ट्रेंडिंग:

>> सुडानमा हैजाको प्रकोप: २ हप्तामा ९२ जनाको मृत्यु >> टेकुको ढलमा फसेका व्यक्तिको उद्धार >> राजावादीहरु विमानस्थल बाहिर भेला हुने क्रम शुरु, सुरक्षा व्यवस्था कडा >> भारत-पाकिस्तान सीमामा यात्रा नगर्न अमेरिकाले जारी गर्यो ट्राभल एडभाइजरी >> लुम्बिनीमा प्रादेशिक सडक सञ्जाल गुरुयोजना टुंग्याउन छलफल >> गाैरमा सिंहकाे पक्ष र बिपक्षमा नाराबाजी जारी >> कर्णाली प्रदेशका तीन हिमाली जिल्लामा तारा एअरको उडान बन्द >> नेपालले युगाण्डाविरुद्ध टस जितेर पहिला बलिङ गर्दै >> सुनको मुल्यमा सामान्य वृद्धि >> रवि लामिछाने तारिख बुझ्न कास्कीमा >> सकियो त्रिपिटक पाठ समारोह >> पूर्वराजा ज्ञानेन्द्रलाई विमानस्थलमा स्वागत गर्न राजेन्द्र लिङदेन जादै >> विश्व शान्तिका लागि लुम्बिनीमा ७ हजार दीप प्रज्वलन >> सिद्धार्थ क्रिकेट रंगशालामा प्रधानमन्त्री कप शुरु >> लमहीमा प्रधानमन्त्री कप क्रिकेट प्रतियोगिता सुरु >> राष्ट्रियसभाको बैठक आज बस्दै, कस्तो छ कार्यसूची ? >> प्रधानमन्त्री ओलीले आज सुदूरपश्चिम प्रदेश सभालाई सम्बोधन गर्दै >> विनिमयदर: डलरको भाउ घट्याे, युराेकाे भाउ बढ्याे >> उत्तर कोरियाले घातक पनडुब्बी बनाउदै >> अमेरिकामा गोली हानेर मृत्युदण्ड >> महिला दौड प्रतियोगिता उपाधि कालिका माविकी प्रकृतिलाई >> ‘विद्यार्थी ड्रप आउट रोक्न आवश्यक’ >> डढेलो नियन्त्रणमा ‘अर्घाखाँची मोडेल’ >> भुकम्पको धक्का बढ्दै बिपद् पूर्व तयारीमा ध्यान जाओस् >> सैनामैना गोल्डकप : आज आयोजक मुर्गिया एफसी र अभिषेक चर्च नवलपुरबीच पहिलो सेमीफाईनल खेल हुने >> कांग्रेसको ‘मिसन रोजगारी’ अभियान आजबाट >> ‘एक्ली महिला रेफ्रि कृति’ >> इलेक्ट्रिक सिगरेट (भेप) तस्करी गर्नेलाई राजस्वको मुद्दा >> ‘गोविन्दे’ हात्तीको आक्रमणबाट ३४ वर्षीय युवकको मृत्यु >> नक्कली कागजातबाटै नेपाली महिलाको तस्करी >> भारत र न्युजिल्याण्ड भिडन्त, कस्को पल्ला भारी ? >> पश्चिमी न्यून चापीय प्रणालीको प्रभाव कायमै, यी प्रदेशमा वर्षा र हिमपातको सम्भावना >> बृहत निःशुल्क स्वास्थ्य शिविर सम्पन्न >> चौथो खुमबहादुर खड्का भलिबलको उपाधि मणिमुकुन्द क्लबलाई >> लाफाका बिनोद र अरबिनलाई मेन्स डबल्सको उपाधि >> महिला योगदान बारे अन्तरक्रिया >> बृहत् रक्तदानमा १५० जनाले गरे रक्तदान >> नारी दिवसमा स्वस्थ सचेतना कार्यक्रम >> राजावादी सक्रिय भएको भन्दै माओवादीले स्थगित गर्‍यो अभियान >> शान्ति समाजद्वारा नागरिक संवाद  >> सैनामैना गोल्डकपः कपिलवस्तु ११ सेमीफाईनलमा प्रवेश >> सरकार सबै पेशाकर्मीलाई प्रोत्साहित गर्दै अघि बढ्छ : मुख्यमन्त्री आचार्य >> वनै खायो वनमाराले >> नारी दिवस कप: नेपालले आज नामिबियासँग खेल्दै >> केपी ओलीलाई मोरङमा धक्का, विद्या भण्डारीको जितमा विनोद ढकाल ‘नायक’ >> ‘निजी क्षेत्र कमजोर भएर सरकार बलियो हुन सक्दैन’ >> सन्दर्भः ११५ औं अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस >> टिपरका लागि छुट्टै लाइसेन्स व्यवस्था गरौंः सांसद झा >> विद्युतले उद्योगी हैरान >> आज ११५औं अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस : अधिकार, समानता र सशक्तिकरणमा जोड

