘अलर्ट’ भएर प्रहरीले पहरा दिनुपर्नाको कारण लामो छ । २०५८ साल जेठ १९ गतेको दरवार हत्यकाण्डमा राजा बिरेन्द्र सहित राजपरिवारका सदस्यको निधन भयो । त्यसपछि राजा बनेका ज्ञानेन्द्रका बिरुद्धमा उठेको दोस्रो जनआन्दोलनको घानमा दिवंगत राजा बिरेन्द्रको शालिक पर्यो ।

आन्दोलनकारीले धम्वोझीचोकमा राखिएको बिरेन्द्रको शालिक भत्काइदिए । कमजोर अबस्थामा रहेका कारण त्यसबेला राजतन्त्र समर्थकहरुले बोल्न सकेनन् । गणतन्त्र आएको लामो समयपछि भने राप्रपा लगायत हिन्दुवादी संगठनले भत्काइएका राजाका शालिक पुर्नस्थापना गर्ने अभियान नै शुरु गर्दा सरकारले त्यसलाई रोक्ज खोज्यो । जसका कारण पटक–पटक भिडन्तको अवस्था सिर्जना भयो ।

गत पौष महिनामा पृथ्वीनारायाण शाहको जन्मजयन्तीका अवसरमा राप्रपा नेपाल आवद्ध युवाहरुले एकाबिहानै बिरेन्द्रको शालिक ठड्यान खोजे । ठुलो दलबल सहित आएको प्रहरीले शालिक राख्न दिएन । शालिक राख्न आएका युवासंग झडप हुँदा थुप्रै घाइते भए र धम्वोझीचोक रणभुमीमा परिणत भइदियो । राप्रपाका युवा नेता ऋषीराज देवकोटा भन्छन–‘बलजफ्ती इतिहास मेटाउन खोजियो । हामीले पुर्नस्थापना गरौं भन्दा बल प्रयोग गरिन्छ ।’ धम्वोझीचोकमा राजा बिरेन्द्रको शालिक पुर्नस्थापना हुनुपर्ने स्थानीयको आवाज दबाउन नहुने देवकोटाको भनाई छ । झडप लगत्तै धम्वोझीचोकको अवस्था बुझ्न उपमेयर कमरुद्धिन राई सहित पुगेका मेयर प्रशान्त बिष्टले छलफल र निकास बिना जर्बजस्ती शालिक राख्ने कामले शान्ति सुरक्षामा असर पुगेको बताएका थिए । एकपक्षिय तरिकाले काम गर्न नहुने उनको भनाई थियो ।

चोकका बिषयमा नत राप्रपाका नेता धवल शमसेर राणा मेयर हुँदा गम्भीरतापूर्वक छलफल भएको थियो नत अहिले नै । शालिक राख्ने र नराख्ने कुरालाई प्रतिष्ठाको बिषय बनाउन नेपालगन्जको शान्ति सुरक्षामै गम्भीर असर पुगेको स्थानीय बताउँछन् । धम्वोझीचोक मात्र होइन त्रिभुवनचोकमा पनि बिवाद छ । जनआन्दोलनमा शहिद भएका हरि अधिकारीको शालिक राख्नेसम्मको ठाउँ छैन ।