© २०२३
सल्यान -सल्यानको करिव १५ हेक्टर जमिनमा अलंैची खेती हुने गर्छ । तर गत वर्षभन्दा करिव आधा कम मुल्यमा अलैची विक्रि गर्नुपरेपछि यहाँका किसान निराश छन् । अलैंचीले बजार भाउ नपाएपछि किसान सस्तो मूल्यमै बिक्री गर्न बाध्य भएका हुन् । गत वर्ष एक हजार १०० रूपैयाँ प्रतिकिलोसम्म मूल्य पाएको अलैंची यस वर्ष मुस्कीलले प्रतिकिलो ५०० रूपैयाँमा विक्रि हुनेगरेको छ ।
कुमाख गाउँपालिका–६ गोलकपुरका किसान चन्द्र वलीले गत साल २४० किलो अलैची बिक्री गरेर दुई लाख ६५ हजार रुपैयाँ आम्दानी गरेका थिए । तर यस वर्ष बजार मूल्य नहुँदा एक लाख ५० हजार रूपैयाँमात्र आम्दानी भएको उनले बताए । उनले भने, ‘राम्रो मुल्य पाइन्छ की भनेर केही समय त कुरेर बसेँ । तर घरव्यवहार चलाउनु नै पर्याे, सस्तो मुल्यमा विक्रि गरेँ ।’ २०७२ सालदेखि व्यावसायिक अलैंची खेती गर्दै आएका वलीले आफूले उत्पादन गरेको २ सय ६९ किलो अलैंची ५६० का दरले बिक्री गर्न बाध्य भएको बताए ।
विगतमा व्यापारिहरु अलैंची खरिदका लागि किसानहरुको घरमै आउने गर्दथे । तर अहिले अलैंचीको मूल्य घटेसँगै व्यापारिहरु आउन छाडेका छन् । गत वर्षको अनुपातमा यस वर्ष अलैंची उत्पादन पनि कम भएको कृषक हरिराजसिंह राठौरले जानकारी दिए । उनले यस वर्ष अलैचीको प्रतिकिलो ७०० रूपैयाँ हात पारे । यस वर्ष उत्पादन र बजार मूल्य दुवै घटेको बताउँदै उनले कौडीको भाउमा अलैची बिक्री गर्नुपर्ने अवस्था आएको भन्दै दुःख व्यक्त गरे ।
पहाडी भूभागमा वर्षातमा बढी पानी पर्ने र हिउँदमा बढी तुषारो र खडेरी पर्ने गरेकाले पनि अलैंची खेती गर्ने किसानहरुको आम्दानी मौसम अनुसार घटबढ हुने गरेको अर्का कृषक हरिबहादुर बुढाथोकीले बताए । कृषि विकास कार्यालय सल्यानका अनुसार आर्थिक वर्ष ०७९÷८० मा जिल्लाभर १५ हेक्टर क्षेत्रफलमा १७ मेट्रिक टन अलैंची उत्पादन भएको थियो ।
खोल्सीको सुन पनि भनिने अलंैची विभिन्न जडिबुटि तथा मसलाको रुपमा पनि प्रयोग गरेको पाइन्छ । सामान्य गोडमेल र रेखदेख गरे पनि पुग्ने जस्ता कारणले किसानहरूको यसतर्फ आकर्षण बढेको पाइएपनि ह्वात्तै मुल्य घटेपछि यसवर्ष किसानहरु निराश भएका हुन् ।