खोज

बुटवल- रुपन्देहीको ओमसतिया गाउँपालिकामा रहेको जनजागृती माविकी शिक्षक भूमाया पुन टोल कक्षा समेत चलाउँछिन् । कोरोना महामारीका कारण बालवालिकाको सिकाइमा परेको क्षति कम गर्ने उद्देश्यले संचालित कक्षामा उनको सक्रियता उदाहरणीय छ । विद्यालयकी प्रधानाध्यापक रमादेवी अर्यालले टोल कक्षा कम सिकाइ उपलब्धि भएका बालवालिकाका लागि निकै फलदायी रहेको बताउँछिन् । बालवालिकाको शिक्षाको स्तरलाई माथि उठाउन महिनामा २० दिन दिनको १ घण्टाको समय छुट्याएर उनीहरुलाई टोल कक्षाको नाम दिइएर पृष्ठ पोषण कक्षामा सहभागी गराउने गरिएको छ । उक्त कक्षामा खेल तथा मनोरञ्जनका माध्यमलाई प्राथमिकता दिने गरिएको छ ।
विद्यालयमा ४ वटा टोल कक्षामा १ सय १६ बालवालिका सहभागी छन् । जसको सहजीकरण शिक्षक भूमाया पुन, रञ्जु चौधरी, बुमा थापा र सावित्री अधिकारीले गरिरहेका छन् । विद्यालय समय सकिएपछि उनीहरुलाई कथा सुनाउँदै, खेल खेलाउँदै, एक आपसमा सहयोग गराउँदै टोल कक्षा चल्ने गरेको छ । शिक्षक पुनले दैनिक रुपमा १ बिषय छुट्याएर सिकाइ क्रियाकलाप गर्ने गरेको बताइन । उनले शुक्रवारका दिनमा भने चित्रकला र नाँच गानको कार्यक्रम राख्ने गरेको उनले बताइन ।
कक्षा क्रियाकलाप र शुक्रवारीय क्रियाकलापमा समेत कार्यक्रमबाट प्राप्त ट्याबको प्रयोग गर्ने गरेको उनको भनाइ छ । कालिका र यूनिसेफबाट संचालित कार्यक्रमले शिक्षकका लागि ट्याब, ब्लु तुथम स्पीकर, शिक्षकलाई शिक्षक गाईड तथा डिकोडेबल बुक प्रदान गर्नुका साथै बिद्यालयमा शैक्षिक सामाग्रीहरु तयार गर्नका लागी सहायक स्टेसनरी सामाग्री प्रदान गरेको छ । त्यसैगरी बालवालिकाहरुलाई अभिभावकको सहयोगमा घरमानै गर्न सकिने ४५ दिने क्रियाकलाप पुस्तक, लेख्न सिकौ, कापी, १ प्याकेट पेन्सिल, १ प्याकेट कलर पेन्सिल, १ प्याकेट क्यारोन कलर, लुडो, बल, ग्लुस्टिक, स्किपिङ्ग डोरी सहितको झोला जस्ता सिकाइ सामग्री प्रदान गरेको छ ।
ट्याबमा अफ लाइन भिडियोहरु छन्, जसले कक्षा क्रियाकलापका लागि सहयोग पुर्याउने गरेको छ । शिक्षककको डोमी कक्षा समेत रहेको हुँदा त्यसबाट शिक्षक आफुले शिक्षण कला सिक्न र बालवालिकालाई बिषयवस्तुमा स्पष्ट हुन सहयोग पुग्ने गरेको शिक्षक भूमाया पुन बताउँछिन् । उनले ट्याबमा श्रव्य कथा र बाल गीतहरु समेत रहेको र त्यसलाई शिक्षण क्रियाकलापमा प्रयोग गरिरहेको बताइन् ।
शिक्षक पुनका अनुसार ट्याबको प्रयोगले बालवालिकाले वास्तविक कुरा देख्न पाउने, हेरेर सिक्न पाउने, सुनाइ र बोलाइमा अभ्यास गर्न सहज हुने गरेको छ । उनले ट्याब देखाएर सुनेपछि उनीहरुलाई बोल्ने अभ्यास पनि गरिन्छ । ट्याब देखाएर पठन पाठन गर्दा कम बोलेर पनि शिक्षण गर्न सकिएको उनले बताइन । पुनले टोल कक्षा सहजीकरणका क्रममा २ दिन टोल शिक्षा, १ दिन ट्याब, १ दिन अभिभावक शिक्षा बिषयमा ३ वटा तालिम लिइसकेकी छिन् ।

सियारी गाउँपालिकाको त्रिवेणी आधारभूत विद्यालयमा कक्षा १, २ र ३ लाई लक्षित गरी टोल कक्षा संचालन भइरहेको छ । लाल बहादुुर थारु, ज्योती राना र लक्ष्मीकुमारी पौडेलले सहजीकरण गरिरहेका छन् । तीन वटा कक्षालाई बालवालिकाको सिकाइको अवस्था पहिचान गरी तीन समुहमा विभाजन गरिएको शिक्षक ज्योती रानाले बताइन । उनका अनुसार समुह क मा सिकाइ स्तर निकै कम भएको, समुह ख मा ठिक्क जान्ने र समुह ग मा बढी जानेका बालवालिकालाई राखिने गरिएको छ । अभिभावक संगीता केवटको छोरा राज केवट कक्षा १, निलम थारुको छोरा निरज थारु कक्षा २ मा र अभिभावक आशारानी थारुको छोरी पूजा थारु कक्षा १ मा पढ्छिन् । उनीहरुलाई विद्यालयले पृष्ठपोषण कक्षामा भाग लिने अवसर दिलाएको छ । शिक्षक अभिभावक संघका अध्यक्ष मोहन मल्लाहले विद्यालयमा संचालन भइरहेको थप कक्षाले बालवालिकालाई सहयोग पुर्याएको बताए । मेरो नातिनी रोशनी पनि भाग लिइरहेकी छिन् उनले भने, विद्यालयमा थप कक्षा जरुरी रहेछ । उनकी नातिनी रोशनी मल्लाह कक्षा १ मा अध्ययनरत छिन् । उनी समुह क मा रहेर सिकाइ सुधार गरिरहेकी छिन् ।

कक्षा ३ का केही विद्यार्थी समेत क समुहमा परेको शिक्षक ज्योती राना बताउँछिन् । कोभिडका कारण विद्यालय नियमित नखुल्दा र खुलेको अवस्थामा समेत बालवालिका विद्यालय नियमित नहुँदा केही बालवालिकाको सिकाइ कमजोर रहेको उनको भनाइ छ ।
रुपन्देहीका कञ्चन, गैडहवा, सियारी, शुद्धोधन, ओमसतिया, रोहिणी, मायादेवी, सम्मरीमाई, मर्चवारी र कोटहीमाई गरी १० वटा गाँउपालिका तथा कपिलबस्तु यशोधरा, मायादेवी र बिजयनगर गरी ३ वटा गरी १३ वटा गाँउपालिकामा कार्यक्रम संचालनमा छ । कार्यक्रम अन्तर्गत ९३० जना शिक्षकहरुले आधारभुत तालिम लिइ टोल कक्षा संचालन गरिरहेका छन् । कक्षा १ देखि कक्षा ३ सम्मका ३७४ बिद्यालयका ३७ हजार ७ सय ९७ जना बालबालिका प्रत्यक्ष लाभान्वित भएको बताइएको छ ।