खोज

भारतबाट तरकारी मात्रै होइन, दूध समेत निर्वाधरूपमा आउँदा नेपाली किसान मारमा पर्नुपरेको छ । भारतबाट आउने खुला दूध नेपालको भन्दा सस्तोमा पाईने भएकोले नेपाली दुग्ध उत्पादक किसानहरूले उत्पादन गरेको दूध विक्री नभएको किसानहरूको गुनासो छ । नेपाल भारत खुला सिमाका कारण भारतबाट सस्तो दूध बुटवल लगायतका बजारमा आउँदा आफूहरूले उत्पादन गरेको दूध विक्री तथा बजारीकरणमा समस्या भएको किसानहरूको गुनासो छ । किसानहरूले धेरै बर्षदेखि यो समस्या भोग्दै आएको भन्दै सरकारको ध्यानाकर्षण गराएका छन तर सरकार भने किसानको समस्याप्रति बेखबर छ । आफूहरूले गुणस्तरयुक्त दूध बजारमा विक्रीका लागि पठाएपनि उपभोक्ताले दूधको गुणस्तर चिन्न नसक्ने लगायतका कारण रूपन्देहीको सैनामैना क्षेत्रका दूध उत्पादक किसानलाई मर्का परेको किसानहरूको गुनासो छ । सालझण्डी क्षेत्रका किसानले यो समस्या सम्बोधनका लागि प्रदेशको कृषि मन्त्रालयदेखि संघीय मन्त्रीसम्मको ध्यानाकर्षण गराएका हुन तर समस्या समाधानमा कुनैपनि सरकारको ध्यान पुगेको छैन । भारतबाट आउने सस्तो गुणस्तर नभएको दूध बजारमा आउँदा नेपाली दूध उत्पादक किसान मर्कामा परेको अवस्था एकातिर छ भने अर्कोतर्फ त्यही कारण नेपाली किसान बिस्थापित हुनुपर्ने देखिएको छ । किसानले उत्पादन गर्ने दूध बजारमा धेरै जाने तर विक्री नहुने अवस्थामा किसानको रोजीरोटीमै समस्या पर्ने अवस्था छ । दूध उत्पादक किसानहरूले किसानको समस्या बर्षौंदेखि यथावत रहेको बताउँदै अहिलेसम्म कुनैपनि सरकारले सुनुवाई नगरेको गुनासो गरेका छन । किसानलाई राज्यले हेला गर्दा नेपाल बाहिरको दूधले बजार लिने अवस्था समेत उत्पन्न हुनु चिन्ताको कुरा हो । सरकारले किसानलाई प्रोत्साहन दिने नीति ल्याउनुपर्ने हो । उल्टो प्रदेश सरकारले यसअघि लिटरमा दुई रूपैयाँ दिदै आएको अनुदान पनि रोकेको छ । यसबाट किसानहरू निरास बन्नुपर्ने अवस्था छ ।
दुग्ध उत्पादनमा जोडिएका धेरै किसानले एउटै समस्या भोग्दै आएका छन् । एकातिर दूधको उत्पादन लागत बढ्दै गएको छ भने अर्कोतर्फ मूल्य नपाउने समस्यासंगै दानाको मूल्यमा बृद्धि हँुदा लागत उठाउन समेत मुस्किल पर्ने अवस्था देखिएको छ । दूध उत्पादक किसानलाई कुनैपनि खालको प्रोत्साहन नदिनु भनेको सरकारले कृषकलाई विस्थापित गराउने प्रयास हो भन्ने भन्दा अतिसयोक्ति हुँदैन । उत्पादन लागत बढ्दै गएको, पशु विमा गरेपनि बिमाको एक बर्षसम्म भुक्तानी नपाएको, प्रदेश र पालिकाले दिने अनुदान समेत रोकिएको अवस्थाले रूपन्देहीका दुग्ध उत्पादक किसान मारमा परेका छन् । किसानको समस्या सम्बोधन गर्नेतर्फ सरकारको ध्यान गएन भने दूध उत्पादक किसानले उही बिकल्प बैदेशिक यात्रा तय गर्नुपर्ने अवस्था आउनेछ । सरकारले नै त्यो अवस्था ल्याउने प्रयास गरिरहेको छ । करिब ७० प्रतिशत नेपाली कृषि पेसामा आश्रित रहेका छन । तर, सरकार किसानको पीडामा कहिल्यैपनि सहयात्री बन्न सकेन् । त्यसमाथि पछिल्लोसमय दूध किसानको समस्या सम्बोधनमा सरकारले कुनैपनि प्रकारको पहल गरेको छैन् । संघीय सरकारले मात्रै होइन, प्रदेश सरकारले समेत दूध किसानको समस्या सम्बोधनमा वेवास्ता गरिरहेका छन । किसानहरूले धेरैपटक मन्त्रीलाई समस्या समाधानका लागि ध्यानाकर्षण पनि गराएका छन तर मन्त्रीको आश्वासनमात्रै आउँछ, किसानको अवस्था ज्यूँका त्यूँ छ । पछिल्लोसमय रूपन्देहीका किसानलाई भारतबाट दूध आउँदा धेरै नै समस्या परेको छ । परिक्षण विना गुणस्तरहीन दूध आउँदा एकातिर मानिसको स्वास्थ्यमा असर पर्ने अवस्था छ । रूपन्देहीका किसानहरूले विद्यमान अवस्थाप्रति सजग रहन र भारतीय दूध विना परिक्षण बजारमा विक्री नगर्न नगराउन स्थानीय पालिकाहरूलाई पनि सुझाव दिएका छन तर किसानहरूको सुझाव टोकरीमा फाल्ने गरिएको छ । मानौं किसानको समस्या सुन्ने र त्यस अनुरूप अघि बढ्ने फुर्सदसम्म पालिकाहरूलाई छैन् । अवपनि किसानको समस्या सम्बोधनमा ध्यान नदिने हो भने किसानहरू विस्थापित हुन बाध्य हुनेछन् । तसर्थ सरकारले किसानका समस्या सम्बोधनमा ढिलाई नगरोस् ।