खोज

रुकुम पश्चिम, २१ माघ ।

बजार क्षेत्रबाट संकलित फोहोर खुल्ला ठाउँमा जलाउँदा मानव स्वास्थ्यमा ठूलो प्रभाव पारिरहेको छ । मानव जीवनमा सबैभन्दा ठूलो स्वास्थ्य हो । तर स्वास्थ्य माथि नै गम्भीर असर पर्ने गरी रुकुम पश्चिमको आठबिसकोट नगरपालिकाले विद्यालय क्षेत्रमा फोहोर जलाउँदै आएको छ । स्थानीय गिजागाड खोलाको छेउमा रहेको डम्पिङसाइटमा फोहोर जलाउँदा नजिकै दश मिटर दुरीमा रहेको शहिद स्मृति दिपज्योति नमुना विद्यालय सँगै राडीबजार क्षेत्र धुवामय बनेको हुन्छ ।

आठबिसकोट नगरपालिकाले २२ लाख १७ हजार रुपैयाँमा साइट र ३३ लाखमा रिटेनिङवालसहित ५ वर्ष पहिले नै डम्पिङसाइट निर्माण गरिसकेको छ । १३ सय १० वर्गमिटर क्षेत्रफलमा रहेको उक्त साइट नजिकै स्कुल र नगरपालिकाको भवन निर्माण भैरहेको फोहोर व्यवस्थापनमा समस्या देखिएको बताइन्छ । फोहोर जलाउँदा निस्केको धुँवाले विद्यालय क्षेत्र सहित बजारमा हिँड्दा नाक थुनेर हिँड्नुपर्ने अवस्था आएको स्थानीय बताउँछन् । दिनहुँ बजार क्षेत्रबाट निस्केको फोहोर बजार नजिकै जलाउँदा वायु प्रदूषण सँगै मानव स्वास्थ्यमा गम्भीर असर परिरहेको छ ।

त्यस्तै आठबिसकोट नगर अस्पतालबाट निस्केको फोहोर पनि अस्पताल छेउमा जलाईन्छ । जीवनको संरक्षणका रूपमा रहेको स्वास्थ्य संस्था संवेदनशील नभएपछि आमनागरिकको अस्पतालप्रतिको भरोसा पनि टुट्दै गएको छ । नगर अस्पतालबाट दैनिक निस्कने फोहोर खुल्ला ठाउँमा जलाउँदा यहाँका नागरिकको स्वास्थ्यमा समेत खेलवाड गरिएको छ । अस्पतालले दिनहुँ अस्पताल छेउमै फोहोर जलाउँदा एकातिर सहर कुरुप बन्नुका साथै अर्कोतिर मानव स्वास्थ्यमा गम्भीर असर परिरहेको छ । स्वास्थ्यजन्य फोहोर जलाउँदा अस्पताल आसपासका क्षेत्रमा दुर्गन्धित बन्नुका साथै सरुवा रोग फैलने सक्ने खतरा बढ्दै गएको छ ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनको निर्देशिकाअनुसार स्वास्थ्यजन्य फोहोर मध्ये ९२ प्रतिशत जोखिमयुक्त हुन्छन् । स्वास्थ्यजन्य फोहोरलाई प्रशोधित गरेर १० प्रतिशत जोखिममा झारेर मात्रै अस्पताल बाहिर पठाउनुपर्छ । अस्पतालभित्र अस्पतालजन्य फोहोर संशोधन वा भण्डारण केन्द्र खोलेर फोहोर व्यवस्थापन गर्नुपर्नेमा सिधै अस्पतालको प्रांगणमा फोहोर जलाउँदा नागरिकको स्वास्थ्यमा गम्भीर खेलवाड गरेको महसुस भएको छ । खुल्ला ठाउँमा फोहोर जलाउँदा वातावरण प्रदूषित हुनुको साथै प्लास्टिकजन्य वस्तुहरू जलाउँदा पर्यावरणमा नकरात्मक असर पर्ने गरेको छ । एक प्रतिवेदनअनुसार नेपालका ५ प्रतिशत मात्रै अस्पतालले अस्पतालमै फोहोर वर्गीकरण गरेर मात्रै संकलन र व्यवस्थापन गर्छन् । प्रतिवेदन अनुसार फोहोर व्यवस्थापनमा नेपालको अवस्था दयनीय छ ।