© २०२३
बाँके, ०८ कार्तिक ।
तिहार नजिकिदै गर्दा भारतबाट मजदुरी गरी घर फर्किने नेपालीहरूको लर्को लाग्न थालेको छ । दसैंमा घर आउन नसकेका उनीहरू तिहारको मुखमा नेपालगन्ज नाका भएर धमाधम फर्किरहेका छन् । आर्थिक अवस्था कमजोर भएका लुम्बिनी र कर्णालीका पहाडी जिल्लाका हजारौ नेपाली भारतको सिमला, कालापहाड लगायतका क्षेत्र मजदुरी गर्न जाने गरेका हुन ।
तिहार मनाउन भारतबाट मजदुरी गरी दैनिक करिव पाँच सय नेपाली घर फर्किरहेको सीमास्थित जमुनाहा प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ । दसैंमा पनि नेपालगन्ज सीमा नाकाबाट हजारौ नेपाली घर फर्केका थिए । उनीहरूले वर्ष दिनको चाडपर्व परिवारसँग बसेर मनाउन घर फिर्ता भएको बताए । ‘दसैंमा काम नसएिकाले घर आउन पाइएन । तिहारमा बिदा मिलाएर फर्किएको छु,’ सिमलाबाट मजदुरी गरी बिहीबार नेपालगन्ज हुँदै घर फर्किका सल्यानका सुमन रावतले भने,‘परिवारसंग दसै मनाउन नपाएपनि तीहारमा रमाईलो गर्ने सोंच बनाएको छु ।’
सुमनसंगै करिव ५० नेपाली घर फिर्ता भएका थिए । उनीहरू एक वर्षअघि मजदुरीका लागि भारत गएको बताए । ‘घरको खेतबारीले खाना नपुगेपछि नचाहेर पनि पैसा कमाउन भारत जाने गरेका छौ ।
चाडपर्व मनाएर फेरि मजदुरी गर्न उतै जानु पर्ला,’ भारतमा मजदुरी गरी घर फर्किरहेका सल्यानकै सुनिल डाँगीले भने,‘चाडपर्वमा मात्रै आफ्नो घरपरिवारसँग बस्न पाईन्छ ।’
उनले आफू जस्तै हजारौं नेपालीहरू भारतका विभिन्न स्थानमा मजदुरी गरिरहेको बताए । सयौं नेपाली वर्षौदेखि घर फर्किन नपाएको सुनिलको भनाई छ । चाडपर्व मनाउन घर फर्किदा सीमास्थित भारतीय कस्टम सुरक्षाकर्मीले अनावश्यक दुःख दिने गरेको नेपालीहरूले बताए । उनीहरूले सुरक्षा जाँचका नाममा खानतलासी गरी दुःख दिने गरेका हुन ।
कस्टमका सुरक्षाकर्मीले पैसा माग्ने तर नदिएपछि सीमामा रोक्ने गरेको घर फर्किरहेका नेपालीको गुनासो छ । सीमास्थित जमुनाहा प्रहरी कार्यालयले त्यसबारे भारतीय सुरक्षा अधिकारीलाई जानकारी दिएको दाबी गरेको छ । तर नेपाली माथि हुने दुव्र्यवहार र पैसा असुली नियन्त्रण भने गर्न सकेको छैन । सामूहिक रूपमा फर्किने नेपालीलाई कस्टममा अनावश्यक सुरक्षा जाँचका नाममा दुःख दिँदा पनि नेपालका सुरक्षा अधिकारीहरूले चासो नदेखाएको पीडितहरूको गुनासो छ ।