मासिँदै सीमसार क्षेत्र, बढ्दै चुनौति

२० माघ २०८१, आईतवार
२० माघ २०८१, आईतवार

‘हाम्रो भविष्यको आधार सिमसार क्षेत्रको संरक्षण’ भन्ने नाराका साथ विश्व सिमसार दिवस आज नेपालमा पनि मनाईदैछ । नेपाल भूपरिवेष्ठित देश भएपनि नेपाल अथाह सिमसार सम्पदाको खानी हो । नेपालमा ताल तलैया, पोखरीसहित सिमसार क्षेत्रको संख्या अत्याधिक रहेको छ । नेपालको सिमसार क्षेत्र पानीको आधार हो । जलाधारका स्रोत पनि हो । यस्ता सिमसार क्षेत्रहरूमा नेपालमा बिरलै पाईने दुर्लभ चरा चुरुङ्गीहरूको वासस्थान रहेको पाईन्छ । तर, पछिल्लोसमय सिमसार क्षेत्र अतिक्रमणमा पर्दै गएको छ । हाम्रै वरिपरी रहेका सिमसार क्षेत्रहरू मासिदै गएका छन् । सिमसार क्षेत्र बढ्दो जनसंख्याका कारण मानवीय अतिक्रमणमा पर्दै गएका छन् । त्यसो त सिमसार क्षेत्रले पर्यटक आकर्षित गर्दैनन । किनभने यस्ता सिमसार क्षेत्र अत्यन्त ओसिलो र दलदल भएकोले उत्तिकै मनमोहक हुँदैनन र तिनले सीमित पर्यटकमात्रै आकर्षित गर्छन । नेपालमा रहेका सिमसार क्षेत्रमा बच्चा कोरल्न रुसको साईबेरियादेखि चराहरू आइपुग्छन् भन्ने विभिन्न अध्ययनहरूले देखाएको छ । वातावरणविदहरूले सिमसार क्षेत्रले बाढी, पहिरो, अतिवृष्टि, अनावृष्टी सन्तुलनमा राख्न संयोजनको भूमिका खेल्ने वताउँदै आएका छन् । नेपालमा कैलालीको घोडाघोडी ताल, रारा ताल, कोशी टप्पु वन्यजन्तु आरक्ष, बीसहजारी ताल, जगदीशपुर जलाशय, से फोक्सुन्डो ताल, माई पोखरी अनि पोखराका ९ वटै तालहरू महत्वपूर्ण सिमसार क्षेत्र हुन् । त्यसका अलावा सयौं तालहरू छन जो सिमसार हुनबाट अतिक्रमणको शिकारमा पर्दै आएका छन् । नेपालसंगै पृथ्वीका धेरैजसो सिमसार क्षेत्रहरू लोप हुने क्रममा छन् । यस्ता अधिकांश सिमसार क्षेत्रहरू एसियामा पर्छन् । नेपालले पनि सिमसार क्षेत्रको महत्व आत्मसात् गर्दै २०५९ सालमा जारी गरेको सिमसार संरक्षण नीतिलाई २०६९ सालमा परिमार्जन र स्वीकृति दिएर सिमसार क्षेत्र संरक्षणमा आफ्नो प्रतिवद्धता जनाएको छ । तर, सिमसार क्षेत्र जसरी संरक्षण गर्नुपर्ने हो, त्यसमा सरकार चुकेको देखिएको छ । सिमसार क्षेत्र जोखिम परेका छन् । सिमसार क्षेत्र वरिपरि पूर्वाधार खडा गर्ने काममा सरकारले कडाई गर्न सकेको छैन् । यही अवस्था कायमै रहे पृथ्वी संरक्षणमा चुनौति मात्रै होइन, मानव समुदायको अस्तित्व समेत संकटमा पर्ने निश्चित छ ।
सिमसार दिवस मनाउँदै गर्दा सिमसार क्षेत्रमाथि अतिक्रमणमात्रै होइन, बढ्दो दोहन र प्राकृतिक श्रोतमाथिको बेवास्ताका कारण सिमसार क्षेत्र सुक्दै गएका छन । भएका सिमसार क्षेत्रको पनि संरक्षणमा ध्यान पुग्न सकेको छैन । पर्यावरण र जलाधार संरक्षणमा सिमसारको भूमिका महत्वपूर्ण हुन्छ । तर, सिमसार बचाउनेतर्फ न त नेपालको न त विश्वकै ध्यान पुगेको छ । खासगरी सिमसार वनस्पतिका आकर्षक भूमि र पञ्छीका निम्ति आश्रय थलो मानिन्छ भने पानीको आधारदेखि जलाधारका स्रोत पनि सिमसार क्षेत्र हो । यस्ता सिमसार क्षेत्रहरूमा दुर्लभ चरा–चुरुङ्गीहरूको वासस्थान हुन्छ । जंगली जनावरहरूको बसोबासको क्षेत्र पनि सिमसार नै हुन्छ । सिमसार क्षेत्र नभएको जग्गामा जंगली जनावर समेत बस्न रुचाउँदैनन भने चरा चुरुङ्गीको बासस्थान समेत सोही क्षेत्रमा हुन्छ । अतः सिमसार क्षेत्रको सुरक्षा गर्नु हामी सवैको दायित्व हो । नेपालका सिमसार क्षेत्रमा मात्रै ३२ प्रजातिका स्तनधारी जनावर, ४६१ प्रजातिका चराहरू (जसमध्ये १५ प्रजाति दुर्लभ श्रेणीका), ९ प्रजातिका कछुवा, २० प्रजातिका सर्प र २८ प्रजातिका माछा पाइन्छन् । सिमसार हाम्रो चराचर संरक्षणमा महत्वपूर्ण सम्पदा क्षेत्र हो । तर, बिडम्वना नै भन्नुपर्दछ– सिमसार क्षेत्र अहिले मासिदै गएका छन् । नेपालमा ठूला–साना गरी करिव चार हजार सिमसार क्षेत्र छन् । वन जंगल विनास हुँदै गर्दा सिमसार क्षेत्र संरक्षणमा छिटो ध्यान पुगेन भने चुनौति सिर्जना हुनसक्छ । ढिलो नगरी नेपालले अव सिमसार संरक्षणको लागि तीब्र पहल गर्नु जरुरी छ । सिमसार अतिक्रमणबाट जोगाउनेतर्फ सरकारले पहल गर्नु जरुरी छ । सिमसार मासिनु भनेको चुनौति थपिनु हो । अतः सिमसार संरक्षणमा किञ्चित ढिलाई नहोस् ।

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?