खोज

बुटवल, ३१ बैशाख ।
पाल्पाको तिनाउ गाउँपालिका वडा नम्बर–३ पेन्डाका महिलाहरू दैनिक चुलो चौकामा मात्रै सिमित थियो । गत बैशाख महिनामा यत्तीकै दिनभर खाली रहेका ५ जना महिलाहरूलाई जम्मा गरेर एउटा समूह निर्माण भयो । डिभिजन वन कार्यालय पाल्पाको आर्थिक सहयोगमा महिलाहरूलाई आत्मनिर्भर बनाउने गरी कुटानी पिसानी मेसीन प्राप्त भयो ।
५ जना महिलाले १०/१० हजार रूपैयाँ जम्मा गरी सुरु गरे दोभान अर्गानिक मसला उद्योग । समूहका संयोजक सिता कुँवरका अनुसार गिता शर्मा, कृष्ण राना, सिता श्रेष्ठ, विजयलक्ष्मी श्रेष्ठले सुरुवातमा बीउपुँजीको रूपमा ५० हजार सम्म गरेका थिए । सोही बाट अहिले उद्योगको रूप लिएको छ ।

भुतखोला सामुदयिक वन उपभोक्ता समूह तिनाउ–३ पाल्पाका महिला उद्यमीहरूद्वारा सञ्चालित ‘दोभान अर्गानिक मसला उद्योग’ नाम दिएर घरेलु उद्योग उनीहरूले स्थापना गर्न सफल भएका हुन । बेसार उत्पादक समूहका संयोजक सिता कुँवरका अनुसार अन्य समयमा खाली बस्नु भन्दा वन बाट आएको सहयोगले समूह निर्माण गरी आम्दानी गर्दै आएको बताउँछन् । गत बैशाख महिनाबाट सुरुवात भएका यो उद्योग घरेलु उद्योग हो, जसबाट किसानले उत्पादन गरेको बेसार संकलन गरी प्रशोधन गरेर विक्रि वितरण गर्दै आएका छन् ।

गाउँमा बेसार उत्पादन भएपनि त्यसको धुलोको रूपमा बजारीकरण हुन नसकीरहेको अवस्थामा गाउँका महिला उद्यमीहरूले सुरुवात गरेको उद्योगले गाउँको कच्चा पदार्थ गाउँमा नै खपत भैरहेको साथै स्वरोजगार बन्ने बाटो समेत सुरुवात भएको तिनाउ गाउँपालिका वडा नम्बर ३ का जनप्रतिनिधि वडा सदस्य टंकनाथ बस्याल बताउँछन् । उनका अनुसार सामुदायिक वन, डिभिजन वन कार्यालयको सहयोगमा महिलाहरूलाई आत्मनिर्भर बनाउनको लागि यो अभियान सार्थक हुने अपेक्षा समेत व्यक्त गरिएको छ ।

बेसार समुहका संयोजक सिता कुँवरका अनुसार पहिलो चरणमा बेसाल लाई प्रथामिकतादिदै उत्पादन गरिएको छ भने निकट भविश्यमा अन्य उत्पादन पनि थपिदै जाने हो । वन बाट प्राप्त गरेको मेसीनबाट त्यहाँ कुटानी, पिसानीका लागि आउने अन्य उपभोक्ताको कुटानी, पिसानीको काम पनि गरिदै आएको छ । गेडागुडी, तेजपत्ता, चामलको पिठो, अन्य कुटानी पिसानीका काम समेत गरिदै आएको छ ।

अहिले दोभानअर्गानिक मसाल उद्योगमा उत्पादन भएको बेसार बुटवल, भैरहवा सहित पाल्पा तानेसन लगायतका स्थानमा जाने गरेको छ । अन्य केमीकल नमिसाईएको गाउँको बेसार खरिद गरी सोही बाट पिठो(धुलो) बनाएर उत्पादन गर्दै आएको कारण यसको माग समेत विस्तारै बढ्दै जाने अपेक्षा समेतव्याक्त गरिएको छ । अहिले उक्त उद्योग बाट उत्पादन भएको बेसार २०० ग्रामहको १ सय रूपैयाँ र १०० ग्रामको ६० रूपैयाँमा विक्रि भैरहेको छ ।

भुतखोला समुदायिक वन उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष दिल कुमार रोका अनुसार डिभिजन वन कर्यालयबाट ५० प्रतिशत अनुदानमा बेसार बनाउने मेसिन प्राप्त भएको र उक्त मेसीन ५ जना सामुदायीक वन उपभोक्ता समितिका सदस्य समेत रहेका महिला उद्यमीहरूलाई सञ्चालनको लागि प्रदान गरिएको जानकारी दिईन् । उनले डिभिजन वन कार्यालय पाप्पाबाट १ लाख ३५ हजार रूपैयाँ रकम अनुदानको रूपमा प्राप्त भएको र वनले त्यसमा ५० प्रतिशत रकम थप गरेर मसला उद्योग स्थापना गरिएको अध्यक्ष रोकाले जानकारीदिईन् । उनले भनिन्–‘ महिला उद्यमशिलताको लागि वनले एउटा प्रयासगरेको छ, अर्गानिक उत्पादन बजारीकरण हुँदा समुहलाई समेत फाईदा पुग्ने अपेक्षा हामीले लिएका छौं । ’ गाउँमा उत्पादन भएको बेसार(छोरा) लाई धुलो बनाएर उपभोग गर्दा यसबाट थप राम्रो हुने समेत उनको भनाई छ ।