खोज

खलंगा (प्यूठान), १५ कार्तिक । कुनै बेला मानिसको भीडले पैदल यात्रीलाई समेत हिँड्न धौ–धौ पर्ने प्यूठान सदरमुकाम खलंगा अहिले विरक्त लाग्दो छ । सार्वजनिक विदा र शनिवारको दिन घरहरू हेरेर बस्नुबाहेक अरू विकल्प हुँदैन् । संघीयतापछि खलंगा सुनसान हुने क्रम झनै बढेर गयो । विशेषतः प्रशासनिक कामकाजले सदरमुकाम धाउनेहरू गाउँमै अड्किए । सदरमुकाम आउनै परेन् । स्थानीय सरकारबाटै सेवा दिन थालियो । त्यसको प्रत्यक्ष मार सबैभन्दा बढी कसैलाई परेको छ, भने त्यो प्यूठान सदरमुकाम खलंगालाई नै हो । जिल्लामा दुई नगरपालिका सहित नौ स्थानीय तह छन् । तर, जिल्ला सदरमुकाम खलंगाको प्रशासनिक केन्द्र मल्लरानी गाउँपालिकामा पर्छ ।

छिमेकी जिल्ला गुल्मी, अर्घाखाँची, रोल्पा लगायतका सदरमुकामहरू पनि विगतको तुलनामा संघीयतापछि सुनसान छन्, तर खलंगा जस्तो छैनन् । त्यहाँ व्यवसायिक चहलपहल हुन्छन् । किनमेल गर्न आउने जानेहरूले सुनसान बनाएको छैन् । खलंगा विशुद्ध प्रशासनिक केन्द्र मात्र हो । यहाँ व्यवसायिक चहलपहल हुँदैन् ।

तनहुँको बन्दीपुरको झल्को दिने खलंगालाई गुल्जार बनाउनका लागि यहाँका सामाजिक अगुवाहरू पछिल्लो समय कस्सिएर लागेका छन् । आन्तरिक एवं बाह्य पर्यटकहरूलाई लोभ्याउने गरी खलंगामा पूर्वाधार र पर्यटकीयस्थलहरू निर्माण गरिएको छ ।
खलंगा पार्टीचोक जिल्ला प्रशासन कार्यालयदेखि जिल्ला प्रहरी कार्यालयसम्म आकाशमा झुण्डाइएका रंगीन छाताले खलंगाको अनुहारमा अलिकती भएपनि चमक ल्याएको छ । सुस्ताउँदै जान थालेको खलंगालाई यसले गुल्जार बनाउँदै लगेको छ । दिनुहँजसो सर्वसाधरणहरूले फोटो कैद गर्ने र टिकटक बनाउनका लागि यहाँ भीड लाग्ने गर्छ ।

अन्तर खलंगा आवशीय समाजको विशेष अगुवाईमा यो अभियानको थालनी भएको समाजका अध्यक्ष एवं अवकाशप्राप्त सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी भुप बहादुर पुनले जानकारी गराए । खलंगालाई शिक्षा, स्वास्थ्य र पर्यटकीय स्थलको रूपमा विकास गर्नेगरी समाजले अभियानको थालनी गरेको पुनको भनाइ छ ।

जिल्ला प्रशासन कार्यालय पार्टीचोकदेखि भिमसेन मन्दिर हुँदै जिल्ला प्रहरी कार्यालयसम्म फूलका गमला, ध्वजा, पटका र रंगीन छाताले सजनाउने र टिकटक बनाउने स्थलको रूपमा यसलाई विकास गर्ने समाजको लक्ष्य छ । ‘खलंगाको चहलपहल बढाउनका लागि स्थानीयबासीको सक्रियताबीना संभव हुँदैन्’,पुनले भने,‘हामीले नगरे कसले गर्ने ?’

खलंगा जन्मघर भएका तर काम विशेषले विभिन्न ठाउँमा रहेका नागरिकहरूसँग सहयोग संकलन गरेर रंगीन छातायूक्त खलंगा बनाउने अभियानको थालनी गरिएको समाजका सदस्य एवं गुल्जार खलंगा बनाउने अभियानका अभियानकर्ता इमानसिँह भारतीले जानकारी दिए । ‘खलंगालाई व्यवासायिक चहलपहलको रूपमा विकास गर्ने कुरा अब कल्पना बाहिरको विषय भइसक्यो’,भारतीले भने, ‘पर्यटन विकासले नै यहाँको साख जोगाउन सकिन्छ ।’

खलंगामा नेवार समुदायको बाहुल्यता छ । पुराना र मौलिक घरहरू छन् । समयानुकुल मौसमले यहाँ पुग्ने पर्यटकहरूलाई लोभ्याउँछ । खलंगालाई जोडेर बजारदेखि शिरमा रहेको मल्लरानी डाँडामा अहिले पर्याप्त पर्यटनका पूर्वाधार निर्माण गरिएको छ । मल्लरानीमा घुम्न जाने पर्यटकहरूको आजभोली टुट्दैनन् । त्यहाँ पुग्ने सडक कालोपत्रे भएको छ । विगतमा सडक असहजताले जान नसक्नेहरू अचेल पक्की सडक भएपछि पर्यटकहरू दिनुहँ ओइरेका हुन् ।

खलंगा बजार र मल्लरानीसँगै झाक्रिस्थान मन्दिरलाई जोडेर यहाँको पर्यटन प्रवद्र्धन गर्न सकिन्छ । मल्लरानी र झाक्रिस्थान घुम्न जाने पर्यटकहरूलाई खलंगा बजारमा ओर्लिएर दुई÷चार दिन बस्ने व्यवस्था गर्न सके खलंगाको चहलपहललाई अझ बढाउन सकिन्छ । त्यसका लागि स्थानीयको सक्रियता जरुरी देखिन्छ ।

केही समय अघि ‘अम्रेला स्टिट्र’ उद्घाटन कार्यक्रमको उद्घाटन गर्न पुगेका प्यूठानका प्रतिनिधीसभा सदस्य सूर्य थापाले खलंगा पुग्दा आफूलाई बन्दिपुर गएजस्तै महशुस हुने गरेको सुनाए । त्यहाँ रंगीन छाता ५०० बढि राखीएका छन् । ‘एक समय बन्दीपुर निकै गुल्जार शहर थियो’,थापाले भने,‘तर, अहिले बन्दीपुर पहिलेको जस्तो छैन् । त्यहाँका टाठाबाठा मानिसहरू बसाइँसरेर बाहिर गए ।
अहिले बन्दिपुर होमस्टे सहित पर्यटनको एउटा प्रमुख गन्तव्य बनिरहेको छ । हामी खलंगालाई पनि त्यसै गरी विकास गर्न सक्छौ ।’ खलंगाको स्वरूप बदल्ने गरी लाग्नुभएका अभियानकर्तासँग आफ्नो पनि साथ रहेको उनले प्रतिवद्धता सुनाए । ऐतिहासिक, साँस्कृतिक र प्रशासनिक केन्द्रको रूपमा रहेको यस ठाउँमा आउने पर्यटकहरूलाई कम्तीमा पनि दुई/चार दिन भुलाउने गरी संरचना तयार पार्न उनले सुझाव दिए ।