खोज

बुटवल, २० मंसिर ।
परम्परागत माछापालन भन्दा ५ गुणा बढि उत्पादन हुने पंगास (बैखी) माछा को व्यवसायीकरणमा रूपन्देहीका किसान लागिपरेका छन् । जिल्लाको माछा गाउँमा रहेको सियारी र शुद्धोधन गाउँपालिकाका किसानहरूले यसको व्यवसायीकरणमा जोड दिएर लागेका छन् ।

सरकारले पनि पंगासको व्यवसायिक पालनमा किसानलाई आकर्षित गर्ने योजना बनाएको छ । प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकरण परियोजना, परियोजना कार्यान्वयन एकाई रूपन्देहीका प्रमुख बरिष्ठ कृषि अधिकृत नारायण काफ्लेका अनुसार कार्प जातको माछा भन्दा पंगास जातको माछाको उत्पादन ५ मेट्रिक टन भन्दा बढि प्रति हेक्टर रहेको पाइएको बताउँछन् । उनका अनुसार किसानलाई समेत व्यवसायिक पालनमा समेत सहज रूपमा यो माछा रहेको छ ।

खासगरी कम लागतमा बढि उत्पादन हुने, सबै प्रकृतिका उपभोक्ताले खान सक्ने, काँडा समेत कम हुने भएको कारण पनि किसानहरूले यसको व्यवसायीक उत्पादनमा समेत जोड दिएका छन् । परियोजनाले पंगास अर्थात् बैखी माछापालनलाई प्रबद्र्धन समेत गर्दै आएको प्रमुख काफ्लेले जानकारी दिए । कम लगानीमा र थोरै जग्गामा पनि पालन गर्न सकिने अनि सबै उमेर समूहका मानिसले रुचाउने भएकाले पनि यसको प्रवद्र्धनमा जोड दिइएको उनको भनाइ छ ।

पहिलो चरणमा सियारी र शुद्धोधन गाउँपालिकाका ६ जना किसानले ५ हेक्टर बढी जग्गामा पंगास माछापालन गरेका छन् । प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना रूपन्देहीले माछाको उत्पादन र उत्पादकत्वबारे अध्ययनपछि किसानलाई पंगस माछापालनमा प्रोत्साहन गरेको हो ।

परियोजनाले माछाका भुरामा ५० प्रतिशत अनुदान दिएर किसानहरूलाई पंगास माछापालनमा आकर्षित गराइरहेको छ । रूपन्देहीमा उत्पादित पंगास माछा सीमा क्षेत्रमा चोरीपैठारीबाट भित्रिने भारतीय पंगास माछा भन्दा स्वस्थ र गुणस्तर रहेको किसान र विज्ञको दाबी छ ।

रूपन्देहीमा गत वर्षबाट पंगास माछाको व्यवसायिक पालन शुरु गरिएको थियो । परम्परागतभन्दा पंगासको उत्पादन र उत्पादकत्व राम्रो छ । त्यसैले यसको क्षेत्रफल बढाउने योजनामा परियोजना लागिरहेको छ । रूपन्देहीमा पालिँदै आएको परम्परागत माछा प्रति हेक्टर ५ देखि ६ मेट्रिक टन मात्रै उत्पादन हुन्छ । तर पंगास भने त्यसको पाँच गुणा अर्थात् प्रति हेक्टर २५ मेट्रिक टनसम्म उत्पादन भएको परियोजनाको दाबी छ ।

छिटो हुर्किने, काँडा कम हुने र फ्रोजन समेत गर्न सकिने भएकाले यसले किसानलाई राम्रो मुनाफा दिने जनाइएको छ । यसैले रूपन्देहीमा मत्स्य सुपर जोन लागू भएका ८ वटा स्थानीय तहमा पंगास माछाको व्यवसायिककरणमा जोड दिइएको छ ।
प्रधानन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना अन्र्तगत माछा सुपरजोन सञ्चालक समितिका अध्यक्ष किसान तारा पाण्डेले व्यवसायीक रूपमा गत बर्ष देखि किसानले पंगास माछा पालन गर्दै आएको जानकारीदिइन् । उनले उत्पादन गर्न समेत सहज हुने भएको कारण किसानहरूको माझमा लोकप्रीय समेत बन्दै गएको बताउँछिन् । उनि भन्छिन्–‘यो माछा उत्पादनमा पनि सहज छ, खान पनि स्वादीलो सबैले रुचाउने, काँडा कम हुने भएको कारण पनि यसको लोकप्रीयता बढ्दै गएको छ ।’