खोज

रुस र युक्रेन तथा इजरायल र हमासबीच भैरहेको युद्धले सिर्जना गरेको बाछिटा प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष रूपमा नेपालमाथि पर्दै आएको छ । रुस युक्रेन युद्धको मोर्चामा नेपालीहरूपनि भर्ना भएर नेपालले ठूलो मानवीय क्षति बेहोरेको छ । रुस र युक्रेन तथा इजरायलमा रहेका करिब पाँच सय नेपाली सैनिकको विषयलाई लिएर अहिलेपनि चिन्ता उत्पन्न भैरहेको छ । उता हमास इजरायल द्वन्द्वका क्रममा हमासले बेपत्ता बनाएका विपिनको बिषय भने अझै रहस्यकै गर्भमा छ । इजरायल र हमासवीच युद्धविराम पछि बन्दी रिहाईको काम भैरहेको छ तर नेपाली युवा विपीन जोशीको रिहाई अझै सुनिश्चित भैसकेको छैन । पछिल्लोसमय युक्रेनमा फसेका नेपालीहरू सुरक्षित अवतरण भैरहँदा विदेशका अन्य स्थानमा बसेका नेपालीको सुरक्षाको चिन्ता थपिएको छ । कोही पनि नेपाली नागरिक विदेशमा अनाहकमा मृत्युको मुखमा पर्ने अवस्था नआओस् भन्नेतर्फ सरकारको ध्यान जाओस् । पछिल्लोसमय रुस र युक्रेन तथा इजरायल तथा हमास युद्धका कारण भैरहेको नरसंहारबाट नेपालीहरू आफै पनि सतर्क हुनु जरुरी छ । यसबीच रुसले युक्रेनमाथि आक्रमण गरेको दुई बर्ष पूरा भएको छ । दुई देशबीच कायम तनाव युद्धमा परिणत भएपछि सारा विश्व अझैपनि युद्धले पु¥याएको असर र प्रभावबाट मुक्त हुन सकिरहेको छैन् । २०७९ फागुन १२ गते बिहानैदेखि रुसी सेनाले युक्रेनमाथि हमला थालेपछि सुरु भएको तनावले दुई बर्षको बीचमा विश्वलाई नै नराम्रोसंग प्रभावित वनाएको छ ।

रुसले युक्रेनमाथि आक्रमण गरेमा रुसमाथि आर्थिक नाकाबन्दी लगाउने र युक्रेनलाई हतियार तथा सैनिक सहयोग गर्न आफू बाध्य हुने चेतावनी अमेरिकालगायत पश्चिमा मुलुकले रुसलाई दिएका थिए तर त्यो चेतावनीका बाबजुद रुसले युक्रेनमाथि आक्रमण ग¥यो । रुस युक्रेन युद्धका कारण हजारौं नागरिकको मृत्यु भएको छ । लाखौं मानिस प्रभावित भएका छन् । विशेषगरि विश्व आर्थिक क्षेत्रमा गंभीर असर परेको छ । युक्रेन कुनै बेला सोभियत संघकै हिस्सा थियो तर रुसको होइन । रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनलाई पूर्व सोभियत संघ फर्काउने सपना हो भने त्यो अब सम्भव छैन । त्यो ठूलो मूल्य चुकाउने हुनसक्छ । अहिले मिखाईलकै बाटोमा भ्लादिमिर पुटिन हिँड्ने प्रयास गरिरहेका छन् । यदि त्यो हो भने अव त्यो उनको दिवास्वपना बन्ने निश्चित छ । युद्ध उन्माद त्याग नगर्ने हो भने उनको पनि मिखाईलकैजस्तै पतन निश्चित छ ।
विगत २५ वर्षदेखि शासन सत्ता सम्हाल्दै आएका राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले अब युद्ध अन्त्यको घोषणा गर्नुपर्दछ । युक्रेनमाथि रुसले नै पहिलो आक्रण गरेको थियो । तसर्थ रुसले नै यसको सुरुवात गर्नुपर्दछ । अस्थिर अर्थतन्त्रलाई स्थिर बनाउन सफल भएसँगै पुटिनको आत्मविश्वास बढ्दै गएको र विश्व जगतमा रुसले गुमाएको साखलाई ब्युताएर अमेरिकासँग पुनः टक्कर लिने रणनीतिका साथ पुटिन अग्रसर रहेपनि अमेरिकामा नयाँ राष्ट्रपतिको रूपमा ट्रम्प आईसकेपछि पुटिन अमेरिका सामु नतमस्तक भैसकेको अवस्था छ । यद्यपि रुस र युक्रेनबीचको वर्तमान सवाल युद्ध आक्रमण नभएर रुसको ‘सुरक्षा चिन्ता’ मात्र भएको पुटिनले बताउँदै आएका छन् । युक्रेनमाथि युद्ध गर्ने चाहनामा आफू नरहेको रुसले बताइरहे पनि युक्रेन र पश्चिमा मुलुक यसमा आश्वस्त छैनन् । आफूसँग टाढा र पश्चिमा मुलुकसँग नजिक बन्दै गएको युुक्रेनका कारण चिढिएको रुसले आफ्नो राष्ट्रिय सुरक्षाको सवाल सम्बोधन नभएको भन्दै युद्धमा होमिएको दावी गर्दै आएको छ । अव रुससंग युद्ध अन्त्यको विकल्प छैन् । रुसको युक्रेनमाथिको ज्यादतीको विरोधमा चीन र उसका सहयोगी राष्ट्र बाहेक सारा विश्व एकजुट भएका छन् । पछिल्लोपटक ट्रम्प रुसतिर नजिक भएको देखिएपनि त्यो कुटनीतिक चालबाजी मात्रै हो । तसर्थ रुस युक्रेन युद्ध अन्त्य गरेर मध्यपूर्वमा शान्तिको सन्देश फैलाउने कुरामा पुटिनले त्याग गर्नैपर्दछ । युक्रेनका राष्ट्रपति भेलोदेमोर जेलेन्सकीले युद्ध अन्त्यको चाहना ब्यक्त गरिरहेको सन्दर्भमा रुसले पनि युद्ध अन्त्यका लागि पहल गरोस् ।